“Het was niet de bedoeling dat iedereen dit filmpje zou zien. Samen met Tim, mijn jeugdvriend en achterneef, werk ik al tijden aan een sciencefiction-miniserie, waarbij we ons laten inspireren door producties als Half-life en Lost. De testversie van tien minuten op YouTube was alleen bestemd voor andere deelnemers aan een filmmasterclass in Nijmegen. Omdat Tim al een prijswinnend filmpje voor een Mythbuster-prijsvraag van Discovery Chanel op YouTube had staan, zagen ook heel veel andere mensen het filmpje.

“Toen ging het heel snel: binnen een dag honderdduizend views. De producenten van Half-life maakten zelfs een persbericht om te ontkennen dat zij het hadden gemaakt. Daardoor werd de hype alleen maar groter. Binnen de kortste keren hadden we grote productiebureaus als Colombia Pictures en Fox Atomic, aan de lijn. Wij praten inmiddels met agency’s die ons concept in Amerika willen verkopen.

“De Nederlandse media werden ook wakker toen een voorlichter van de Nijmeegse universiteit De Gelderlander op de hoogte gebracht. Die krant had vooral belangstelling voor Tim, ook omdat hij de opvallende special effects had gemaakt. Bij De Wereld Draait Door zat híj daarom naast Matthijs van Nieuwkerk. Maar we hebben het hele concept samen bedacht.

“Vanuit de Nederlandse special-effectswereld kwam wel wat kritiek op ons verhaal dat het filmpje 150 euro heeft gekost. Maar daar zaten de licenties voor speciale software en de arbeidsuren natuurlijk niet in. We hopen dat we nu een investeerder vinden om ons hele filmplan uit te werken. We houden Hollywood daarom graag warm, maar het zou ook kunnen dat we een film of een internetserie in Nederland maken. We denken dat actie-sciencefiction wel een kans heeft hier; Eyeworks heeft al interesse getoond.

“Voorlopig heb ik geen tijd om aan mijn scriptie te werken. Mijn onderwerp is: films met een first person perspective. Net als onze What’s in the box. Critici denken dat wij zo’n aanpak niet langer dan tien minuten interessant kunnen maken, maar wij gaan bewijzen dat dat echt wel kan.”

What’s in the box is op YouTube.com te zien. Eind deze week komt er op www.whatsinthebox.nl een nieuwe clou te staan …..

Darm uit het lab

“Dit is een forse wetenschappelijke doorbraak. Wij zijn erin geslaagd om darmstamcellen van volwassen muizen te laten uitgroeien tot kleine darmpjes van drie tot vier millimeter. Het is voor de eerste keer dat het waar ook ter wereld is gelukt om in een laboratorium stukjes orgaan uit stamcellen op te kweken.”

Maar er wordt toch al lang weefsel gekweekt?

“Jawel, maar tot nu toe worden daarvoor vooral embryonale stamcellen gebruikt, met alle ethische en logistieke problemen van dien. En weefsel van een volwassen dier of mens valt in kweek heel snel weer uit elkaar, terwijl onze darmpjes nu al acht maanden keurig doorgroeien. De enige uitzondering is huid dat wordt gekweekt voor transplantatie doeleinden. Maar het verschil is dat het in ons geval gaat om een orgaan waarin alles op de juiste plek zit. Net als in het lichaam groeien in het laboratorium uit een stamcel darmcellen die zich al binnen enkele dagen specialiseren. Dat is echt nieuw.”

Als dat zo makkelijk gaat, wat maakte het dan zo ingewikkeld om dat in het laboratorium voor elkaar te krijgen?

“In de eerste plaats was het lange tijd vrijwel onmogelijk om stamcellen in de darm te onderscheiden van gewone darmcellen. Hun aantal is vergeleken met dat van gewone cellen uiterst gering en dat maakte het enorm lastig om ze te isoleren. Dat veranderde toen wij twee jaar geleden ontdekten dat darmstamcellen herkenbaar zijn aan het eiwit Lgr5 op hun wand. Toen we ze eenmaal te pakken hadden, heeft Toshiro Sato, een van mijn postdocs, van alles geprobeerd om ze op te kweken. Dat is echt monnikenwerk geweest, want je hebt er een geschikt kweekmedium en een passende groeifactor voor nodig. Pas vorig jaar zomer is het hem gelukt om exact de goede omstandigheden te creëren.”

