Laten we allemaal wat kritischer zijn

Studenten die passief of eigenlijk helemaal niet een college consumeren, mogen daar best op aangesproken worden. Columnist Rosita Kiewik vindt het goed dat campuscolumnist Lea ter Meulen dat aan de orde stelde, maar roept haar op haar stem ook in de Echte Wereld te laten horen.
Produser is een samenstelling van de woorden ‘producer’ en ‘user’. In de mediawetenschap wordt met deze term een consument of gebruiker aangeduid die tevens de rol van producent vervult. Een veelvoorkomend fenomeen in het hedendaagse medialandschap. Zo kan iemand met een YouTube-account bijvoorbeeld maker van video’s en tevens consument daarvan zijn. Een produser.
Wat heeft dit met onderwijs te maken? Dat zal ik u vertellen. Er was eens, lang geleden, in een land hier ver vandaan (zeg maar Duitsland, begin negentiende eeuw) een universiteit in de stad Berlijn waar een frisse wind waaide. Ene Wilhelm von Humboldt had vernieuwende doelstellingen voor deze universiteit. Even kort door de bocht: de universiteit moest een vrijplaats voor intellect en kritiek zijn. Een plek waar academici opgeleid worden, waar onafhankelijk onderzoek gedaan wordt en waar het delen en vergaren van kennis het hoogste doel is.
In Von Humboldt’s universiteitsmodel is het van groot belang dat uitwisseling van informatie en ideeën plaatsvindt tussen docenten en studenten. Actief tweerichtingsverkeer waarbij idealiter beide partijen kennis vergaren door middel van het voeren van een dialoog. De student moet in dit model dus niet simpelweg passief consumeren en gebruiken, maar ook actief produceren als een ware produser.
Tot zover andere tijden, terug naar de onze. Vorige week las ik de column van campuscolumniste Lea ter Meulen: ‘Lekker uitbrakken in het vrijdagmiddagcollege’. Ik schrijf ‘column’, maar eigenlijk is het een transcript van een opgevangen gesprek tussen brakke medestudenten. De tekst illustreert een fenomeen, maar laat de interpretatie hiervan helaas over aan de lezer. Mijn interpretatie was als volgt: wat is de student van vandaag de dag ongelofelijk passief!
Collegebankhangend neemt de uitbrakstudent net zo min informatie in zich op als dat hij of zij deze deelt met docent of medestudent. Het delen en vergaren van kennis lijkt allang niet meer het hoogste doel binnen universiteiten te zijn. De diplomafabrieken zijn gevuld met passieve studenten, die slechts het hoogstnodige doen voor het behalen van een voldoende. In het proces eventueel opgedane kennis nemen zij op de koop toe. Von Humboldt draait waarschijnlijke enkele pirouettes in zijn graf.
Ik had als lezer direct medelijden met Ter Meulen die afgeleid werd tijdens haar college, maar vroeg me ook af wat te denken van een stilletjes notulerende campuscolumniste, die zelf kritisch tracht te zijn op digitaal papier, maar in de Echte Wereld haar kritiek voor zich houdt.
Oud-columnist Erik Hardeman verzocht de nieuwe campuscolumniste bij haar benoeming om heel kritisch te zijn en niet bang om duidelijk een mening te geven. Ook wanneer het zo zou kunnen zijn dat sommige mensen dat misschien niet heel leuk vinden. Dat lijkt mij een mooi streven voor ieder individu. En binnen de universiteit allicht ook een (misschien zelfs wel enigszins Humboldtiaanse) manier om de dialoog tussen docenten en studenten te stimuleren, om zo het vergaren en delen van kennis weer een prominentere rol te laten krijgen.
Zullen we allemaal, columnisten en niet-columnisten, proberen om zowel online als offline wat vaker kritisch te zijn wanneer dat nodig is? Voor Von Humboldt, voor Hardeman, voor het onderwijs, voor de universiteit of gewoon voor onszelf. Omdat we niet alleen maar passief hoeven te consumeren, maar ook actief kunnen helpen om een meer inspirerende omgeving te produceren. Het produser-zijn is immers niet enkel weggelegd voor de kattenvideomakers van deze wereld.