De HBO-raad is blij dat de minister in een brief aan de Tweede Kamer “eindelijk” de harde toezegging doet dat de salarisverhoging in 2009 vergoed wordt. Volgens een woordvoerder van het ministerie gebeurt dat op basis van de door het Centraal Planbureau vastgestelde loonontwikkeling in 2008, toen ook de lonen in het bedrijfsleven stegen. Daarmee is de 700 miljoen euro ‘schade’ die de onderwijswerkgevers vreesden “van tafel”.

Voor 2010 is de minister minder stellig. Wel verzekert hij dat het kabinet dezelfde vergoedingssystematiek hanteert als in 2009. De HBO-raad, die bang was het kabinet de salarissen voor 2010 wilde bevriezen, is daar opgelucht over en vertrouwt er nu op dat alle afgesproken salarisstijgingen – in totaal 1,1 miljard euro – zullen worden vergoed.

Op andere punten is de HBO-raad nog niet gerustgesteld. De schade als gevolg van de verhoogde pensioenpremies schat minister Plasterk weliswaar lager in – in het meest sombere scenario 165 miljoen in plaats van 220 miljoen euro – maar of daar compensatie voor komt laat hij in het midden. Over de vergoeding van oplopende scholieren- en studentenaantallen houdt hij zich op de vlakte: dat is “een afweging binnen het kabinet” en over de bijdrage van het ministerie aan de vermindering van het begrotingstekort “is thans niets bekend”.

De minister wijst er nog maar eens op dat de afspraken over het Actieplan Leerkracht onverkort blijven gelden. De inkorting van de carrièrelijnen en de nieuwe functiemix leiden volgens hem tot “een flinke loonontwikkeling voor docenten, terwijl de overige werknemers van Nederland grosso modo op de nullijn zitten”. Verder belooft hij dat hij “in samenwerking met iedereen alles zal doen om het onderwijs door deze economisch barre tijden te loodsen”.

HOP

De zes minuten durende film met als titel ‘The CCS Puzzle’ is gemaakt ter voorbereiding op een grote milieuconferentie, die in het najaar van 2010 in Amsterdam zal worden gehouden. Centraal op de '10th International Conference on Greenhouse Gas Control Technologies' staat de discussie over een effectieve aanpak van broeikasgassen.

In de film, die afgelopen najaar zijn première beleefde op een vergelijkbare conferentie in Washington, maken Turkenburg en drie andere leden van het organisatiecomité van de conferentie in Amsterdam op een speelse manier duidelijk hoe het broeikasprobleem naar hun mening kan worden aangepakt. Ook milieuminister Jacqueline Cramer speelt een rol in de film, die kan worden bekeken op http://www.youtube.com/watch?v=-ugi3j01VZI

EH

Het gaat om beroemde sterrenatlassen als die van Andreas Cellarius (1661 - zie afbeelding), maar ook om minder bekende, zeldzame exemplaren. Normaal gesproken zijn deze hemelkaarten opgeborgen in het depot van de UB.

Het digitaliseren is gebeurd in het kader van het Internationaal Jaar van de Sterrenkunde 2009. In het museum zijn de kaarten vanaf 10 april te zien, tot en met 15 november. Ze maken deel uit van de tentoonstelling De hemel in kaart.
 
De kaarten en de tentoonstelling laten zien hoe sterrenkundigen door de eeuwen heen het heelal in beeld brachten. De hemelcartografen tekenden op de sterrenkaarten heel gedetailleerd de prachtigste mythologische figuren, bijbelse taferelen of juist wetenschappelijke instrumenten die tijdens de Verlichting tot de verbeelding spraken. Door al die pracht en praal werd het zelfs lastig om een sterrenbeeld terug te vinden. De komst van de telescoop, nu zo’n 400 jaar geleden veranderde de kijk op het firmament voorgoed. 

AH

Zie voor de kaarten: http://kaarten.library.uu.nl/collectiekaarten.php?CID=9&lang=nl

Eigenlijk mag het nog niet, een Nederlands diploma toekennen aan een student die zijn opleiding grotendeels of zelfs in zijn geheel in het buitenland heeft gevolgd. Maar het gebeurt wel: bij de bacheloropleidingen van Inholland in Suriname, of op de dependances van de Stenden Hogeschool in Qatar, Thailand, Indonesië en Zuid Afrika, en straks in Berlijn.

