Een week geleden maakte wetenschapsminister Johannes Hahn nog de terugtrekking uit het instituut bekend. Het deeltjeslab zou te weinig opleveren en Hahn wilde de bijdrage, ongeveer 17 miljoen euro per jaar, liever spreiden over andere onderzoeksprojecten.

Oostenrijkse wetenschappers reageerden ontstemd op het plan. Een online petitie tegen de “historische fout” van Hahn kreeg meer dan 32 duizend reacties.

Bondskanselier Faymann stelde de ondertekenaars gisteren gerust: “Oostenrijk is al vijftig jaar lid van CERN en veel van onze wetenschappers zijn bij het instituut betrokken. Dat zal in de toekomst zo blijven.”

HOP

Uit de dinsdagmiddag bekend gemaakte uitslag blijkt dat van de 29.132 kiesgerechtigde studenten (25 meer dan vorig jaar) er 352 hun stem hebben uitgebracht op lijsttrekker Marijn de Vries van McWUB. Grootste stemmentrekker was Jony Ferket met 945 stemmen. Haar partij bezet in de nieuwe U-raad acht van de twaalf zetels. De Partij van de Utrechtse Student is net als vorig jaar met drie leden in het hoogste medezeggenschapsorgaan van de UU vertegenwoordigd.

Bij de medewerkers liep het enthousiasme voor de verkiezingen verder terug. Was de opkomst in 2007 nog 38 procent, dit keer nam nog maar 32,58% van de 6157 kiesgerechtigden de moeite om het stembiljet al dan niet ingevuld te retourneren. Daarbij moet overigens aangetekend worden dat veel kiezers uit de alfa-gamma faculteiten vermoedelijk niet hebben gestemd omdat de kandidaten in hun district bij gebrek aan oppositie al zeker van hun zetel waren. De nieuw verkozen raadsleden beginnen hun werkzaamheden op 1 september .

EH

Het is een nieuwe en aan de UU omstreden traditie: sinds het jaar 2000 legt de regering iedere derde woensdag van mei verantwoording af. Morgen is het weer zover. Hoger onderwijs en wetenschap komen ook aan bod (scroll voor de scepsis in Utrecht naar het bericht op deze site van 18 mei).

De regering verwacht dat de onderwijskwaliteit zal stijgen en dat studenten minder vaak zullen afhaken, dankzij afspraken met universiteiten en hogescholen. De reputatie van Nederlandse wetenschappelijke instellingen wordt sterker, dankzij onderzoekssubsidies. Nederland wordt ook aantrekkelijker voor buitenlandse kenniswerkers doordat het kabinet allerlei procedures en eisen heeft versoepeld. Bovendien wordt de economie steeds innovatiever, bijvoorbeeld dankzij innovatievouchers. Kortom, het kabinet ligt op koers.

“Nou, ik heb helemaal geen koers kunnen ontdekken”, smaalt VVD’er Halbe Zijlstra. “Het is afwachten of de uitval van studenten inderdaad afneemt; het kabinet moet zich niet rijk rekenen met een paar afspraken. En die reputaties van wetenschappelijke instellingen? Daar staat geen enkele onderbouwing bij. Plasterk is de minister van feesten, partijen en poolexpedities, maar in de wetenschap blijft het verontrustend stil. De maatregelen die het kabinet genomen heeft, staan bovendien op losse schroeven door het begrotingstekort dat eraan komt. En het beleid rond de kenniswerkers is door het vorige kabinet in gang gezet.”

Op de linker flank hangt ook de Socialistische Partij de vlag nog niet uit. Kamerlid Jasper van Dijk: “De cijfers zijn zeer betrekkelijk, want ze zijn verouderd. Alles is anders geworden door de crisis. Deze gegevens zijn afkomstig van het ministerie zelf, en daarmee is het de slager die zijn eigen vlees keurt. De onafhankelijke beoordeling van de Rekenkamer moet nog komen.”