Dus nu kunnen jullie een kunstdarm gaan maken?

“Ho, ho, zo snel gaat dat niet. Het darmweefsel bij ons in het lab groeit weliswaar goed en vervijfvoudigt zich wekelijks, maar omdat er geen bloedvaten in zitten, sterft de binnenkant ook weer snel af. Wij moeten onze darmpjes dus voortdurend opsplitsen om ze in leven te houden. Daarom gaan we nu met nanotechnologen van het MIT in Boston op zoek naar een ondergrond van biomateriaal, waarop we zowel darmweefsel als bloedvaten kunnen laten groeien.”

Wat voor perspectief biedt deze ontdekking dan wel?

“Dit is onder meer goed nieuws voor patiënten waarvan de darmen zijn aangetast, bijvoorbeeld door afstoting of bestraling na het weghalen van een tumor. Met behulp van onze stukjes weefsel, maar dan opgekweekt vanuit een lichaamseigen stamcel, kunnen internisten in de toekomst naar verwachting beschadigde stukken darmwand helpen herstellen. Er zal overigens nog wel enige tijd overheen gaan voordat het zover is.”

Loop je met stamcellen van patiënten met darmkanker niet het risico dat daaruit gevormd weefsel ook weer tumoren gaat vormen?

“Nee, dat risico is er niet. Een tumor in de darm ontstaat altijd op één zeer bepaalde plek waar een cel ten onrechte is gaan delen door een DNA mutatie. Zo’n ontspoorde cel heeft totaal geen invloed op stamcellen uit een heel ander deel van de darm.”

Biedt deze ontdekking ook perspectief op het kweken van andere organen?

“Jazeker. Sinds een paar maanden groeien in ons lab stukjes maag, haren en alvleesklier. Vooral die laatste is erg interessant, omdat die via de eilandjes van Langerhans het insulineniveau in het lichaam reguleert. Bij diabetici is dat mechanisme verstoord en als we er met onze aanpak in zouden slagen om in het lab eilandjes van Langerhans op te kweken en geschikt te maken voor transplantatie, dan zou echt een heel grote patiëntengroep daar baat bij hebben.”

Zijn er nog andere voordelen?

“Niet het minst belangrijke winstpunt is in mijn ogen dat deze ontdekking het mogelijk maakt om het aantal dierproeven sterk terug te dringen. Veel fundamenteel onderzoek waarvoor we nu nog muizen nodig hebben, kunnen we straks net zo gemakkelijk op gekweekt weefsel uitvoeren.”

‘Meer (computer) Werkplekken in de UB! (en zo), kortweg McWub; onder die partijnaam gaan zes studenten dit voorjaar deelnemen aan de universiteitsraadverkiezingen. Lijsttrekker Marijn de Vries, masterstudent Science & Innovation Management, over de alledaagse studentenirritaties.

“Het gebrek aan computers en studieplekken is exemplarisch voor de geringe daadkracht van de huidige partijen in de universiteitsraad. Al jaren wordt er over geklaagd en het enige wat je hoort zijn sussende geluiden. Nu moeten we weer wachten tot de binnenstadbieb klaar is. Daar heeft de student nú niets aan.”

Maar in de raad gaat het over meer dan computers…

“Dat weten we, maar wij willen ons toch ook richten op de kleine irritaties die voor veel studenten zo belangrijk zijn. Kijk naar de leefbaarheid van De Uithof. Je kunt kiezen tussen een dure supermarkt of een dure kantine. In elk bedrijf kun je tegen kostprijs eten, maar bij de universiteit ben je bergen euro’s kwijt. Hoe kan dat? En gezellig is het ook niet. Waarom niet meer concurrentie in De Uithof, zodat je er gewoon goedkoop een biertje kunt drinken?”

