Opdat we erkennen dat het nog niet voorbij is

Als de genocide in Gaza ons iets geleerd zou moeten hebben, dan is het dat deze niet begon op 7 oktober 2023, maar met de Nakba in 1948, en dat een einde aan die escalatie niet betekent dat de genocide ook daadwerkelijk stopt.

Sinds de invasie van Gaza zijn er op de Westelijke Jordaanoever ook duizend mensen vermoord, is de uitbreiding van illegale nederzettingen opgeschaald, en worden er nog steeds duizenden Palestijnen vastgehouden in ‘gevangenissen’ die meer weghebben van Abu Ghraib of Guantanamo Bay dan de Bijlmerbajes. Nog maar een paar dagen geleden werden humanitaire vrijwilligers van de Sumud-vloot uit internationale wateren gekidnapt en in Israëlische gevangenissen gemarteld. Om nog maar te zwijgen over de beelden van Palestijnse gijzelaars die in Israëlische gevangenissen benen en ogen zijn verloren.

Ik kan tig voorbeelden geven, maar het is denk ik wel duidelijk. De genocide is niet echt voorbij tot al het geweld daadwerkelijk is gestopt, tot Palestijnen soevereiniteit en gelijke rechten hebben, tot de verantwoordelijken voor de genocide en apartheid zijn berecht voor een tribunaal, en tot alle grote medeplichtige partijen betalen voor herstel en herstelwerkzaamheden verrichten. 

Twee jaar aan ruggengraatloze wetteloosheid
Zelfs als dat allemaal zou gebeuren, neemt dat de littekens die de Palestijnse gemeenschap hebben opgelopen niet weg. Het brengt Hind Rajab noch de vele andere kinderen die zijn vermoord terug. Het neemt de trauma’s van hun nabestaanden niet weg.

Maar het moét wel gebeuren. Wat we de afgelopen twee jaar hebben gezien, is volstrekte wetteloosheid. De democratische rechtsstaat en internationale orde, brokkelt onder onze ogen af. Mensen in het Verenigd Koninkrijk die protesteerden met een bordje waarop “I support Palestine Action” stond, hebben meer straf gekregen dan Netanyahu voor het plegen van genocide. In Nederland wordt het “verheerlijken van terrorisme” ook strafbaar als het aan de Tweede Kamer ligt, een slippery slope naar dezelfde situatie in het VK. Hoeveel genocides heeft ‘Antifa’ gepleegd? Heeft Antifa een humanitaire vloot aangevallen met drones in Europese wateren? Waarom debatteert onze kamer dan over het onderwerp om ‘Antifa’ op de terreurlijst plaatsen, en niet over het Israëlische bezettingsleger?

Wat we de afgelopen twee jaar hebben gezien, is niet normaal; het was misschien wel de grootste genocide van deze eeuw. De komende decennia gaan er met regelmaat nog nieuwe massagraven gevonden worden in Gaza. Ik hoop dat we ons zullen herinneren hoe bijna niemand met significante autoriteit een ruggengraat kon tonen. Hoe het, in reactie op protest, praktisch altijd weer neerkwam op leeg gelul: “We zijn politiek neutraal”, “We wachten het oordeel van de ICJ af”,  of “We willen juist in dialoog blijven”.

Terwijl de genocide steeds impopulairder werd, deden ze, performatief en in voorzichtige taal, steeds meer alsof ze afstand namen van Israël. Ook de UU, toen ze triomfantelijk aankondigde “geen nieuwe samenwerkingen” meer aan te gaan, “tot nader order”. “Tot nader order”, is dat genoeg? Is dat goed genoeg wanneer de campussen van Israëlische universiteiten gebouwd zijn op de ruïnes van Palestijnse dorpen? Is er een punt in de voorzienbare toekomst waarop hieruit een normale, apartheidsvrije situatie zou kunnen ontstaan?

Ik denk zelf van niet. Banden moeten niet worden gepauzeerd, ze moeten worden verbroken. Zolang er geen rechtvaardigheid en herstel komt voor de Palestijnse gemeenschap, moeten we niet meewerken aan de hernormalisatie van de Israëlische staat en verwante instituten. Bij uitstek betekent dat namelijk ook het verder normaliseren van de wetteloosheid, de onbestrafte genocide, die we de laatste twee jaar hebben gezien. In een dergelijk, vaak feitenvrij, politiek klimaat verliest de universiteit haar aanzien, en uiteindelijk misschien zelfs haar bestaansrecht. Het is het juiste om te doen, zelfs als je puur uit zelfpreservatie redeneert.

Zelfpreservatie
Ik zeg dit niet uit “politieke correctheid” of “virtue signalling” of een van de andere chauvinistische stokpaardjes die bedacht zijn om scherpe morele kritiek te stigmatiseren. Ik hoef zelf ook niet verder te kijken dan zelfpreservatie; toen ik bij mijn diploma-uitreiking een keffiyeh omhad, werd mij naderhand door een van de aanwezige ouders gevraagd of ík Palestijns was. Dat ben ik niet, voor de duidelijkheid, ik ben Iraans-Nederlands. Voor Westerse toeschouwers is dat echter niet te herkennen, en maakt me dat ook niet menselijker.

Wat betekent het dan voor mij, als beelden van uitgehongerde Palestijnse kinderen geen verontwaardiging teweeg brengen? Mijn inschatting is dat, als ik het slachtoffer zou zijn van een “Nederlandse bondgenoot”, er ook geen haan naar zou kraaien.

De volledige dehumanisering van Palestijnen raakt íedereen die op hen lijkt, ook emotioneel. Hind Rajab had zo bij mij in groep 3 kunnen zitten, maar in plaats daarvan werd de auto waar ze in zat door het Israëlische leger beschoten met meer dan 300 kogels.

Het is makkelijk om je er emotioneel van te distantiëren. Je hoeft het nieuws niet te lezen, het is toch ver weg, en je kan geagiteerd wat mompelen over fatsoen als je toch geconfronteerd wordt met een of andere demonstratie. Het is moeilijk om onder ogen te zien dat wat ver weg is, dichtbij kan komen. Waarschijnlijk heb jij zelf ook gezwommen in diezelfde Mediterrane zee waar Gaza ook aan grenst. Denk je niet, dat als het nu normaal is om activisten in Israël te martelen, het wellicht hier over een aantal jaar ook kan gebeuren? Als sie mich holten, gab es keinen mehr, der protestieren konnte.

Ik vrees een terugkeer naar business-as-usual, waar misschien over honderd jaar, als de wereld dan een betere plek is, symbolische erkenning voor komt, zoals gebeurt is met ons slavernijverleden en de genocide van de inheemse Amerikaanse bevolkingen.

Ik hoop echter op een samenleving die heeft geleerd dat ze het vuur aan de schenen van hun meesters moet leggen, in elk facet van het leven. Ik hoop dat de encampments en protesten die we op onze universiteit hebben gezien, zullen fungeren als inspiratie voor een hele generatie aan Utrechtse studenten, zodat zij dapper hun bek opentrekken wanneer het er toe doet. En bovenal hoop ik dat de volgende generaties de fakkel verder dragen.