De DSM awards is bedoeld voor aio’s uit Nederland, België en Duitsland, die innovatief onderzoek met kansen voor toepassingen.

De ‘quantum dots’ die Koole onderzoekt zijn bolletjes van slechts een paar nanometer. Afhankelijk van de exacte grootte van de bolletjes kunnen deze alle kleuren van de regenboog uitzenden.

Behalve fundamenteel onderzoek naar deze quantum dots heeft Koole ook de toepassingen onderzocht voor gebruik als lichtgevend contrastmiddel om ziekteprocessen in beeld te brengen, via MRI of CT-scanner. Een ziekenhuis in New York heeft al de eerste succesvolle tests met de deeltjes gedaan.

AH

Na onderzoeken van de Arbeidsinspectie en TNO is duidelijk en helder vast komen te staan wat de oorzaak van de val is geweest, zei collegevoorzitter Yvonne van Rooy bij aanvang van de bijeenkomst. De kraan viel doordat de smeedknoppen die de kraan verbinden met de ankerstaven van de fundering, van inferieure kwaliteit waren. Deze knoppen bleken te zijn voorzien van een fout certificaat. "Als ze zo sterk waren geweest als op het certificaat staat, was de kraan blijven staan", licht vastgoedmanager Evert van Ginkel toe.

"Daar schrik ik dan wel van", zegt Frank Peters die ten tijde van de val werkte bij Studentenservice. "Dat zoiets kan." Uit de zaal vol medewerkers die ten tijde van de ramp in het Ruppertgebouw waren of betrokken waren bij de hulpverlening, rees meteen de vraag of de huidige kraan dan wel met goede smeedknoppen vaststaat. "Ja", antwoordt Jan Westerlaken van de Arbeidsinspectie. "We hebben de partij knoppen weten te achterhalen en alle afnemers in de Europese lidstaten gewaarschuwd."

Het heeft lang geduurd voordat duidelijk werd wat de exacte oorzaak was van de val van de kraan. Allerlei hypotheses deden de ronde. De giek van de kraan stond niet in de 'stormstand'; het reclamebord aan de giek werd het Ruppertgebouw fataal; het metaal van de kraantoren was te slap; de turbulentie rondom het Van Unnikgebouw was te hevig. "Ik was bang dat er vandaag ook drie hypotheses zouden worden genoemd", zegt Pieris. "Ik ben daarom blij dat er een eenduidig antwoord is gekomen."

Voor de universiteit is de zaak nu min of meer afgerond. De schade aan het Ruppertgebouw plus de daarbij komende kosten zoals die van de verhuizing van Studentenservice naar het Bestuursgebouw - in totaal zo'n 3,3 miljoen euro - zijn betaald door de de eigen verzekering. De niet-vergoede kosten zoals die van het eigen risico van een ton en de kosten van letselschade, worden verhaald op het bouwbedrijf BAM. Dat gaat om enkele tonnen", zegt Van Ginkel.

De Arbeidsinspectie is eveneens zo goed als klaar met de zaak. De bal ligt volgens woordvoerder Westerlaken bij de bedrijven die kranen bouwen. "Een kraanfabrikant kan de fabrikant van de knoppen nog aansprakelijk stellen." Dat er sprake zou kunnen zijn van fraude, lijkt hem wat ver gezocht. "Daar is het economische gewin te klein voor. Ik denk dat er gewoon ergens een fout is gemaakt."

Westerlaken hoopt nog op een onderzoek naar windturbulentie rondom hoge gebouwen. De turbulentie bij het Van Unnik zorgde ervoor dat de kraan niet in de meest gunstige stand ten opzichte van de wind kwam te staan. "Er is weinig bekend hierover. We houden vanaf nu rekening met dit soort turbulentie, maar we kunnen niet zelf zo'n onderzoek doen."

De BAM wilde niet reageren op de conclusie. Het bedrijf gaat de conclusies van de de onderzoeksrapporten bestuderen.

GK

"Ik ben blij dat de UU deze minor aanbiedt", zegt Linde. "De cursussen verruimen je blik op wat wetenschap is. Ik zou anders nooit in aanraking zijn gekomen met bijvoorbeeld geneeskunde of wiskunde."

De minor was een welkome verdieping voor de TCS-studente: "Ik vond mijn studie erg makkelijk. Om mezelf bezig te houden ging ik vier vakken tegelijk volgen. Dan was ik voornamelijk erg druk met werkstukken en tentamens maken, maar verdieping leverde dat niet echt op."

De motivatie onder de honoursminorstudenten is volgens Linde groter dan onder de doorsnee-studenten: "Er is nogal een verschil tussen de mensen die dezelfde studie doen als ik en de studenten die de honours minor volgen. Die laatsten zijn niet op hun mondje gevallen, ze vragen door en zijn niet bang om een spreker te onderbreken."

