Shum!

Voor mijn werk als dierenradioloog moest ik ooit een weekcursus volgen over het gebruik van straling op onze afdeling. Naast informatie over het gebruik van röntgenstraling was er ook veel te rekenen aan het gebruik van radioactieve stofjes. Klinkt saai, maar was het toch niet. Ik herinner me nog één van de afsluitende toetsvragen, die ging ongeveer zo: “U bent op vakantie geweest in Oost-Europa. In het restaurant bestelde u biefstuk. Later hoort u dat uw biefstuk afkomstig was van een wild zwijn dat gevangen is in de regio rond Tsjernobyl.”

De toetsvraag nam je in allerlei subvragen stapsgewijs mee in hoeveel radioactieve paddenstoelen dat zwijn mogelijk had doorgewroet en opgegeten, hoeveel vlees je vervolgens van dat zwijn had gegeten en hoeveel radioactieve stof je daarmee had binnengekregen. En of je je dus zorgen moest gaan maken. Leuke en ook beetje spannende toetsvraag. Want ‘niet heel ondenkbaar’ dacht ik nog, zittend in die toetsruimte, ‘mocht ik ooit een keertje die kant op willen gaan’. Tsjernobyl is een van die plekken op aarde waarvan niet iedereen direct nog weet in welk land het precies ligt: op 18 minuten rijden van de grens met Rusland, in Oekraïne.  

Als dierenarts moet ik denken aan de dieren daar. Oud en nieuw in Nederland is een lastig moment voor heel veel dieren hier, maar het einde van het vuurwerk daar is nog lang niet in zicht. Mensen in de rij voor de grens met honden aan de lijn, in rugtas of carriër. Ik zag een mevrouw met een kat in haar rugtas-carriër van kunststof, die ze ‘achterstevoren’ op haar borst droeg. Deel van de voorkant was doorzichtig en zo zag ik dat de kat door dit venster de evacuatie van het baasje en de leegloop van de hele straat en stad kon volgen. De kat als stille reporter ter plaatse.

Ik denk aan de zusterfaculteiten Diergeneeskunde in Kiev en Charkov, aan de docenten, studenten en dieren daar en hoe het met ze is. Op twitter een video van een auto, met daarin een paar doodgeschoten Duitse herders. Ernaast, in een droge sloot, de eigenaar met herder nummer 3, die doodsbang tegen zijn eveneens doodgeschoten baas aankruipt. Ik lees over vollopende dierenopvang, het aankomend gebrek aan diervoeding, de zorg om dierentuindieren, ook door mensen die tegen dierentuinen zijn. Ik zie foto’s van militairen die een hond aaien en weet dat Nederlandse militairen op uitzending ook weleens een ‘knuffelhond’ tot hun beschikking hebben, omdat het stress verlagend werkt, zo’n dier aaien.

In 2021 stond Go A in mijn shortlist top 5 van het Eurovisie Songfestival met hun nummer Shum. De armen met groen bont ingepakt, hypnotiserende sound. Het sprak me erg aan. Ik zocht tussen alle nieuwsberichten op waar de tekst eigenlijk over ging. 

Pryydy, pryydy, vesnyanochko, – Come, spring, come,
ta y ne zabarysya. – don’t wait around.
A my vyydem na yulytsyu – We’ll go outside
budem lyubytysya. – to love each other

Ik was nog nooit in Oekraïne. Maar voel me toch verbonden.