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen vindt, net als de SP, dat een onafhankelijke blik op de prestaties “de voorkeur” zou verdienen. De brief is “misschien iets te optimistisch”. Nederlandse wetenschappers hebben wel een forse productie en de impact van hun werk is ook hoog, maar daar staat tegenover “dat Nederland een relatief klein aantal wetenschappers heeft: weinig gepromoveerden en zeer weinig vrouwelijke wetenschappers”. Ook blijft de Akademie bezorgt over het budget per student, dat gedaald is.

Maar de HBO-raad ziet het zonniger in. “Het zijn geen holle frasen”, zegt een woordvoerder. “We nemen het rendement en de uitval onder handen; er komen bijvoorbeeld intake-gesprekken en de begeleiding van studenten wordt intensiever. Er komt meer aandacht voor onderzoek aan de hogescholen. Tegelijkertijd wordt het instroomniveau verbeterd: er komen hogere eisen in de eindexamens, beter onderwijs in het mbo, enzovoorts. Dus we liggen zeker op koers, mede dankzij het kabinet. We hopen wel dat Plasterk in de voorjaarsnota zijn beloften houdt en niet op het hbo gaat bezuinigen.”

De studenten van de Landelijke Studenten Vakbond blijven voorlopig sceptisch. “Of de kwaliteit hoger wordt, valt nog te bezien. De meerjarenafspraken zijn er net, dus het is een beetje makkelijk om te roepen dat het beleid op koers ligt. Bovendien is het crisis en moet iedereen inleveren. Dat heeft Plasterk zelf erkend.”

De universiteitenvereniging VSNU kan zich “goed in de brief vinden”, zegt een woordvoerder. Nadere toelichting geeft ze niet, want de vereniging wil eerst de onderliggende stukken bestuderen.

HOP

De marathonwedstrijd is het belangrijkste onderdeel, waarbij de deelnemers met hun wagens of koetsen door hindernissen moeten manoeuvreren. Aan het eind van de dag is de Grande Finale, waar de beste aanspanningen strijden om de titel 'Winnaar van de Dag van het Aangespannen Paard 2009'.
 
Gedurende de dag zorgt El Zarabia voor Oosterse sferen tijdens een show gevuld met hogeschool-dressuur. De Power Horse Competition toont de kwaliteiten van het trekpaard. Daarnaast is er een Friese Hengstenshow en een optreden van het showteam ‘The Black Riders’ met ‘Dance of the fire horses’.
 
Naast de hoofdring is er het strodorp, waar vele kraampjes te vinden zijn met allerhande artikelen op het gebied van de paardensport. Ook zijn hier diverse stamboeken vertegenwoordigd. Voor de kinderen is er de kindertuin met spelletjes, schminken en ponyritjes.
 
Ook dit jaar is er weer een koetsentocht, waarin authentieke koetsen met in oorspronkelijke kledij gehulde deelnemers een rit maken over het festivalterrein bij de faculteit in De Uithof en door de binnenstad, waar ’s avonds op het Domplein een sherrystop wordt gehouden.

AH
 
De toegang is gratis. Voor meer info zie:
www.dagvanhetaangespannenpaard.nl

Máxima is voorzitter van het curatorium van de Prince Claus Chair in Development and Equity, dat samen met het college van bestuur Agyepong (1961) heeft benoemd op deze wisselleerstoel Deze Ghanese expert op gebied van volksgezondheid gaat onderzoek doen naar de gezondheidszorg in Afrika.

Momenteel is Agyepong regionaal directeur van de Ghana Health Service. Tevens is zij lid van de Programma Commissie Nederlands-Afrikaanse samenwerking, die wetenschappelijk onderzoek combineert met ondersteunende investeringen in Afrika om ziektes als aids, malaria en tuberculose te onderdrukken. Onder meer NWO participeert in deze Programma Commissie.

