De president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen onthulde zijn plannen al in 2006. Onder het motto ‘van de tap naar het lab’ vroeg hij vorige zomer – samen met het Interstedelijk Studenten Overleg – vijf miljoen euro aan de minister. Daarmee zouden ongeveer 750 masterstudenten extra een aanstelling van een dag in de week kunnen krijgen.

Faculteiten moesten dan wel met goede plannen komen, die de KNAW zou toetsen. Want: “Assisteren bij een practicum of het in stilte verwerken van survey-gegevens, hoe nuttig en leerzaam ook, zijn niet direct zaken waaraan de KNAW in dit verband denkt.”

Bij de opening van het academisch jaar bij de Universiteit van Amsterdam maakte minister Plasterk gisteren bekend dat hij vier jaar lang wil testen of de Akademie-assistent een blijvertje is. Hij heeft daar een subsidie van één miljoen op jaarbasis voor over.

HOP

“We hebben deze actie, die gesteund wordt door de gemeente en de SSH, gestart omdat er vaak teveel huur wordt gevraagd en studenten daar niet bewust van zijn”, aldus Femke Hovinga, voorzitter van USF studentenbelangen. “Uit onderzoek door de SJHU dit voorjaar is gebleken dat 86% van de Utrechtse studenten te veel huur betaalt. Gemiddeld incasseren huurbazen 113 euro in de maand meer dan nodig is.”

“Op de website www.normalehuur.nl kunnen kamerbewoners berekenen of zij een normale huurprijs betalen die past binnen de wettelijke normen gesteld door het ministerie van VROM. Als de huurprijs te hoog blijkt te zijn, kan de kamerhuurder voor advies aankloppen bij ons en kunnen wij ze helpen om de eerste stap richting de huurcommissie te nemen. Dit durven ze vaak niet zelf.”

Landelijk zijn te hoge kamerprijzen ook een probleem. De Tweede Kamer heeft voor 4 september een debat gepland met minister Vogelaar voor Wonen, Wijken en Integratie. Het debat zal gaan over de aanpak van huisjesmelkers en onrechtmatige bewoning. Aanleiding voor dit debat is o.a. de huisjesmelker-van-het-jaar verkiezing, een initiatief van ROOD; de jongeren afdeling van de SP.

Met deze verkiezing willen de organisaties de gevolgen van de kamernood op de kaart zetten. Vorig jaar leidde de verkiezing tot ophef in Utrecht. Eind augustus bepaalde de rechtbank dat winnares Chang de verhuur van twintig woningen moest staken omdat haar vergunning niet klopte. Chang was dit jaar opnieuw genomineerd in Utrecht, maar werd niet verkozen.

PH

Met de presentatie van de resultaten van het MRI-onderzoek van ‘s bewindsmans hersenpan gaf het Amsterdamse college van bestuur de traditionele jaaropening een luchtig accent. Cognitiewetenschapper Victor Lamme vertoonde en becommentarieerde eerder gemaakte filmopnamen van de hersenactiviteit van de minister, die was doorgelicht met behulp van een MRI-scan.

Volgens de website van het Amsterdamse universiteitsblad Folia had de minister drie kwartier in de scanner gelegen, terwijl hij plaatjes bekeek over zaken als ‘Nederland’, ‘de wetenschap’, ‘kunst’, ‘eten’ en ‘politiek’. Tijdens het bekijken van de plaatjes werd zijn hersenactiviteit geregistreerd.

Blijkens het bericht van Folia was de meest opmerkelijke uitkomst van die exercitie dat de minister niet alleen zégt dat zijn hart tegenwoordig uitgaat naar de politiek en niet langer naar de wetenschap, maar dat hij dat ook echt meent. De C.elegans wormpjes in het Hubrecht Lab hoeven dus niet langer te dromen over een mogelijke terugkeer van hun vroegere baas.