Op al die plekken kunnen Nederlandse diploma’s worden verdiend, want er is een sluiproute: studenten worden aan het eind van hun opleiding bij de Nederlandse moederinstelling ingeschreven. Ze krijgen vrijstellingen voor de in het buitenland gevolgde onderdelen, en verdienen zo – zonder een voet in Nederland te hebben gezet – een Nederlands diploma.

Die truc wordt straks overbodig. Onder de nieuwe regeling, die naar verwachting eind dit jaar ingaat, mogen instellingen Nederlandse graden afgeven voor in het buitenland gevolgd onderwijs. Dat kan niet rechtstreeks. De universiteiten en hogescholen moeten er een aparte ‘rechtspersoon’ voor oprichten. Anders dan de moederinstelling krijgt die geen recht op overheidsbekostiging. Het ministerie wil immers voorkomen dat publiek geld naar het buitenland verdwijnt. Feitelijk zijn de nieuwe rechtspersonen particuliere opleidingsinstituten, die zelf de hoogte van het collegegeld bepalen.

Om de kwaliteit van het onderwijs te garanderen wordt de buitenlandse instelling afzonderlijk geaccrediteerd. Ook gelden de Nederlandse ingangseisen. Wie er bijvoorbeeld een wo-opleiding wil volgen, moet over een vwo-diploma of vergelijkbaar getuigschrift beschikken.

De VSNU begrijpt dat het ministerie het buitenlands onderwijs niet wil bekostigen, maar vindt de constructie “onnodig ingewikkeld”. De universiteiten vermoeden bovendien dat buitenlandse studenten geen genoegen zullen nemen met een diploma van de onbekende ‘rechtspersoon’, maar een getuigschrift zullen willen van de moederinstelling zelf.

HOP

n de klankbordgroep zitten leden van verschillende patiëntenorganisaties. De groep adviseert het Cancer Center over de fysieke inrichting en over de stroomlijning van patiëntenprocessen. Via de klankbordgroep worden patiënten in een zo vroeg mogelijk stadium bij alle ontwikkelingen betrokken.
 
De klankbordgroep adviseerde bijvoorbeeld over de inrichting van de wachtruimtes. Maar de groep bereikte ook dat artsen zelf beginnen over de mogelijkheid van een second opinion. “Iedere patiënt heeft daar recht op”, vertelt Bea van Barlingen. Zij zit namens de Borstkanker Vereniging Nederland in de klankbordgroep. “Maar veel patiënten durven daar tegenover hun arts niet over te beginnen. Ze zijn bang wantrouwend over te komen. Nu de arts er zelf over begint, is het onderwerp toegankelijker gemaakt.”
 
De klankbordgroep is tot stand gekomen dankzij zorgverzekeraar Agis. Agis vindt dat het patiëntenperspectief duidelijker in de zorg aanwezig moet zijn. De zorgverzekeraar financiert daarom projecten waarin ziekenhuizen en patiëntenverenigingen samenwerken.
 
(Bron: Perscommunicatie UMC Utrecht)

Hij zei dit eerder deze week tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer. Bos heeft minister Plasterk van OCW gevraagd spoedig een brief naar de Tweede Kamer te sturen waarin hij de rekensommen van de onderwijskoepels weerlegt.

GroenLinks-leider Femke Halsema vroeg hem de garantie dat de lerarensalarissen niet achteruit gaan. Bos gaf die garantie niet letterlijk, maar herhaalde wat hij vorige week zei: het Actieplan Leerkracht staat recht overeind.

HOP

“It was fun to make pea-soup, but also a lot of work.” Sure: open a tin, pour in the pan, and heat up. Fortunately for the international students of ESN, other mentor groups did spend hours preparing for the ‘International Kitchen’, a culinary evening for and by the ESN’s members.

A mixed aroma of ‘snert’ (Dutch pea soup), mashed potatoes and cabbage, and chips fills the air at Parnassos on Wednesday evening, March 25th. The source of these smells is the reading-room which tonight has been magically transformed into an ‘International Kitchen’ by ESN. The international aspect of the ‘Kitchen’ lies not so much in the theme (‘the Netherlands’) as in the three teams of head chefs: international students participating in the ESN mentor programme. All of the mentor groups have prepared a main course and dessert at home and will now sit down and polish these off together.