Ik kan me herinneren dat de Partij voor de Utrechtse Student vorig jaar een zelfde verhaal had …

“Ja, maar ze hebben er bar weinig van terechtgebracht. Bovendien kun je daar alleen op de lijst komen als je verenigingslid bent. En dan allemaal maar een beetje op elkaar stemmen. Op onze lijst staan verschillende soorten studenten, ook verenigingsleden. We zijn bovendien veel mondiger; geen verlengstuk van het college van bestuur, maar zeker ook niet van de gezelligheidsverenigingen.”

Op hoeveel zetels mikken jullie?

“Zoveel mogelijk natuurlijk, maar drie zou al heel mooi zijn.”

Het was een opmerkelijk bericht maandag in Trouw. Farmaceutisch bedrijf Ferring protesteert tegen een wetenschappelijke studie naar een ivf-behandeling met een middel dat onder meer door Merck wordt geproduceerd. Ferring, dat een ander middel verkoopt, heeft er vooral problemen mee dat bij de studie 2500 vrouwen zijn betrokken. Omdat in ons land maximaal 15.000 vrouwen per jaar zo’n behandeling krijgen, staan de concurrentieverhoudingen onder druk. Volgens Ferring probeert Merck zijn middel ‘in de pen van de dokter te krijgen’.

Hoogleraar gynecologie Nick Macklon, die de studie heeft opgezet, is verbaasd over de aantijging. “Het middel van Ferring wordt al heel lang gebruikt. Onderzoek naar een zo patiëntvriendelijk mogelijke ivf-behandeling heeft een jaar of acht geleden echter geleid tot een heel andere en in mijn visie voor vrouwen betere aanpak. Dat onderzoek heeft geleid tot een nieuw middel dat onder meer door Merck wordt geproduceerd. De vraag was vervolgens hoe je dat middel het best kunt gebruiken, te beginnen op dag twee of dag vijf van de menstruele cyclus. Die puur wetenschappelijke vraag willen wij beantwoorden.”

Dat Merck vier ton voor het onderzoek betaalt, is volgens Macklon onvermijdelijk. “Zonder dit soort partnerships zijn zulke grootschalige studies onbetaalbaar. Maar Merck heeft uiteraard geen enkele invloed op de uitvoering of op onze publicaties.” Wat Macklon stoort, is de twijfel die er heerst aan zijn wetenschappelijk integriteit. “Ik word beschuldigd van commercieel onderzoek, terwijl het in mijn ogen juist Ferring is dat uit commerciële overwegingen een zuiver door wetenschappelijke motieven geleide studie probeert te verhinderen. Ronduit schandalig. Gelukkig heeft zowel de medisch-ethische commissie van het UMC als de Commissie Geneesmiddelen Reclame de klacht van Ferring inmiddels afgewezen.”

As of this year, it is possible to authorize the University to arrange an extension on your behalf. This means the procedure has become much shorter, and much quicker. You will receive your new residence permit before the end of June, so you can spend the whole summer abroad without having to worry about when and how to re-enter the Netherlands. More information can be found at www.uu.nl/visa > extension of the residence permit. In order to participate in the shorter procedure you must apply before April 15, 2009.

New mapping makes Dutch higher education easier to compare

The Netherlands is one of the first European countries to have mapped out its higher education system. Recently, an international committee approved this ‘qualification framework’ but cast doubt on the length of the one-year Master’s programmes.

In 2005, the EU countries agreed on a system of higher education which roughly describes the three cycles of the Bachelor’s, Master’s and Doctoral degrees. The so-called ‘Dublin Descriptors’ were applied across all member states: common final attainment levels for each of the three cycles. Master’s students, for instance, are now expected to be able to make an ‘original contribution’ to their fields. Brussels has also regulated the number of credits per level: a Bachelor’s programme usually consists of 180 to 240 ECTS. A Master’s programme requires a minimum of 60 ECTS, but 90 to 120 ECTS is agreed as standard.

Because of the wide discrepancies in national systems, the member-states had agreed to design their own individual qualification frameworks before 2010, enabling a better comparison of all systems.

