Vorig jaar verscheen er een artikel in weekblad Vrij Nederland waarin Sitskoorn werd beschuldigd van plagiaat in twee stukken voor het blad Neuropraxis.

De psychologe, die door haar boeken en tv-optredens bekendheid geniet als wetenschapspopularisator, zou zonder bronvermelding passages overgeschreven hebben uit Amerikaanse artikelen.

In Utrecht werd een onderzoek gestart naar de beschuldiging. Inmiddels ligt er een niet-openbare uitspraak waartegen Sitskoorn in beroep is gegaan bij het Landelijk Orgaan Wetenschappelijk integriteit.

De Universiteit van Tilburg wilde niet langer wachten op de uitkomst van het geschil. Sitskoorn zou eigenlijk drie maanden geleden al naar Brabant verhuizen. Rector Frank van der Duyn Schouten noemt in Vrij Nederland de affaire niet ernstig genoeg om haar niet tot hoogleraar te benoemen. "Wij onderschrijven dat er geen sprake is van het willens en wetens toe-eigenen van andermans intellectuele eigendommen, maar vinden wel dat er wat aan te merken is op haar gedrag."

GK

Het was al enige tijd een publiek geheim: het UMC Utrecht gaat op onderzoeksgebied nauw samenwerken met het Hubrecht Laboratorium voor ontwikkelingsbiologie, het in De Uithof gevestigde instituut van de Akademie van Wetenschappen KNAW, waarvan Ronald Plasterk tot voor een jaar mededirecteur was. Het UMC stopt de komende jaren tientallen miljoenen euro's in het 'Hubrecht' dat daardoor kan uitgroeien tot een beeldbepalend internationaal topinstituut.

"Toen Ronald hier vertrok, ben ik eens gaan nadenken", zegt Clevers. "Wij hebben hier een prachtig instituut, maar we zijn te klein om internationaal mee te blijven doen. Ik zocht dus naar geld om te groeien en ben toen naar het UMC gestapt, want ik wilde de bestaande samenwerking binnen De Uithof graag uitbouwen. Gelukkig dacht men er in het ziekenhuis net zo over en daarom konden we snel tot zaken komen. Ik ben enorm blij met de afspraak die we gemaakt hebben, want dankzij de bijdrage van het UMC kunnen we aan de huidige vijftien groepen tien tot twaalf nieuwe onderzoeksgroepen toevoegen. Dat is niet alleen voor ons van groot belang, het zal het biomedisch onderzoek in de hele Uithof ten goede komen."

Met de samenwerkingsovereenkomst is, uitgesmeerd over tien jaar, een bedrag van veertig miljoen euro gemoeid. Een forse som geld, maar decaan Jan Kimpen van Geneeskunde liet er vorige week in de faculteitsraad geen misverstand over bestaan dat het UMC waar voor dat geld krijgt. "Dankzij deze investering ontstaat in De Uithof een van de drie topcentra in de wereld op het gebied van de ontwikkelingsbiologie. Dat wij in zo'n topinstituut participeren zal de internationale reputatie van onze onderzoeksgroepen geen windeieren leggen, zeker niet omdat alle publicaties van medewerkers van het Hubrecht Lab vanaf 2008 op naam van het UMC komen te staan."

In de faculteitsraad werd vorige week positief op de overeenkomst gereageerd. Wel vroegen verschillende raadsleden aan Kimpen of hij er voor kon zorgen dat de Hubrecht-toppers hun gezicht wat vaker in het bachelor-onderwijs laten zien. Dat verzoek was de decaan uit het hart gegrepen. "Ik onderschrijf dat je onze studenten zo af en toe moet blootstellen aan de Cleversen van deze wereld. Ik kan u uiteraard niets beloven, maar ik zal het zeker bij de directeur van het Hubrecht Lab aankaarten."

EH

Het geldgebrek van sommige onderzoeksgroepen is zo groot dat zij hun aandacht noodgedwongen moeten richten op wetenschappelijk minder interessante maar voor opdrachtgevers aantrekkelijke thema's. Dat constateert de werkgroep Strategie van de Universiteitsraad op basis van een enquête onder 86 Utrechtse onderzoeksleiders.

Omdat de kosten en de baten van derdegeldstroomonderzoek vaak weinig inzichtelijk zijn, is het voor die groepen lastig om zonder steun een goede afweging te maken. Bijna de helft van de respondenten klaagde over een gebrek aan ondersteuning.