A wide range of dishes has been prepared. In view of the theme, the traditional Dutch ‘snert’, served in large soup kitchen pots during every skating event and New Year’s dip in the Netherlands, cannot be omitted. “In Austria, we do not know it at all. At least I have never heard of it”, says Natascha Stock (23, Geography). Smiling, she adds: “It was fun to prepare, but a lot of work too.” The ‘snert’ looks and smells terrific. It tastes, however distinctly like the recipe of Unox, the famous ‘snert’ producers that fill supermarket shelves in the Netherlands. Stock’s mentors laugh: “We did add extra sausage ourselves!”

Apparently pea soup is not just as traditionally Dutch as most Dutch people would assume. It is a well-known dish in England too. Also in Australia, where they swap the sausage in the recipe for ham. The variety of dishes, however, is typically Dutch, according to Jonathan Mastellari (22, Geography and Behaviour Science). Looking at his loaded plate he considers: “In Italy, we eat pasta twice a day. Having pizza once a week is all the variation we get. It is a relief to have so many different dishes over here.”

Those who attended commented that they really got to know more about the different cultures tonight. “Which is exactly what this evening is all about”, says ESN PR coordinator Merlijn de Klaver (23, Psychology). “But it is also a good opportunity for the mentor groups to get to meet other students.” This semester, the ESN mentor programme consists of six mentor groups of eight to ten students, accompanied by two Dutch mentors, each. The ‘International Kitchen’ is the focal activity of the mentor programme.

“Besides this, we expect our mentors to organise weekly activities for their group”, explains De Klaver. International students at ESN are not obliged to participate in a mentor group. Even without their own mentor group they may join in in activities such as the Rubik’s Cube Party, Night Canoeing or the Maastricht Excursion. In addition to a good social life, the mentor programme obviously also broadens the groups’ gastronomic horizon!

Judging on the speed with which the dishes are being demolished, the second ‘International Kitchen’ has been a success. Everyone keeps eating. The intended cultural cross-fertilisation appears to have been a success: ‘snert’ lands on pancakes, and potato salade is mixed with endive. A worldly combination.

“Het was niet de bedoeling dat iedereen dit filmpje zou zien. Samen met Tim, mijn jeugdvriend en achterneef, werk ik al tijden aan een sciencefiction-miniserie, waarbij we ons laten inspireren door producties als Half-life en Lost. De testversie van tien minuten op YouTube was alleen bestemd voor andere deelnemers aan een filmmasterclass in Nijmegen. Omdat Tim al een prijswinnend filmpje voor een Mythbuster-prijsvraag van Discovery Chanel op YouTube had staan, zagen ook heel veel andere mensen het filmpje.

“Toen ging het heel snel: binnen een dag honderdduizend views. De producenten van Half-life maakten zelfs een persbericht om te ontkennen dat zij het hadden gemaakt. Daardoor werd de hype alleen maar groter. Binnen de kortste keren hadden we grote productiebureaus als Colombia Pictures en Fox Atomic, aan de lijn. Wij praten inmiddels met agency’s die ons concept in Amerika willen verkopen.

“De Nederlandse media werden ook wakker toen een voorlichter van de Nijmeegse universiteit De Gelderlander op de hoogte gebracht. Die krant had vooral belangstelling voor Tim, ook omdat hij de opvallende special effects had gemaakt. Bij De Wereld Draait Door zat híj daarom naast Matthijs van Nieuwkerk. Maar we hebben het hele concept samen bedacht.

“Vanuit de Nederlandse special-effectswereld kwam wel wat kritiek op ons verhaal dat het filmpje 150 euro heeft gekost. Maar daar zaten de licenties voor speciale software en de arbeidsuren natuurlijk niet in. We hopen dat we nu een investeerder vinden om ons hele filmplan uit te werken. We houden Hollywood daarom graag warm, maar het zou ook kunnen dat we een film of een internetserie in Nederland maken. We denken dat actie-sciencefiction wel een kans heeft hier; Eyeworks heeft al interesse getoond.

“Voorlopig heb ik geen tijd om aan mijn scriptie te werken. Mijn onderwerp is: films met een first person perspective. Net als onze What’s in the box. Critici denken dat wij zo’n aanpak niet langer dan tien minuten interessant kunnen maken, maar wij gaan bewijzen dat dat echt wel kan.”

What’s in the box is op YouTube.com te zien. Eind deze week komt er op www.whatsinthebox.nl een nieuwe clou te staan …..

