‘De natuur heeft zo haar eigen plannen in dit boek’

Wie zijn jouw favoriete UU-schrijvers? Doe mee aan onze Boekenweek Poll. Klik hier.

Volgens schrijver Mariken Heitman, die ik voor DUB interviewde, is een tuin is een soort democratie van wortels, takken en krioelende beestjes - een georganiseerde chaos waarin alles groeit en krioelt, maar waar niemand écht de baas is. 

In De Mierenkaravaan (2024) omschrijft ze het ook als een levend, eigenzinnig organisme dat zich niets aantrekt van menselijke controle, en functioneert als een zelfstandig ecosysteempje. 

Wortels zwijgen koppig, preien smoezen ondergronds, bieten steken brutale buiken boven de grond. En dan heb je Kiek, de tuinder die haar gewassen probeert te sturen, net zoals ze haar zieke lichaam in toom wil houden. Maar de natuur, zowel die van haar tuin als die van haar lichaam, heeft zo haar eigen plannen.

Wanneer bij Kiek multiple sclerose wordt vastgesteld, begint haar grip op de tuin, op haar eigen lijf, en op haar eigen leven, te verbrokkelen. Haar ziekte woekert zoals onkruid, dat altijd wel een kier weet te vinden. 

En dan is er nog die verdomde haas. Een stoorzender, een anarchist op harige poten, die haar illusie van controle nog verder onderuithaalt door steeds spontaan haar tuin in te springen. Maar ja, Kiek “weet best dat een haas zoals een ziekte een feit is”. Je kunt er woest tegen schreeuwen, maar hij blijft onverwachte bezoekjes plegen.

Het boek nestelde zich in mijn hoofd als een onuitroeibaar plantje. Ik kreeg spontaan zelf zin om met mijn vingers in de aarde wroeten (ook al is mijn studentenhuistuin het formaat van een postzegel). Ook voelde ik me opeens veel meer met alles verbonden. De mierenkaravaan is zintuiglijk, filosofisch en grappig. Maar vooral: het boek liet me een tuin, en het leven, op een nieuwe manier zien.

Schrijver en tuinder Mariken Heitman (1983) studeerde biologie aan de Universiteit Utrecht en werkte, na een korte stage als boer, in de biologische groenteteelt. In 2019 verscheen haar debuut De Wateraap, dat werd genomineerd voor de Bronzen Uil en de Anton Wachterprijs. Haar tweede roman, Wormmaan (2021), werd bekroond met de Libris Literatuur Prijs en het C.C.S. Crone Stipendium. In 2024 volgde De mierenkaravaan.