Wie heeft het in De Uithof waar voor het zeggen?

In het Utrecht Science Park staan winkels, studentenflats, kantoren en onderwijsruimtes. Door De Uithof lopen busbanen, wegen, fietspaden en een sloot. Hoofd Campusbeheer van de Universiteit Utrecht Ruut van Rossen weet precies waar de grenzen liggen. Hij vouwt een heel grote kaart uit met daarop witte en roze vlekken en een aantal gestreepte plekken. “Alles wat wit is, is van ons.” Op die plekken moeten de regels van de UU dus worden gevolgd.

Hij loopt de witte vlekken op de kaart na: “Het hele terrein van Diergeneeskunde inclusief Yalelaan en fietspad is van de UU. Ook het hele terrein in de Noordwesthoek waar het Minnaert- en het Koningsbergergebouw staan, is van de universiteit; inclusief de Budapestlaan die naar de Botanische Tuinen leidt. TNO en Deltares die daar zitten, huren van ons. Net als Stichting Mesa Cosa die sporthal Olympos en de sportvelden huurt van de UU. Daarnaast zijn alle universitaire gebouwen plus de grond daaromheen van de universiteit.” In deze gebouwen en op deze terreinen gelden dus de regels van de universiteit.

En waar heeft de universiteit het dan níet voor het zeggen? Dat blijkt over de roze gekleurde en gestreepte vlakken te gaan. De roze delen zijn van de gemeente, de provincie, Rijkswaterstaat of het Rijk. De gestreepte delen zijn de studentenflats en de gebouwen van de Hogeschool Utrecht of van een ander bedrijf zoals bijvoorbeeld Danone.”

“De panden van de Hogeschool Utrecht zijn van de hogeschool. De wooncomplexen zijn van de SSH, maar de grond om de gebouwen van de HU en de SSH heen, is van de universiteit. De gevel van HU- en SSH-panden is de grens hoewel binnentuinen dan weer behoren tot de hogeschool of de SSH. De Cambrigdeflat heeft nog parkeergrond dat van de UU is, maar waar de SSH primair de zeggenschap over heeft.” En dan is het Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden ook nog een speler in De Uithof. Dat is verantwoordelijk voor het onderhoud van de sloot die naast het Langeveldgebouw loopt en de Botanische Tuinen. “Stichtse Rijnlanden is verantwoordelijk voor de sloot en de groene zone naast het water.”

Ook alles wat met de ziekenhuizen te maken heeft, is niét van de UU maar van het UMC Utrecht. “Behalve het Stratenum en Hijmans van den Berghgebouw. Die onderwijsgebouwen zijn voor de helft van de UU. Het militair hospitaal is van het Rijk.”

Dan de zogeheten doorgaande wegen. Dat zijn de Leuvenlaan, Universiteitsweg, Bolognalaan, Cambridgelaan, Aarhuslaan, Helsinkilaan, Sorbonnelaan, de Hoofddijk en een deel van de Uppsalalaan. Ze zijn van de gemeente Utrecht net als de daar langs liggende fietspaden en het stukje groen daartussen.

Van Rossen pakt af en toe de kaart er even bij om zeker te weten dat hij de grenzen goed benoemd, want hoewel bij bovenstaande wegen en fietspaden de scheiding tussen wat van de UU is en wat niet, vaak de stoeprand is of de rand van het fietspad, zijn er hier en daar kleine uitzonderingen. Dat is te zien als de plattegrond met meer detail wordt bestudeerd. Van Rossen noemt als voorbeeld de Heidelberglaan waar de busbaan prominent in het midden ligt. “De busbaan en het tweerichtingenfietspad is van de gemeente, maar de stoep links en rechts daarvan met de grasbakken behoort tot de UU. De stoep plus het wegdek tússen de bushokjes aan weerszijden van de weg is weer van de gemeente.” Mocht de universiteit besluiten het Utrecht Science Park rookvrij te maken, dan mag je op de Heidelberglaan dus roken op het fietspad, bij de haltes en op de busbaan.

En hoe zit het met het plein en fietspad tussen de Spar en de UB? “Allemaal universiteitsterrein.” Het antwoord is relevant voor alle niet UU’ers die op dit plein actie voeren, handtekeningen verzamelen, leden werven of reclame maken. De universiteit heeft onlangs de regels aangescherpt wie wél en níet welkom zijn. Zo mogen faculteitsraden studenten attent maken op de verkiezingen, maar mogen de jonge socialisten niet meer hun krant aan de man brengen op het plein voor de UB. Elke instelling of organisatie die op universitair terrein studenten willen benaderen door middel van enquêtes, handtekeningenlijsten of een oppeppende drankje moet aan de universiteit hiervoor toestemming vragen. “Dat was altijd al zo, maar de regels werden niet echt gehandhaafd. Nu kijken we daar strenger naar.”

Van Rossen verleent de toestemming namens het College van Bestuur: “Ooit wilde een automerk een reclame opnemen voor het Educatorium. Daar heb ik geen toestemming voor gegeven. Sowieso is de combinatie autogebruik en De Uithof een gevoelige kwestie, maar een automerk heeft niets te maken met het werk van de universiteit of met studenten.” Is het verzoek er één met een politiek of activistisch tintje, dan moet het College van Bestuur zich over het verzoek buigen. “Het bestuur blijft eindverantwoordelijk.”

Een ander punt wat boven het hoofd van de universiteit en de hogeschool hangt, is dat de wetgever kijkt of de terreinen van deze onderwijsinstellingen net als basis- en middelbare scholen en het mbo rookvrij moeten zijn. De terreinen van deze scholen moeten per 1 augustus 2020 al rookvrij zijn. De UU heeft zichzelf al ten doel gesteld om de campus geleidelijk rookvrij te maken. Zo zijn het Leuvenplein in De Uithof en het plein en de binnentuin van de UB Binnenstad al rookvrije zones waar alleen nog in een abri gerookt mag worden. Bezoekers worden hierop gewezen door bordje. De HU heeft bij een aantal van haar gebouwen met een duidelijk blauw omlijnd vlak aangegeven waar er níet gerookt mag worden. Van Rossen: “Die lijnen zijn eigenlijk illegaal”, zegt Van Rossen. “Ze hadden ons daar toestemming voor moeten vragen.”

De blauwe lijnen worden echter gedoogd. “Als de wet wordt uitgevoerd om alle terreinen van alle onderwijsinstellingen rookvrij te maken, dan zullen er in de buitenruimte meer aanpassingen nodig zijn.” Omdat alle stoepen van de UU zijn, zou er buiten dan alleen nog gerookt mogen worden op het fietspad of op de stukken grond van de gemeente. “Het is dan aan de gemeente en de provincie die eigenaar is van het ‘OV-systeem’, om te beslissen of je daar wel mag roken. Bij het ziekenhuis speelt deze discussie al. Het hele terrein van het UMC Utrecht is nu al rookvrij. Dus wordt er bij de bushaltes gerookt. Eén halte staat tussen het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Prinses Maximá Centrum. Het UMC wil dat het ook verboden wordt om bij die halte te roken. Daarover is het ziekenhuis nu in discussie met de provincie.”