Discrimineren doen we allemaal 2

Aan: universitaire_gemeenschap@uu.nl
Betreft: Discrimineren doen we allemaal 2
Bijlage: Licht en donker

Ha Ruby,
Mijn reactie op jouw commentaar op mijn vorige column had er makkelijk een kunnen zijn in de trant van: En jij Ruby? Makkelijk anoniem reageren zonder op de inhoud in te gaan. Maar er wordt al genoeg gepolariseerd in de discussie over racisme (in mijn ogen gaat het over discriminatie) in Nederland, of nog specifieker aan de Universiteit Utrecht. En makkelijk scoren, gebeurt al genoeg door te zeggen jij discrimineert maar je hebt geen zelfkennis.

Ik vind het gecompliceerd en een simpel antwoord is er niet.

Zoals ik zei, natuurlijk discrimineer ik! Discriminatie is een vorm van overleven. Het is onze tweede natuur. Wie in de Auvergne geen koe van een stier kan onderscheiden, of een kudde pinken van een troep oudere koeien, kan beter niet een weiland instappen. Dat kan wel eens slecht aflopen. En dat is niet alleen omdat ze hier horens hebben!

Onderscheiden, dat wil zeggen discrimineren, is een noodzaak. Opgroeien, volwassen worden, is leren discrimineren.

In een land als India is het belangrijk om onmiddellijk te zien tot welke kaste een ander behoort. Indiërs zien verschillen van mensen in uiterlijk, houding, godsdienst en ik weet niet wat nog meer. Als je dat verschil niet ziet, kan het lelijk met je aflopen.

In ieder geval nemen zij verschillen waar die ik niet kan zien. Maar ze bestaan wel degelijk. Zolang daar een maatschappelijke waardering aan hangt zal iedereen dat blijven doen uit zelfbehoud. Zowel de lager als de hoger geplaatsten.

Zolang het niet bij de wet verboden is om op zulke gronden te discrimineren, zal dat ook niet veranderen. Lager geplaatsten kunnen zich dan niet beroepen op een wet die discriminatie op grond van uiterlijke kenmerken, sekse, geloof, huidskleur enzovoort verbiedt. Zolang de macht ligt bij een geprivilegieerde groep zal die met alle middelen zijn privileges, zelfs wettelijk proberen te beschermen. Sinds 1947 is het in India verboden de onaanraakbaren te discrimineren; het kan dus in principe veranderen.

Zijn er in Nederland geen geprivilegieerden of achtergestelden meer? Natuurlijk wel. Iedereen draagt zijn geschiedenis mee. Die van zichzelf en van zijn ouders en voorouders.

Is dat verwijtbaar? Nee! Het heeft geen enkele zin elkaar dat telkens te blijven inwrijven. Wat verwijtbaar is, is het gedrag blijven vertonen dat bij het onderscheiden hoort. Namelijk mensen diskwalificeren. Het individu allerlei kwalijke eigenschappen toekennen die horen bij de vermeende eigenschappen van een groep.

Het is het waardeoordeel a priori, zonder aanziens des persoons, dat schuurt.

In Nederland en aan onze universiteit is discriminatie op grond van sekse, geloof of ras verboden bij de wet. Dat heet geïnstitutionaliseerd. Het is strafbaar en we hebben er een vertrouwenspersoon voor.

Betekent dat dan dat discriminatie in die betekenis niet meer bestaat? Nee. Het is ieders zaak dat te onderkennen en het aan te kaarten als discriminatie in zijn omgeving plaatsvindt.

Maar ik schiet, net als vele anderen, in een kramp is als de discriminatiekaart getrokken wordt. Kijk mij eens anders zijn, jij vindt mij natuurlijk minder. Ik wist het wel! Ik begrijp het, maar het brengt niet het beste in mij naar boven.

Baaierd.