Oorlog en twitter

 Ik heb onlangs twitter aangemaakt - of dat een gezonde en rationele keuze is, laat ik in het midden. Ik zie daar allerlei ‘experts’ die elkaar de maat nemen over het juiste perspectief op de Oekraïense oorlog. Het is een verzameling van 'fem-nano-boomers’ (in dit geval vrouwen rond 35 met een gebrek aan zingeving. Is qua leeftijd jonger dan de originele boomer, maar doet niet onder qua domheid) die geilen op minister-president Zelensky, ‘nationalisten’ die zeggen dat wij Poetin niet hadden moeten uitlokken, heldenverering door Twitteraars van Oekraïense strijders, misplaatste woede om een ongelukkige tweet van Bij1 en de de klassieke uitspraak 'Nederland is vol'.

Op geile vrouwen, nationalistische fanboys van Poetin en Oekraïense soldatenverering kan je vast en zeker een interessante analyse loslaten, maar ik wil het voornamelijk hebben over de tweet van Bij1 en de beleving dat Nederland te vol is. Onder die perspectieven schemeren namelijk hardnekkige maatschappelijke overtuigingen die wij liever kwijt dan rijk kunnen zijn. De gewraakte tweet:

‘Terwijl dictators hun zin doorvoeren, zijn het mensen van kleur, de arbeidersklasse, vrouwen en de LHBTIQA+-gemeenschap die altijd de hoogste prijs betalen. Bij1 is solidair met hen, en roept op om mensenrechtenorganisaties te steunen en vrij doorgang te verlenen.’

Deze tweet van Bij1 heeft veel woede opgewekt. De partij wordt keihard aangevallen omdat ze volgens mensen politiek bedrijven en een ‘cultuuroorlogje’ voeren over de rug van Oekraïners.

Wellicht kan mijn onderwerpkeuze wat ongewoon voelen voor onze universiteitskrant. Het werd mij geadviseerd om in mijn teksten enige verbinding te zoeken met de universiteit en het studentenleven - wat logisch is aangezien ik voor de universiteitskrant schrijf. Toch verbaasde ik mij daar enigszins over omdat de universiteit, en in het verlengde daarvan de universiteitskrant, een plek hoort te zijn waar je bezig bent met onderwerpen die buiten jou en je omgeving staan. Het lijkt mij juist de bedoeling dat wij, studenten, in aanraking komen met een grote verscheidenheid aan onderwerpen die niet direct een betrekking op onszelf hebben. Anders blijven wij ook maar hangen in navelstaren. Wanneer ik een artikel over welk onderwerp dan ook schrijf dan komt het ook wel goed met het studentenperspectief aangezien ik er zelf één ben - of zijn er meer eisen aan studentenperspectieven waar ik niet van op de hoogte ben? Daarnaast is het blijven schrijven over de ethiek van het doden van muizen ook niet per se zaligmakend. Bovendien vind ik het ook moeilijk als er maatschappelijke gebeurtenissen zijn en ik daar niet mee aan de slag kan; het voelt als het negeren van de olifant in de kamer. Wat deze week natuurlijk de Russische olifant in de Oekraïense kamer is.

Terug naar de tweet van Bij1: de woordkeuze van Bij1 suggereert een hiërarchie in leed wat onwenselijk is. Maar dat is denk ik allerminst de intentie geweest. De politieke partij vestigt aandacht op onderdrukking die niet direct de aandacht krijgt die het verdient. In dit geval Afrikaanse vluchtelingen die stuiten op een extra barrière aan de Poolse grens; ze worden tegengehouden om hun huidskleur.

De negatieve reacties op de tweet van Bij1 gebruiken over het algemeen het tijdsargument: er is nu geen tijd voor dit soort ‘onzin’ aangezien het oorlog is. Echter is dit een vals dilemma: alleen wanneer er genoeg tijd is om racisme te bestrijden, dan zal daar wat tegen gedaan kunnen worden. Maar wie bepaalt wanneer daar tijd voor is? Wat voor periode of omgeving is geschikt om racisme (en sociale onderdrukking) te bestrijden? Wat is überhaupt een goed moment voor sociale verandering? Nou, het lijkt mij in de eerste plaats op het moment dat onderdrukking plaatsvindt.