De minorstudenten kregen veertig verschillende colleges voorgeschoteld van ongeveer evenzoveel verschillende hoogleraren. Linde: "Het is misschien wat feministisch, maar ik vind dat er wel wat weinig vrouwelijke hoogleraren bij zaten: hooguit vier of vijf. En sommige van hen kwamen ook nog eens ter vervanging van verhinderde mannelijke hoogleraren. Ik vind dat de minor best wat positieve discriminatie mag toepassen, zodat er minstens acht of negen vrouwelijke hoogleraren aan het woord komen. Het gaat me om de representatiefunctie naar een jongere generatie wetenschappers; ook vrouwen kunnen carrière maken en zich thuis voelen in de wetenschappelijke wereld."

Linde weet niet wat het papiertje haar in de toekomst zal opleveren: "Vooralsnog weten de meeste mensen niet wat het is. Het is aan ons, de eersten die deze bul krijgen, om er iets mee te doen, er iets van te maken."

RvV

Bij alle faculteiten bogen zich de afgelopen weken commissies over de vraag aan welke voorwaarden een nieuwe elektronische leeromgeving (ELO) moet voldoen. "Het moet voor studenten en docenten gebruiksvriendelijk zijn", zegt docente Angela van Meer van de commissie van de Rebo-faculteit. "Het moet daarom overzichtelijk zijn en aan te passen aan de eisen van een bepaalde cursus."

"Ik vind het fijn als er een forum op kan staan waar studenten onderling en met de docent kunnen discussiëren. En dat de ELO gekoppeld kan worden aan Osiris, het systeem waarin ondermeer de cijfers worden bijgehouden", aldus docent Peter Selten van Sociale Wetenschappen.

Dat er één elektronische leeromgeving moet komen, vinden de leden van de commissies niet zo vreemd. Het bachelor-masteronderwijs stimuleert studenten om vakken te volgen buiten de eigen opleiding en dan is het wel handig als studenten overal dezelfde faciliteiten aantreffen. Het college van bestuur heeft ongeveer hetzelfde idee. Daarom kreeg het 'Expertisecentrum ICT in het onderwijs' - onderdeel van het onderwijskundig instituut IVLOS - de opdracht om een advies op te stellen voor één nieuwe ELO. Projectleider Ineke Lam zegt dat advies te baseren op de wensen van de verschillende facultaire commissies. "Die bestaan uit docenten, studenten en ondersteuners die werken met een ELO. We inventariseren alle wensen en kijken welk systeem het best aan die wensen tegemoet komt. Maar er zijn natuurlijk meer factoren die de keuze beïnvloeden. Financiën, infrastructuur, scholingskosten en ondersteuning tellen bijvoorbeeld ook mee.""

Er zijn twee opties, zegt Lam. "We kunnen kiezen voor Blackboard Next Generation of voor Sharepoint van Microsoft." Lam: "Blackboard is gefuseerd met WebCT. Beide systemen worden hier allebei gebruikt en veel mensen zijn vertrouwd met deze systemen. Eind dit jaar komt er een 'best of breed'-versie. Sharepoint is geen kant en klare leeromgeving, maar kan dat wel worden door er allerlei functionaliteiten aan te hangen. De Hogeschool Utrecht werkt met dit systeem en onze nieuwe UU-site gaat ook op Sharepoint draaien.

Angela van Meer heeft ervaring met Sharepoint en WebCT. "Voor een onderzoeksvak wilde ik de studenten een weblog laten schrijven en webconferenties laten houden en heb daarvoor Sharepoint gebruikt. Bij de voorbereiding op deze cursus kon ik niet snel achterhalen hoe studenten opdrachten kunnen posten zonder dat ze elkaars werk kunnen zien. Toen ben ik teruggevallen op het vertrouwde WebCT. Ik zeg niet dat Sharepoint die mogelijkheid niet heeft, maar hij was niet gemakkelijk te vinden. Als we uiteindelijk voor die leeromgeving kiezen, moeten de gebruikers wel eerst een training krijgen."

Peter Selten vindt het belangrijk dat de verandering naar het nieuwe systeem vlotjes verloopt. "Je weet wat je aan Blackboard hebt en wat je er mee kan. Van Sharepoint moet je het maar afwachten, ook al wordt ons verzekerd dat er net zoveel kan als met Blackboard."

Volgens docent Herre Talsma van de Bèta-commissie zijn de twee systemen niet met elkaar te vergelijken. "Blackboard ís een leeromgeving, Sharepoint niet. Bij Farmacie kunnen we met beide systemen werken, maar we maken ons zorgen over de tijd die er nog rest tot het nieuwe systeem in gebruik moet zijn en de licenties van de huidige ELO's zijn afgelopen. Voor Sharepoint moet er namelijk een leeromgeving worden gebouwd en wie garandeert ons dat de bouwers op tijd klaar zijn? Het is wellicht wat cynisch, maar is er ooit een ICT-project op tijd afgekomen? Stel dat collegevoorzitter Van Rooy zegt: 'Als het niet lukt, mag je me ontslaan', dan zou ik er meer vertrouwen in hebben. Dan neemt iemand ten minste de verantwoordelijkheid op zich."