Darm uit het lab

“Dit is een forse wetenschappelijke doorbraak. Wij zijn erin geslaagd om darmstamcellen van volwassen muizen te laten uitgroeien tot kleine darmpjes van drie tot vier millimeter. Het is voor de eerste keer dat het waar ook ter wereld is gelukt om in een laboratorium stukjes orgaan uit stamcellen op te kweken.”

Maar er wordt toch al lang weefsel gekweekt?

“Jawel, maar tot nu toe worden daarvoor vooral embryonale stamcellen gebruikt, met alle ethische en logistieke problemen van dien. En weefsel van een volwassen dier of mens valt in kweek heel snel weer uit elkaar, terwijl onze darmpjes nu al acht maanden keurig doorgroeien. De enige uitzondering is huid dat wordt gekweekt voor transplantatie doeleinden. Maar het verschil is dat het in ons geval gaat om een orgaan waarin alles op de juiste plek zit. Net als in het lichaam groeien in het laboratorium uit een stamcel darmcellen die zich al binnen enkele dagen specialiseren. Dat is echt nieuw.”

Als dat zo makkelijk gaat, wat maakte het dan zo ingewikkeld om dat in het laboratorium voor elkaar te krijgen?

“In de eerste plaats was het lange tijd vrijwel onmogelijk om stamcellen in de darm te onderscheiden van gewone darmcellen. Hun aantal is vergeleken met dat van gewone cellen uiterst gering en dat maakte het enorm lastig om ze te isoleren. Dat veranderde toen wij twee jaar geleden ontdekten dat darmstamcellen herkenbaar zijn aan het eiwit Lgr5 op hun wand. Toen we ze eenmaal te pakken hadden, heeft Toshiro Sato, een van mijn postdocs, van alles geprobeerd om ze op te kweken. Dat is echt monnikenwerk geweest, want je hebt er een geschikt kweekmedium en een passende groeifactor voor nodig. Pas vorig jaar zomer is het hem gelukt om exact de goede omstandigheden te creëren.”

Dus nu kunnen jullie een kunstdarm gaan maken?

“Ho, ho, zo snel gaat dat niet. Het darmweefsel bij ons in het lab groeit weliswaar goed en vervijfvoudigt zich wekelijks, maar omdat er geen bloedvaten in zitten, sterft de binnenkant ook weer snel af. Wij moeten onze darmpjes dus voortdurend opsplitsen om ze in leven te houden. Daarom gaan we nu met nanotechnologen van het MIT in Boston op zoek naar een ondergrond van biomateriaal, waarop we zowel darmweefsel als bloedvaten kunnen laten groeien.”

Wat voor perspectief biedt deze ontdekking dan wel?

“Dit is onder meer goed nieuws voor patiënten waarvan de darmen zijn aangetast, bijvoorbeeld door afstoting of bestraling na het weghalen van een tumor. Met behulp van onze stukjes weefsel, maar dan opgekweekt vanuit een lichaamseigen stamcel, kunnen internisten in de toekomst naar verwachting beschadigde stukken darmwand helpen herstellen. Er zal overigens nog wel enige tijd overheen gaan voordat het zover is.”

Loop je met stamcellen van patiënten met darmkanker niet het risico dat daaruit gevormd weefsel ook weer tumoren gaat vormen?

“Nee, dat risico is er niet. Een tumor in de darm ontstaat altijd op één zeer bepaalde plek waar een cel ten onrechte is gaan delen door een DNA mutatie. Zo’n ontspoorde cel heeft totaal geen invloed op stamcellen uit een heel ander deel van de darm.”

Biedt deze ontdekking ook perspectief op het kweken van andere organen?

“Jazeker. Sinds een paar maanden groeien in ons lab stukjes maag, haren en alvleesklier. Vooral die laatste is erg interessant, omdat die via de eilandjes van Langerhans het insulineniveau in het lichaam reguleert. Bij diabetici is dat mechanisme verstoord en als we er met onze aanpak in zouden slagen om in het lab eilandjes van Langerhans op te kweken en geschikt te maken voor transplantatie, dan zou echt een heel grote patiëntengroep daar baat bij hebben.”

Zijn er nog andere voordelen?

“Niet het minst belangrijke winstpunt is in mijn ogen dat deze ontdekking het mogelijk maakt om het aantal dierproeven sterk terug te dringen. Veel fundamenteel onderzoek waarvoor we nu nog muizen nodig hebben, kunnen we straks net zo gemakkelijk op gekweekt weefsel uitvoeren.”