Sinds dit jaar wordt de Prins Claus-leerstoel niet voor één jaar, maar voor twee jaar bekleed. Uitmuntende, jonge academici uit Afrika, Azië, Latijns-Amerika, de Cariben of de Stille Oceaan komen hiervoor in aanmerking. De benoeming geschiedt beurtelings aan de Universiteit Utrecht en het Institute of Social Studies. De beide instellingen willen met de leerstoel onderzoek en onderwijs in de ontwikkelingssamenwerking bevorderen in overeenstemming met de inzichten en ideeën van Prins Claus.

AH

Elke rechtenfaculteit in Nederland zond een team van rechtenstudenten naar Den Haag, waar zij debatteerden over een fictief wetsvoorstel. In het juridische en politieke spel vertegenwoordigde het Utrechtse team coalitiepartij CDA. Vierdejaars rechtenstudent en fractievoorzitter van de Utrechters Daan Korsse: “Het was een ontzettend intensieve dag. En ik was op van de zenuwen: ik moest daar spreken. Dat ging me gelukkig beter af dan ik had verwacht.”

Om de zenuwen te beteugelen heeft Korsse als een volleerd politicus heen en weer zitten schommelen in een van de blauwe zetels van de plenaire zaal: “Dat zijn echt fantastische stoelen: ze zitten zo lekker. Ik had de stoel van Geert Wilders.”

De driekoppige jury, onder voorzitterschap van oud-PvdA-senator Joop van den Berg, oordeelde dat de Utrechtse studenten zowel op schriftelijke en mondelinge als op algehele politieke inbreng het best voor de dag kwamen. De winst leverde een Thorbeckepenning, een boek over de Nederlandse politiek en een diner in een Haags restaurant op.

RvV

Voor wie en wat was het geld eigenlijk bedoeld? De universiteiten, KNAW en NWO waren er als de kippen bij om de centen op te eisen. Ook de hogescholen dachten een graantje mee te kunnen pikken. Vrijdag schiepen de ministers Van der Hoeven (Economische Zaken) en Plasterk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) duidelijkheid. Hogescholen vissen achter het net, de wetenschappelijke clubs krijgen minder dan ze hoopten.

Het grootste deel, 180 miljoen euro, wordt gebruikt om onderzoekers uit het bedrijfsleven voor anderhalf jaar te detacheren bij universiteiten of wetenschappelijke instituten als TNO, wanneer zij door de crisis hun baan dreigen te verliezen. Na die periode zouden de onderzoekers weer volledig werkzaam moeten zijn in de private sector. Zo wil het kabinet ongeveer tweeduizend onderzoekers aan het werk houden. Hierop hadden de universiteiten, KNAW en NWO gehoopt.

De overige 100 miljoen euro is niet bedoeld om onderzoekers tijdelijk bij universiteiten te parkeren, maar komt beschikbaar voor nieuwe projecten in de ‘high tech sector’. Want die wordt volgens de ministers “ongekend hard getroffen” door de crisis. Het bedrijfsleven kan onderzoeksvoorstellen indienen voor grote, ‘strategische’ R&D-projecten.

De regering denkt hierbij vooral aan onderzoek waarin Nederland een “onderscheidende internationale positie” heeft, zoals ‘nano-electronica’ en ‘embedded systems’. Bedrijven zouden zelf de helft tot tweederde van de kosten moeten dragen, maar ze kunnen eventueel samenwerken met universiteiten.

HOP

Het nieuwe centrum wordt naast het onderzoekscentrum van het Franse bedrijf in Palaiseau bij Parijs het tweede belangrijke centrum voor 'research and development' van Danone. In aansluiting op de productie van Nutricia in Amsterdam zal het onderzoek in Utrecht zich vooral richten op innovaties op het gebied van medische en babyvoeding. De onderzoeksactiviteiten van Danone in Wageningen, Zoetermeer, Cuijk en Schiphol zullen in 2012 in Utrecht worden geconcentreerd.