Recently, an independent committee approved the Dutch qualification framework but warned that the one-year Master’s programme might be criticised in Europe. With only 60 ECTS, the diploma appears to be too easily obtained. Universities are also told to make their Master’s programmes more accessible to students of higher professional education institutes and students holding non-Dutch diplomas. Finally, universities and industry still do not seem to rate the Bachelor’s diplomas as proper final qualifications. According to the committee, this will have to change.

Die redeneringen “kloppen van geen kant”, zei Bos dit tijdens het deze week gehouden vragenuur in de Tweede Kamer. Hij heeft collega Plasterk van OCW gevraagd spoedig een brief naar de Tweede Kamer te sturen waarin hij de rekensommen van de onderwijskoepels weerlegt.

De werkgevers zeggen in hun brandbrief dringend behoefte te hebben aan duidelijke antwoorden van het kabinet. Als hun vrees gegrond is en er voor bijna twee miljard moet worden bezuinigd, zou de waarde van het Actieplan Leerkracht “tot nul worden gereduceerd”. Is goed onderwijs wel echt een speerpunt van het kabinet, vragen zij zich af?

De universiteiten lopen tegen dezelfde salarisproblemen aan als de hogescholen. In de hele publieke sector zijn de overheidsuitgaven aan salarissen gekoppeld aan de loonontwikkeling in de markt. De VSNU heeft de brandbrief niet ondertekend, maar volgens een woordvoerder komt dat niet door een principieel verschil van mening.

In de gang van het Androclusgebouw kom je ze regelmatig tegen, de posters met de aankondiging: bij dit symposium zijn Capita Selecta punten te verdienen. “Ja inderdaad”, lachen Lotte van Putten en Reinard Everts, “het heeft wel wat weg van de bonuspunten van Albert Heijn, maar de bedoeling is veel serieuzer.”

De invoering van de bama is 2007 bracht de studenten op het idee. Er kwam een nieuw en intensief curriculum en de vrees was dat studenten daardoor wel eens minder trouw naar lezingen en symposia zouden komen. Om dat te voorkomen namen vijf studieverenigingen het initiatief voor een systeem, waarbij studenten per bezochte activiteit punten kunnen verdienen. Een Raad van Advies van docenten en hoogleraren bepaalt of een activiteit voor veterinaire studenten relevant is en hoeveel punten hij waard is.

Lotte: “Alle studenten krijgen van ons een kaart, die ze bij het begin van een activiteit moeten inleveren. Aan het eind krijgen ze de kaart retour, waardoor de organisatie niet alleen tijd heeft gehad om de administratie bij te werken, maar ook zeker is dat de student in kwestie er niet sneaky na een half uur tussenuit is geknepen. Bij minimaal 35 behaalde punten krijgt een student bij zijn of haar bachelorbul een certificaat met daarop alle bijgewoonde activiteiten.

Die grens is zo gekozen dat naar verwachting een kwart van de studenten het certificaat zal behalen, want het moet wel een beetje exclusief blijven.”

In tegenstelling tot hun collega’s bij Farmacie belonen de studenten Diergeneeskunde alleen congresbezoek. “Er is hier geen tekort aan actieve studenten voor besturen en voor het organiseren van activiteiten, dus het was niet nodig om die taken met punten te belonen. Bovendien leek het ons geen goed idee als iemand alleen voor de punten in een bestuur of commissie gaat zitten. Dan heb je weinig aan zo iemand.” Op de vraag of dat niet ook geldt voor het bezoeken van activiteiten schudden Lotte en Reinard hun hoofd. Misschien ga je één keer alleen voor de punten naar een lezing, maar als dat je een hele avond kost en je vindt er niks aan, dan doe je dat echt niet nog een keer.”

Of het systeem werkt, kunnen ze na ruim anderhalf jaar nog niet zeggen, al hebben ze de indruk dat Capita Selecta activiteiten goed bezocht worden. In de medische faculteit van de Rotterdamse Erasmus Universiteit, waarvan zij het hebben afgekeken, functioneert het al dertig jaar naar tevredenheid, mede omdat studenten er vrijstelling van een keuzevak mee kunnen verdienen. Was dat in Utrecht niet ook een idee geweest? De studenten vinden van niet. “Voorlopig willen we het eerst maar eens op deze manier proberen.”