"Ik was niet verbaasd over de belangrijke plaats die de derde geldstroom in ons onderzoek inneemt", zegt Wil Hildebrand, een van de leden van de werkgroep. "Maar ik ben wel geschrokken van de invloed ervan op het beleid. Aan de ene kant wordt door veel onderzoekers heel denigrerend over onderzoek in opdracht gesproken: 'Wat stelt het helemaal voor?' Maar intussen is de nood zo hoog dat ze om financiële redenen opdrachten accepteren, waar ze wetenschappelijk geen brood in zien."

Het is de vraag of de universiteit als geheel daar wel belang bij heeft, vindt Hildebrand. "Gezien de dalende subsidie van de overheid kan interessant derdegeldstroomonderzoek een waardevolle aanvulling op het budget van groepen vormen. Het middel dreigt nu echter tot doel te worden verheven en wij zijn bang dat dat ten koste gaat van het fundamentele onderzoek. Vandaar dat wij er bij het college van bestuur op aan zullen dringen om in het komende Strategisch Plan expliciet beleid op dit punt te formuleren."

EH

In december was er een heftige discussie in de U-raad over zitplaatsen aan de Heidelberglaan. De studentengeleding vroeg waar de beloofde bankjes langs de busbaan bleven. Collegelid Hans Amman wist het niet, maar de directie Vastgoed & Campusontwikkeling meldde dat de brede stenen randen om de plantenbakken bedoeld waren om op te zitten. De afgelopen weken bleek echter dat veel zonaanbidders op de metalen randen van de plantenbakken aan de zijde van de busbaan zaten. Met de zon in het gezicht, maar met de voeten op het wegdek. Reden voor Complexbeheer om namens de politie en de buschauffeurs een waarschuwend mailtje de deur uit te doen, met als boodschap: "De stalen randen (...) zijn bedoeld om het zitten te ontmoedigen." Ga je toch in de zon zitten, pas dan op je tenen!

GK

Moerbeiboom

Waarom die vraag, meneer Bok?

"Ik heb in de jaren tachtig in Utrecht Kunstgeschiedenis gestudeerd en een van de aantrekkelijke aspecten van de locatie was de tuin met zijn eeuwenoude moerbeiboom. Hij droeg altijd uitbundig vrucht en die vruchten waren heerlijk. Toevallig was ik onlangs in de Letterenbibliotheek en toen ik van boven de tuin inkeek zag ik tot mijn ontzetting dat de boom gekapt was."

Weet u dat zeker?

"Het kan bijna niet anders, want van de boom is niets meer over dan een stomp, maar ik zag de honderden haakjes waarmee de hoveniers de boom langs de muur hadden geleid nog zitten. Het moet iets meer dan een jaar geleden gebeurd zijn, want aan de stronk zitten eenjarige uitlopers."

Heeft u enig idee wat er met die boom is gebeurd, voorman Ben van de Berg van de technische dienst van het FBU?

"Een moerbeiboom in een tuin aan de Drift? Ik loop al ruim 25 jaar op de Drift en als er hier in die tijd een grote boom was weggehaald, had ik het wel geweten. Maar het spijt me, ik weet van niets."

Weet u wat er met de moerbeiboom is gebeurd, Ghislain Kieft van Kunstgeschiedenis?

"Een moerbeiboom? Sorry, maar ik heb weinig affiniteit met de natuur. Vraag het mijn buurman Jeroen Stumpel eens. Die heeft een buitenhuisje."

Herinnert ú zich de boom in kwestie, professor Stumpel?

"Ja zeker, heerlijke vruchten. Is de boom weg? Goh nee, dat wist ik niet."

Kunt u mij misschien verder helpen, senior boomtechnisch adviseur Frank van de Brink van de gemeente Utrecht?

"Ik zal kijken of ik in ons bestand iets voor u kan vinden, maar ik ben bang dat me dat niet voor uw deadline zal lukken."

Dat is jammer, maar nu ik u toch aan de lijn heb, hoe bijzonder zijn moerbeibomen in Utrecht eigenlijk?

"Die zijn best bijzonder. Ik denk dat ze op de vingers van twee handen te tellen zijn, heel wat anders dan de ongeveer 8900 iepen die Utrecht telt. Op de Oudegracht staan verschillende moerbeibomen, onder meer ter hoogte van Rembrandt en op de werf tegenover Oudaen. De oudste Utrechtse moerbei staat op het Warendorfterrein achter de Vrouwjuttenstraat. Die dateert nog uit de negentiende eeuw. Er staat een bordje bij."

Als u toch nog wat vindt, belt u dan even?

"Wij doen ons best."