EH

De twee oppositiepartijen dienden vorige maand kamervragen in over het besluit van de Universiteit Utrecht. Want een bevolkingsgroep voortrekken mag niet, vinden ze. Maar Plasterk moedigde de universiteiten bij de jaaropening in Amsterdam aan er – als minister van onderwijs én emancipatie – vooral mee door te gaan. Hij wijst er op dat de vijftien plekken bovenop het reguliere aantal student-assistenten komt, bij wijze van extra stimulans voor allochtone studenten. “Terecht, want allochtone jongeren hebben net als vrouwen rolmodellen nodig. Goed voorbeeld doet volgen. Hoe meer allochtone jongeren studeren, hoe beter.”

Vooral de vragen van de VVD deden Plasterks wenkbrauwen fronsen. “Zij vonden dit niet nodig. Terwijl hun leider Mark Rutte nota bene beschermheer is van de Echo Foundation.” Die organisatie is vooral bekend van de Echo Awards: een stimuleringsprijs voor talentvolle allochtone studenten. “Ik mag die prijzen jaarlijks uitreiken, en Mark Rutte verzorgt dan de presentatie”, vertelde de minister. “Op dit punt ben ik het dus wel eens met Mark Rutte en niet met de VVD.”

HOP

Bij de opening van het academisch jaar van de Universiteit van Amsterdam maakte hij duidelijk dat het hem menens is. Plasterk wil dat de overgang van bachelor- naar masteropleiding een belangrijk moment wordt waarop studenten nadenken over hun toekomst. “Ga je door met een masteropleiding in dezelfde richting als je bachelor, of ga je in een andere studierichting verder? Of heb je wel genoeg geleerd en wil je gaan werken?” Om daar meteen aan toe te voegen dat hij studenten die hun bachelordiploma hebben gehaald niet van de universiteit wil jagen. “Integendeel”.

De sociaal-democratische bewindsman betoonde zich aanhanger van de traditionele bestuuropvattingen van zijn christelijke medebewindslieden. Hij wil zich dienstbaar opstellen en niet de minister zijn die de universiteiten “eventjes komt vertellen wat voor moois hij heeft bedacht”. “En dan ga ik uit van subsidiariteit: leg iets zo laag in de organisatie als kan, en leg het zo hoog als het moet. Dat is mijn uitgangspunt, maar dat betekent niet dat ik niets hoef te doen. Er zijn wel degelijk zaken die ik als minister moet aanpakken.”

Als voorbeeld noemde hij de selectie en differentiatie in het hoger onderwijs. Hij zei daar graag mee verder te willen, op voorwaarde dat een universiteit of hogeschool onverminderd toegankelijk blijft met een schooldiploma. Hij herhaalde nog eens wat hij dit voorjaar al had aangekondigd, dat opleidingen met een numerus fixus voortaan zelf mogen weten hoeveel eerstejaars ze ‘decentraal’ – dus zelf – selecteren. En hij waarschuwde dat de instellingen geen hoge financiële drempels moeten opwerpen.

Oneens is hij het met het pleidooi van collegevoorzitter Karel van der Toorn van de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam. Die pleitte in zijn speech voor meer private investeringen in dure topopleidingen, door het bedrijfsleven, maar ook door studenten zelf. Plasterk: “Wat krijg je nu als je die student meer laat betalen voor de studie? Waarschijnlijk gaat die nog meer bijbaantjes nemen die niets met zijn studie te maken hebben. Terwijl je de student die bereid is meer te investeren eigenlijk zou moeten belonen, ga je hem meer geld vragen. Ik ben een voorstander van marktwerking, maar alleen als die marktwerking werkt.”

HOP

De aanscherping van de benoemingsprocedure van hoogleraren was een van de vernieuwingen die Stoof aankondigde in zijn eerste rede ter gelegenheid van de opening van het Academisch Jaar. De rede van de vorig jaar aangetreden rector stond vooral in het teken van het streven naar een verdere verhoging van de kwaliteit van onderwijs en onderzoek.