Student Actief

Pionier op het gebied van bonussen voor actieve studenten was Farmacie, waar in 2005 het Student Actief Certificaat (SAC) werd ingevoerd. Anders dan bij Diergeneeskunde kunnen in het Wentgebouw juist vooral punten worden verdiend met activiteiten. Lidmaatschap van studievereniging UP levert acht punten op, voor activiteiten in besturen, commissies en raden kunnen afhankelijk van de zwaarte van het werk één tot zes punten worden binnengesleept. Deelname aan congressen en andere happenings leveren maximaal twee punten op. Om het SAC te behalen moeten studenten vijftien punten sparen, waarvan minimaal zes in besturen, commissies en raden. Tot nu toe zijn achttien studenten daarin geslaagd, van wie negen in 2008.

Inmiddels heeft ook de studentengeleding van de Universiteitsraad het initiatief genomen voor een programma dat studenten moet stimuleren om meer activiteiten naast de reguliere studie te ondernemen. Bedoeling van dit Triade-programma is nadrukkelijk om ook extra onderwijsactiviteiten te belonen. Met de Rebo-faculteit is afgesproken om daar een pilot uit te voeren. In een commissie van de Universiteitsraad toonde collegevoorzitter Van Rooy zich ingenomen met het initiatief. Wel waarschuwde zij de studenten ervoor om de toch al druk bezette onderwijsorganisatie van Rebo niet te zwaar te belasten. Om die reden adviseerde zij de studenten om hun pilot te beperken tot studenten Bestuurs- en Organisatiewetenschap. Voor bonuspunten voor het volgen van extra onderwijs voelt Van Rooy weinig omdat dat de toch al armlastige faculteit op extra kosten zou jagen.

“Gister las ik in de Pers dat er daadwerkelijk ochtend- en avondmensen bestaan. Een chronobioloog uit München heeft wetenschappelijk bewezen dat de innerlijke klok van een mens wordt gestuurd door zogenaamde ‘klokgenen’. Dat persoonlijke klokje loopt vaak niet gelijk met de echte tijd. Dit verklaart waarom sommige mensen geen probleem hebben met vroeg opstaan en anderen wel. Deze twee groepen worden ook wel A- en B-mensen genoemd. B-mensen functioneren beter als ze ’s ochtends wat langer kunnen uitslapen en vervolgens ietsje langer doorwerken.

“Toen ik dit las dacht ik: ‘zie je nou wel!’ Ik riep dit al jaren, maar niemand wilde me geloven. Ik ben zelf absoluut geen vroege vogel en functioneer beter als ik vanaf de tweede dienst werk, die start om half een. Buiten mijn CIM-werkzaamheden ben ik popjournalist en bezoek ik veel bandjes, die – uiteraard - bijna altijd ’s avonds spelen. Daarnaast schrijf ik het beste in het holst van de nacht. Ik heb dan meer rust en word minder afgeleid door mijn omgeving. Volgens mij zijn er naast mijn baan nog genoeg andere functies waarbij iedereen er beter van wordt als je flexibel met werktijden omspringt. Het draagt volgens die chronobioloog Rönneberg op die manier ook bij aan economische groei. Daarnaast kun je het fileprobleem voor een groot deel oplossen. Wie weet werpt deze kennis wel nieuw licht op de aanvangstijden van colleges en tentamens!"

RV

Ondertussen glimt studentenroeivereniging Orca van trots. Zo’n 150 Utrechtse roeiers reisden dit weekeinde met vliegtuig, bus en zelfs authentieke Engelse dubbeldekker af naar Londen om de legendarische roeistrijd bij te wonen. In de loods aan het Merwedekanaal volgden vele thuisblijvers de zegetocht van Hamburger op een groot scherm.

En dinsdagavond was hij er dan echt zelf. Sjoerd zou eigenlijk alleen even op en neer vliegen voor de opnamen van Holland Sport. Maar hij kon zijn Orca-vrienden natuurlijk niet vergeten. Aan de Hoogravenseweg werd hij ’s avonds om half tien door de roeivereniging gehuldigd. En hij kreeg een cadeau: een pak Brinta, roeivoedsel voor grootse prestaties.