EH

De Grote Bloeddonor Actie van Sams

Nadat Marjolijn Quaak (21) en Ties van Deurzen (23) de aanwezige studenten in de Theatronzaal hebben verteld wat hun actie inhoudt en een informatief filmpje hebben vertoond, verlaten ze de collegezaal in het Educatorium weer om achter hun actiekraampje in de gang te zitten. "We hebben twee uur geleden voor een collegezaal met Pedagogiekstudenten gestaan, en dat leverde in de pauze tien nieuwe donoren op. Ik ben benieuwd of deze Rechtenstudenten net zo enthousiast zijn", zegt Marjolijn.

De twee vertellen dat het idee van een bloeddonoractie ontstond toen de lustrumcommissie van Sams vorig jaar aan het brainstormen was over mogelijke activiteiten. De Grote Donorshow van BNN was toen nog volop in het nieuws. "Door het succes van die show raakten we ervan overtuigd dat we dit echt moesten doorzetten. We willen elk lustrum laten zien dat Sams ook een maatschappelijk betrokken studievereniging is, en dit leek ons een mooi initiatief. De Utrechtse bloedbank Sanquin werkte graag mee."

Als de pauze aanbreekt in Theatron stromen de studenten de collegezaal uit. De meesten lopen het informatiekraampje voorbij, maar een aantal studenten is toch nieuwsgierig geworden. Tweedejaars studente Anneloes van Uhm (20) vult een formulier in. "Volgens mij is het hard nodig, en ik wilde dit altijd al een keertje doen. Ik ben al orgaandonor, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik bloed geven wel een beetje griezelig vind."

Op ongeveer tien meter afstand kijken twee studenten wat weifelend naar het kraampje. "Nee, ik ga niet meteen een formulier invullen", zegt eerstejaars studente Marloes van der Meulen (18). "Misschien komt het wel door die term 'bloedbank'. Dat is gewoon een eng woord. Maar ik denk dat ik het over een tijdje wel ga doen, want het is natuurlijk wel belangrijk."

De wervingsactie van Sams begon maandag 11 februari en duurt in totaal drie weken. Naast de dagelijkse voorlichtingspraatjes in collegezalen staan de commissieleden in de middagpauze ook met een speciaal actiekraampje tussen de UB en de Spar.

In de eerste week van de actie meldden zich in totaal 150 studenten aan. "Echt een geweldige respons!", vertelt Ties enthousiast. "Het is alleen nog onduidelijk of iedereen in aanmerking komt om bloeddonor te kunnen worden. Er volgt namelijk eerst een uitgebreide keuring bij de bloedbank, waarbij wordt gekeken of iemand geschikt is om bloed te geven. Als mensen bijvoorbeeld minder dan vijftig kilo wegen, dan mogen ze geen bloed geven." "Een te lage ijzerwaarde is ook een reden om een bloeddonor te weigeren", vult Ties aan.

De twee studenten hebben een handleiding bij hun kraampje liggen, voor het geval ze ingewikkelde vragen krijgen. "Maar de meeste mensen vragen of ze niet zullen flauwvallen als ze bloed hebben gegeven, veel geïnteresseerden zijn daar echt bang voor. Ook denken sommige studenten dat ze er ziek van worden", zegt Ties. Hij gaat verder: "Maar die angst is nergens voor nodig. Je kán inderdaad duizelig worden, maar in dat geval moet je gewoon even blijven zitten. Bij de bloedbank is voldoende eten en drinken aanwezig om weer op krachten te komen. En infecties komen niet voor, want er wordt alleen gewerkt met steriele instrumenten."

Zelf hebben de Geneeskundestudenten zich ook aangemeld als bloeddonor. Marjolijn: "Alle lustrumcommissieleden hebben dat gedaan. We moeten natuurlijk wel het goede voorbeeld geven!" Beide studenten weten nog niet of ze ook geschikt zijn, want ze hebben zich nog maar een paar dagen geleden aangemeld en moeten dus nog gekeurd worden.

Op enige afstand van de kraam van Sams staat derdejaars student Pieter-Jan Roetenberg (21) pauze te houden. "Ik vind het wel een goede actie, maar ik zie mezelf voorlopig nog geen bloeddonor worden. Ik ben wel orgaandonor, maar hier komt toch wat meer bij kijken", zegt hij. Een medestudent zegt op de valreep, vlak voordat hij de collegezaal inloopt: "Nee hoor, ik word geen bloeddonor. Lijkt me niet relaxt, al die naalden in je lichaam!" Als de colleges weer beginnen maken Ties en Marjolijn de balans op: vijftien nieuwe donoren.