Oorlog legitimeert niet het automatisch sluiten van de ogen voor andere problematiek. Omdat men er niet mee bezig is, betekent dat niet dat het probleem op magische wijze verdwijnt. Met de logica dat er geen tijd voor is, kan alles steeds vooruitgeschoven worden omdat het op een bepaald moment niet de hoogste prioriteit geniet. Geen tijd aan racisme schenken, bagatelliseert het probleem en onthult in wezen het echte belang wat mensen hechten aan het bestrijden hiervan. In wezen wordt ook een hiërarchie van leed gesuggereerd maar dan op basis van tijd.

Het enige waar oorlog voor zorgt, is alleen maar meer onderdrukking en leed bovenop wat er al was. Het is geen vrijbrief om aandacht voor andere vormen van onderdrukking in de ijskast te stoppen. Daarnaast is er gewoon een derde optie: oorlog voeren zonder mensen ook nog eens racistisch te bejegenen.

Veel Twitteraars van kleur uitten kritiek op het tegenhouden van zwarte mensen aan de grens. Uiteraard werden zij in hun Twitterfeed beschuldigd van het afkeuren van het Oekraïense verzet tegen Rusland. Deze twee zaken hebben weinig met elkaar van doen: je kan én de Oekraïnse strijd steunen en kritiek leveren op misstanden die daar aan de grens gebeuren. Kritiek en steun kunnen naast elkaar bestaan en hoeven elkaar niet uit te sluiten.

Nu de vluchtelingenstroom uit Oekraïne op gang is gekomen, moeten de vluchtelingen ergens terecht kunnen. Volgens het dominante Nederlandse perspectief in de regio van het conflict, bij ons dus. Gelukkig liet een bericht van een van de meest gastvrije en humanitaire Nederlanders niet lang op zich wachten: Geert Wilders twitterde: “Nederland is vol en opvang in de regio van de buurlanden van Oekraïne.” Volgens deze logica zouden wij dus alleen mensen uit Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk kunnen opvangen, en misschien nog Fransen, Oostenrijkers en Luxemburgers maar daar houdt het wel op. Sowieso geen Poolse mensen, ondanks dat zij ook deel uitmaken van onze regio, daar maken wij een Polen meldpunt voor. Ik heb het idee dat die opvang-in-de-regio uitspraak alleen maar voor de bühne is. De oorlog komt steeds dichterbij, dus wordt Wilders zijn regio ook steeds kleiner. Totdat het ieder voor zich is.

Waarschijnlijk denkt hij nog met de angst in zijn ogen terug aan de Syrische vluchtelingencrisis en de miljoenen gevluchte mensen die in ons land bivakkeren. Ik wil hem eraan herinneren dat de regio van Syrië destijds miljoenen vluchtelingen binnen zijn grens toegelaten heeft. In Turkije alleen al zitten op dit moment 7 miljoen gevluchte Syriërs, die inmiddels 6 procent van de Turkse bevolking uitmaakt.

Ik heb nu alleen deze twee stukken uitgelicht maar er zijn nog meer discutabele perspectieven op Twitter (en op het nieuws), het eurocentrisme tiert welig: de cognitieve dissonantie dat je het ene moment de corona-maatregelen onderdrukking noemt, en nú het gedrag van een dictator goedpraat, er een conflict is in een ‘redelijk’ ontwikkeld land en de shock dat ‘blonde mensen met blauwe ogen’ sterven. Terwijl in Oekraïne wereldgeschiedenis wordt geschreven, nemen wij in Nederland elkaar ouderwets de maat. Wie is er nou eigenlijk bezig met een cultuuroorlog?

Ps. Fem-nano-boomers: stop met je oorlogsfetish van Zelensky als ‘Sterke Man’, het is goor en sad.

Pps. Stop überhaupt met de fetisjering van militairen. Oorlog is niet sexy of cool. Het is soms helaas nodig, maak het niet glorieuzer dan het is.

Ppps. Internetgebruikers roepen op dat acteur Jeremy Renner Zelensky moet spelen in een film over de president. Netflixisering van de samenleving. Lekker oorlog en leed bingen, jwz.

Pppps. Ik heb Twitter weer verwijderd.