Utrecht staat weliswaar vrijwel altijd in de bovenste regionen en vaak op de eerste plaats van de rankings die regelmatig langskomen, aldus de rector, “maar toch denk ik dat het nog beter kan en eigenlijk ook beter moet. Hoogleraren zijn, zoals wij weten, de sleutelfiguren op een universiteit. Het benoemingsbeleid van hoogleraren is dan ook bij uitstek een instrument dat kwaliteitsbepalend is voor onderwijs en onderzoek. Dit instrument kan verder aangescherpt worden.”

Op onderwijsgebied bevatte de eerste grote rede van de rector weinig nieuws. Hij benadrukte opnieuw dat er meer ruimte moet komen voor talentbeleid en dat moet worden gestreefd naar hogere bachelor rendementen. Met een rendement van 57% na vier jaar steekt de UU weliswaar met kop en schouders uit boven de landelijke collega’s, die niet verder komen dan gemiddeld 37%, maar de rector sprak de ambitie uit om dat percentage in Utrecht de komende tijd met gerichte maatregelen naar 70 te tillen.”

Om de kwaliteit van het Utrechtse onderzoek verder te verhogen gaat het college van bestuur nadrukkelijk gebruik maken van zogeheten bibliometrische analyses, kondigde Stoof aan. In die analyses wordt de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek bepaald aan de hand van het aantal malen dat een publicatie van een onderzoeker in een internationaal toptijdschrift wordt geciteerd. Hoewel lang niet alle onderzoekers overtuigd zijn van de waarde, sprak Stoof nadrukkelijk zijn vertrouwen in uit in dit instrument “dat, mits met de nodige voorzichtigheid gehanteerd, als de beste kwaliteitsparameter wordt beschouwd die we op dit moment hebben.”

Met deze en andere vormen van interne kwaliteitscontrole hoopt de rector een halt toe te roepen aan wat hij geërgerd het geld- en tijdverslindende systeem van visitaties noemde. “Onze overheid verlangt van ons dat er continu zeer veel duur betaalde visitatiecommissies met internationale experts in het hele land bezig zijn om op basis van extreem uitgebreide en gedetailleerde zelf-evaluatie rapporten de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek door te lichten", aldus de rector in de Domkerk. "Laten we de tijd en energie van onze goede onderzoekers niet verspillen met dergelijke uitgebreide evaluatieprotocollen door op deze manier voor derden werkgelegenheidsprojecten te creëren."

EH

Het was voor het eerst dat in Utrecht naast de al langer bestaande prijzen voor uitmuntende docenten, ook prijzen voor verdienstelijke studenten werden toegekend. Met de twee prijzen wil de universiteit studenten stimuleren te presteren binnen en buiten hun studie.

Uitblinker in de categorie ‘bestuurlijke en of maatschappelijke activiteiten’ was Thekla Teunis, student Wiskunde en Taal- en Cultuurstudies. Zij begon als voorzitter van roeivereniging Orca samen met de gemeente Utrecht en twee woningbouwverenigingen het project ‘Sport op School’. De deelnemende organisaties hoopten kinderen in de wijk Hoograven aan het sporten te krijgen en de sociale cohesie in de wijk te bevorderen.

In het kader van het project hielpen Orca-leden basisschoolleerlingen met het ontwerpen van speeltoestellen. Het beste ontwerp – een klimrek in de vorm van een vliegtuig - komt daadwerkelijk in de wijk te staan. Een jury onder leiding van hoogleraar Sociale Geografie en Demografie Pieter Hooimeijer, toonde zich onder de indruk van het talent en de inzet van Thekla.

Marijn Stok ontving haar prijs voor een scriptie over de oorzaken van ‘emotioneel eten’, een gedragspatroon dat tot obesitas kan leiden. Met deze scriptie voltooide ze haar masteropleiding Psychological Health Research.