MV

In een nota die is aangeboden aan het college van bestuur volgt de werkgroep SenterNovem, het agentschap voor duurzaamheid en innovatie van het ministerie van Economische Zaken. Dit verstaat onder duurzaam inkopen dat in alle fasen van het inkoopproces rekening gehouden wordt met sociale- en milieuaspecten. Het gaat om allerlei producten, van wc-papier tot bouwmaterialen en als het even kan ook om 'duurzame diensten', diensten die worden aangeboden door duurzaamwerkende bedrijven.

Volgens de raadsleden is de tijd rijp voor een duurzaam inkoopbeleid. De universiteit kan een voorbeeld nemen aan de rijksoverheid die vanaf 2010 alleen nog op een sociale en milieuvriendelijke wijze inkoopt. Bovendien wordt het universitaire inkoopbeleid op korte termijn gereorganiseerd. Duurzaamheid kan een criterium zijn voor de nieuwe inkooporganisatie. Tenslotte hebben de koepelorgansaties VSNU en de HBO-Raad in een gesprek met milieuminister Cramer toegezegd duurzaam inkopen te zullen stimuleren.

De U-raad hoopt dat het college van bestuur een hoofdstuk duurzaamheid opneemt in het dit jaar te ontwikkelen Strategisch Plan voor de jaren 2009-2013. Om de kosten hoeft de UU het niet te laten, aldus dewerkgroep, want 'duurzaam' kan een kwaliteitsaspect worden. In veel gevallen zal de hogere aanschafprijs worden terugverdiend doordat de producten een langere levensduur hebben.

GK

Meer over de UU en het milieu in het artikel 'Hoe groen wil de UU nu eigenlijk zijn' .

RvV

Eten studenten alleen maar pizza en patat? Volgens studentenvereniging Veritas niet. Op initiatief van Daniël Scheltens, een oud-Veritijn die sinds een jaar het eetcafé op de sociëteit runt, werd daarom een wedstrijd voor kokkerellende studenten georganiseerd. Zeven verschillende studentensteden leverden vorige woensdag elk een team van drie studenten. Een professionele jury met ondermeer rector magnificus Hans Stoof oordeelde uiteindelijk dat de Amsterdammers van vereniging Lanx het beste gerecht voorschotelde: hert en frietjes van polenta. Veritas eindigde als vierde. Wie overweegt om eens een hapje in Delft te gaan eten, doet er goed aan om studentenhuizen aldaar links te laten liggen: de Delfte studenten eindigden als laatste en ontvingen de poedelprijs (een kookboek voor beginners). De deelnemende teams bestonden overigens grotendeels uit mannen. "Maar", zo meldt Veritaskok Daniël, "belangrijke nuance, het winnende Amsterdamse team bestond als enige geheel uit vrouwen..."

RvV

Doel van de samenwerking is een versterking van de positie van de beide partners. Het Hubrecht Insituut heeft de ambitie en de inhoudelijke potentie om uit te groeien tot een beeldbepalend internationaal topinstituut op het gebied van de ontwikkelingsbiologie, aldus de notitie waarin de samenwerking wordt aangekondigd. Het instituut moet daarvoor echter over een substantieel grotere basisfinanciering kunnen beschikken. Dankzij de financiële steun van het UMC kan het instituut zijn ambities waarmaken.

Op zijn beurt betekent participatie in het Hubrecht Lab, het instituut waarvan Ronald Plasterk tot voor een jaar mededirecteur was, volgens de notitie voor het UMC een enorme versterking van het onderzoek. Met name op de zwaartepunten genomics, kanker en hart- en vaatziekten wordt nu al nauw samengewerkt, maar de te sluiten overeenkomst zal de internationale uitstraling van dit en ander UMC-onderzoek zeer ten goede komen. Dat is mede te danken aan de afspraak dat al vanaf 2008 alle publicaties van Hubrecht-onderzoekers mede onder de naam van het UMC zullen verschijnen

De gulle houding van het UMC is vooral mogelijk dankzij het feit dat het ziekenhuis in 2007 een fors positief resultaat heeft geboekt. Daarom zal de overheveling de komende jaren slechts licht op de begroting van het ziekenhuis hoeven drukken. Voor de onafhankelijkheid van het Hubrecht Laboratorium heeft de overeenkomst geen consequenties. Het blijft een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) onder een eigen leiding en met een eigen onderzoeksbeleid. Voor de rechtspositie van het personeel van de twee partners heeft de overeenkomst dan ook geen gevolgen.

EH