Eind deze maand krijgt het college van bestuur het advies te horen. Het projectteam adviseert 1 september 2010 als invoeringsdatum voor 'Eén ELO voor de UU'.

GK

Tanden poetsen

Energiebesparing

Het energiegebruik in de chemische industrie in ons land is jarenlang onderschat. Door onvolkomenheden in de dataverzameling en in de door het CBS gehanteerde vragenlijsten gaan overheidsstatistieken uit de periode 1995-2004 uit van een vijf tot vijftien procent lager gebruik dan in feite heeft plaatsgevonden. Dat stelt de Utrechtse promovendus Maarten Neelis op basis van een nauwkeurige analyse van de beschikbare gegevens. Dat is bedenkelijk, omdat mede op basis van deze statistieken de broeikasgasuitstoot in ons land wordt berekend. In het proefschrift 'Monitoring industrial energy and carbon flows' presenteert Neelis een nieuw en beter model dat inmiddels al wordt gebruikt voor het verbeteren van de Nederlandse energiestatistieken en van de nationale inventarisatie van broeikasgasemissies. Volgens de promovendus blijkt uit zijn onderzoek trouwens ook dat in de chemische industrie nog heel wat mogelijkheden voor energiebesparing ongebruikt worden gelaten.

IRT-affaire

Waar een gouden handdruk al niet toe kan leiden. Toen Rutger graaf Van Randwijck in 1995 als gevolg van de geruchtmakende IRT-affaire moest terugtreden als procureur-generaal in Amsterdam omdat hij de politie toestemming had gegeven om drugs door te laten, kreeg hij van minister Sorgdrager een mooie afvloeiingsregeling. Een jaar later schreef de toen 59-jarige jurist zich in Utrecht in als student musicologie om twaalf jaar later zijn opwachting te maken in het Academiegebouw als doctor-in-spe. In het proefschrift 'Music in context' bespreekt Van Randwijck werken van Bach, Schumann en Boulez tegen de achtergrond van maatschappelijke ontwikkelingen in de tijd waarin ze werden gecomponeerd. Dinsdag 17 juni reikte hoogleraar musicologie Albert Clement de doctorsbul aan Van Randwijck uit.

Sociaal als ze zijn hebben mensen een sterke neiging om gedrag van anderen over te nemen, niet omdat ze het bewust imiteren maar omdat ze er onbewust van uitgaan dat die ander niet voor niets zo handelt. Vandaar bijvoorbeeld de impuls van mensen om weg te rennen als anderen op de vlucht slaan. Psychologen noemen dit verschijnsel goal contagion. Onduidelijk was tot nu toe echter op basis waarvan de ene handeling wel en de andere niet spontaan wordt nagevolgd.

Dik vermoedde dat dat vooral samenhangt met de mate van inspanning waarmee die handeling wordt verricht. Om die hypothese te testen liet hij 166 bachelorstudenten kijken naar animatiefilmpjes, waarin een grote bal een kleine bal komt helpen een vlieger uit een boom te halen. Daartoe moet hij een ladder uit een afgesloten huis zien te halen. In opeenvolgende versies van de film doet de grote bal daar steeds meer moeite voor.

Toen de deelnemers na afloop van het bekijken van de filmpjes werd gevraagd om nog een extra vragenlijst in te vullen, was de bereidheid daartoe het grootst in de groep die de bal enorm zijn best had zien doen. Bij de kijkers naar het filmpje met de minst actieve bal was die bereidheid het geringst. Uit dit en andere experimenten concludeert Dik, die volgende week op zijn onderzoek promoveert, dat het waarnemen van inspanning dus inderdaad goal contagion bevordert. "Zelfs wanneer de persoon in kwestie een bewegende bal is", zoals de promovendus er schalks aan toevoegt.

Het onderzoek is een initiatief van de VVD in de gemeenteraad. Een universiteit kan volgens de liberalen een belangrijke innovatieve impuls geven aan de regio Deventer, Apeldoorn en Zutphen.

Woordvoerder Jan Hendriks van de gemeente erkent dat het opzetten van een universiteit enorme investeringen vergt, zeker als die ook een technische faculteit moet krijgen. “Maar als de mensen die je universitair wilt opleiden bij een technisch bedrijf werken waar al veel apparatuur aanwezig is, vallen de kosten misschien mee. Dat soort dingen gaan we uitzoeken.”

Er vindt op korte termijn overleg plaats met de Academia Vitae, het particuliere university college in Deventer dat in 2005 werd opgericht. Maar ook samenwerking met andere universiteiten is denkbaar. Het aanbod van Saxion Hogeschool Deventer voorziet volgens Hendriks onvoldoende in de behoefte.

Recente initiatieven in Oost-Nederland waren weinig succesvol. In 2006 bliezen de Vrije Universiteit en de Christelijke Hogeschool Windesheim de oprichting van een gezamenlijk university college in Zwolle af. De belangstelling voor het ‘professional college’ dat daarvoor in de plaats kwam, is gering.

HOP