In het persbericht waarin de plannen worden aangekondigd, zegt R&D-directeur Sven Thormahlen van Danone dat het nieuwe centrum moet voldoen aan alle eisen die in de 21e eeuw aan onderzoeksfaciliteiten worden gesteld. Hij noemt de kwaliteit van de in Utrecht aanwezige onderzoeksgroepen een belangrijk argument voor de keuze van zijn bedrijf. Danone werkt vooral nauw samen met groepen binnen Farmacie en het Wilhelmina Kinderziekenhuis.

Minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken heeft Danone gefeliciteerd met de keuze voor Utrecht. Zij heeft het bedrijf alle steun toegezegd. Ook in Utrecht is enthousiast gereageerd op de aankondiging.

"Wij zijn zeer verheugd met de vestiging van Danone in Utrecht", aldus collegevoorzitter Yvonne van Rooy. "Juist in een tijd van economische crisis is intensieve samenwerking tussen kennisinstellingen van groot belang voor de werkgelegenheid en kennisontwikkeling. Dat Danone haar R&D-centrum op het gebied van medische en babyvoeding in De Uithof vestigt, onderstreept het belang van de Utrechtse life sciences en geeft een prachtige impuls aan Science Park Utrecht."

EH

Sinds 2000 legt het kabinet jaarlijks op de derde woensdag van mei verantwoording af over het gevoerde beleid. Een mooi streven, zegt Bovens, maar gezien het overzicht van 74 punten en tien projecten, waarachter vele duizenden pagina’s dossiers schuil gaan, noemt hij Verantwoordingsdag eigenlijk al bij voorbaat mislukt.

"Vierenzeventig punten, hoe kun je daar nu iets uitpikken om over in debat te gaan?'', zegt Bovens. “In plaats van een richtingloze discussie over tweeduizend pagina's papier, kan de Kamer beter een paar onderwerpen eruit kiezen. Met experts van buitenaf erbij.”

Samen met Schillemans publiceerde Bovens vandaag het Handboek Publieke Verantwoording, waarin zij de huidige manier van verantwoorden in de politiek aan de kaak stellen. De schuld ligt wat hen betreft in het midden.

“De ministeries kunnen de verleiding niet weerstaan eindeloze gegevens te produceren en op het bordje van de Kamer te leggen. De Kamer maakt geen keuzes en structureert het debat niet van tevoren. De Kamer heeft terecht gevraagd om verantwoording van het kabinet, maar dit is een gemiste kans.''

EH

Een lichtbundel kan normaal gesproken niet veel verder worden samengeknepen dan de golflengte van het licht, zo'n 1 micrometer (0,001 mm). Dat betekent dat ook componenten in optische chips op dit moment niet kleiner gemaakt kunnen worden. Dat is een probleem omdat licht een belangrijke rol gaat spelen in de informatietechnologie van morgen. Daarvoor zijn echter optische elementen van slechts enkele tientallen nanometers vereist, vergelijkbaar met de grootte van transistors.

Polman en zijn Amsterdamse collega’s zijn er nu in geslaagd om lichtgolven langs gouden nanodraden met een diameter van slechts 60 nanometer (0,00006 mm) te laten lopen door ze door een trechter te persen. Een lichtgolf die aan het begin relatief 'groot' was, bleek zo efficiënt omgezet te kunnen worden in een golf op een nanodraad. Er bleek voldoende licht over de nanodraad te lopen om hem te kunnen gebruiken voor de ontwikkeling van ultrakleine lichtcircuits, vergelijkbaar met elektrische circuits op computerchips.

Het experiment, waarvan Polman en zijn collega’s deze week melding maken in het prestigieuze tijdschrift Physical Review Letters, vormt een belangrijke stap op weg naar de realisatie van optische chips. Die moeten het licht in de relatief grote glasvezels efficiënt gaan omzetten naar kleine golfgeleiders. Het principe van nano-concentratie van licht kan ook in zonnecellen worden toegepast, verwachten de onderzoekers. Dit opent de weg naar nieuwe materialen voor goedkopere zonnecellen.

EH