Marijn concludeert dat vooral de wijze waarop mensen met negatieve emoties omgaan bepalend is voor hun eetgedrag. Tijdens een experiment bleek dat proefpersonen die hun emoties onderdrukten bij het bekijken van nare filmbeelden, daarna veel behoefte hadden aan troostrijk en calorierijk voedsel.

Proefpersonen die geleerd was een afstandelijke houding aan te nemen om negatieve emoties te voorkomen, hadden dat veel minder. De jury onder leiding van oud-rector Willem Hendrik Gispen noemde de formulering van de vraagstelling en de uitvoering van het experimentele werk “uitmuntend”.

In totaal kwamen er 45 voordrachten binnen voor de twee studentprijzen, 16 voor de categorie ‘beste scriptie’, 29 voor de categorie ‘bijzondere verdiensten’. De winnaars ontvingen, naast een beeldje, een geldbedrag van 1500 euro.

XB

Lees het achtergrondartikel dat het Ublad eerder dit jaar schreef over het Orca-project:
http://www.ublad.uu.nl/WebObjects/UOL.woa/4/wa/Ublad/archief?id=1032725

De wetenschappers hebben een MRI-scan van Plasterks hersenen gemaakt, terwijl ze hem beelden toonden en geluidsfragmenten lieten horen. De reacties van zijn hersenen zijn veelzeggend, aldus de onderzoekers.

Maandag 1 september presenteren zij hun resultaten, na de openingsrede van CvB-voorzitter Karel van der Toorn. Vervolgens zal Plasterk een toespraak houden. Als dat tenminste nog nodig is. Wie weet maaien de onderzoekers hem het gras voor de voeten weg en voorspellen ze zijn hele speech.

De gedachtelezers in kwestie zijn Victor Lamme (hoogleraar cognitieve neurowetenschap), Arnold Smeulders (hoogleraar informatiesystemen) en Johan van Benthem (universiteitshoogleraar logica).

HOP

Uit een rondvraag van de website blijkt dat Van Rooy ondermeer wordt gewaardeerd vanwege de Utrechtse opmars in de verschillende onderwijs- en onderzoeksrankingen. Respondenten noemen de nieuwe academische pabo als voorbeeld van de Utrechtse kwaliteitsimpulsen. Ook het voorzitterschap van de CDA-selectiecommissie voor toekomstig politiek talent geeft de Utrechtse topvrouw aanzien.

Nieuwe nummer 1 in de ScienceGuide-ranking is de voormalig rector van de Universiteit Twente Frans van Vught, vooral vanwege zijn vooraanstaande rol als lid van de denktank van de voorzitter van de Europese Commissie Barroso. Minister Plasterk heeft het hoger onderwijs nog niet kunnen overtuigen van zijn dadendrang. Hij staat op plaats 10.

De Utrechtse universiteitsprofessor Frits van Oostrom, nummer 1 in de vorige editie, viel na zijn afscheid van de KNAW weg uit de top 10. Zijn opvolger, de Amsterdamse fysicus, Robbert Dijkgraaf kwam met stip binnen op 2.

XB

Meer info: www.scienceguide.nl

In mei vroeg de redactie van de nieuwsbrief de lezers naar hun verwachtingen aangaande de prestaties van het Nederlands elftal. Acht procent dacht dat Nederland moeiteloos Europees kampioen zou worden, terwijl liefst twintig procent onze mannen toch minstens de halve finale zag halen.

Tegenover deze optimisten stonden echter 46 procent realisten, die de droeve afloop al vroeg voorzagen. Zij onderschreven de stelling: 'Nederland ligt er snel uit'. Resteert de vraag wat de laatste 26 procent ervan vond. Die stemde, vermoedelijk met veel enthousiasme, op de door de redactie aangegeven vierde keuzemogelijkheid: ‘Wat kan mij dat voetbal schelen’.

EH