Een groep hoogleraren bepaalt deze week welke master- en promotieopleidingen tot de uitzondering zullen behoren. Het kabinet zal daarna een protocol vaststellen voor Iraniërs die toch zo’n specialistische opleiding willen volgen. Dat is de uitkomst van een wekenlange onderhandeling tussen de universiteiten en ministers Ronald Plasterk (OCW) en Maxime Verhagen (BuZa).

Volgens een woordvoerder van OCW gaat de inlichtingendienst AIVD Iraanse studenten ‘screenen’ voordat ze mogen beginnen aan zo’n specialistische opleiding. Dit geldt ook voor studenten met een dubbele nationaliteit, die bijvoorbeeld een Nederlandse moeder en een Iraanse vader hebben.

De TU Twente en de TU Eindhoven besloten om Iraanse studenten te weren, nadat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) om de garantie had gevraagd dat Iraniërs geen gevaarlijke nucleaire kennis zouden opdoen. Die garantie konden de universiteiten niet geven, vonden ze. De IND ontkent overigens harde garanties te hebben geëist.

Wel stuurden de ministers Verhagen en Plasterk de instellingen eind vorig jaar een brief waarin ze vroegen om terughoudend te zijn in het onderwijs aan Iraanse studenten. Die mochten hier geen kennis opdoen waarmee ze in hun vaderland konden bijdragen aan de ontwikkeling van een atoombom. Aanleiding voor de brief was een nieuwe resolutie van de Verenigde Naties.

Het studieverbod voor Iraniërs bracht onrust teweeg. Op de website www.iraansestudenten.nl staat een petitie tegen “de maatregel van het kabinet”. Natuurkundige en toekomstig KNAW-president Robbert Dijkgraaf betuigde zijn steun, net als de vermaarde taalkundige Noam Chomsky. Ook de Delftse hoogleraar reactorfysica Tim van der Hagen zette zijn naam onder de petitie.

Techniekfilosoof Behnam Taebi van de TU Delft, woordvoerder van de actiegroep die de petitie opstelde, is blij met het akkoord. “Maar we moeten niet vergeten dat het kwaad al is geschied”, zegt hij. “Iraanse academici zijn ten onrechte neergezet als gevaarlijke atoomwapenbouwers.”

HOP

“We gaan uit van dubbele cijfers, als we een doelpuntje maken is het feest”. Spits Farley Dams maakt duidelijk dat Odysseus de absolute underdog is zaterdag. Spakenburg staat bovenaan in de hoofdklasse en heeft verschillende ex-profs in de gelederen. Werkelijke hoop op een verrassing in het toernooi waarvan de winnaar volgend jaar mag deelnemen aan de Amstelcup is er dus niet.

Maar de studentenvereniging –zelf koploper in de vierde klasse- gaat er wel een feestje van maken op Olympos. Er zal muziek uit de luidsprekers klinken en er zullen kraampjes met koffie en thee zijn.

Helemaal uniek is de ontmoeting overigens niet. Vorig jaar speelde Odysseus ook tegen een hoofdklasser: Huizen. Toen werd slechts met 0-3 verloren. “Maar Huizen stond toen onderaan, Spakenburg is echt iets anders”, aldus Dams.

Volgens voorzitster Els Lieben is het cultuurverschil nog het grappigste aan de wedstrijd zaterdag. “De spelers van Huizen kwamen vorig jaar aanzetten in pak en met hun spullen in rolkoffertjes. Die wisten niet wat ze zagen toen ze hier aankwamen.”

De wedstrijd begint zaterdag om half drie op sportcomplex Olympos in De Uithof.

XB

In een brief aan HBO-raadvoorzitter Doekle Terpstra schrijft minister Plasterk dat hij met zijn besluit een einde wil maken aan de diversiteit van namen die hogescholen zichzelf in het buitenland geven. Doordat alle brede hogescholen verder moeten onder de naam 'university of applied science' krijgen studenten, docenten en bestuurders uit het buitenland meer inzicht in het Nederlandse hoger onderwijs. En dat is weer goed voor de werving.

Het besluit van de minister heeft als gevolg dat de IB-Groep en internationaliseringsorganisatie Nuffic de naamgeving zullen overnemen op gewaarmerkte getuigschriften en diplomasupplementen.

Hogescholen die zijn gespecialiseerd in agrarisch of hotelonderwijs krijgen van Plasterk de ruimte om een eigen naam te verzinnen. Kunsthogescholen die zich in het buitenland profileren moeten zich van de minister 'School of the arts' noemen, en instellingen die alleen lerarenopleidingen aanbieden 'University for Teacher Education'. Wel mogen zij vóór de zomer in onderling overleg nog varianten bedenken.

Vandaag wordt ook het internationale beeldmerk voor het hoger onderwijs door de Nuffic gepresenteerd. Dat moet de Nederlandse universiteiten en hogescholen een duidelijk gezicht geven. Het beeldmerk gaat gepaard met de slagzin ‘Study in Holland. Open to international minds’.

HOP

Zestien procent van ruim 1100 eerstejaars scoorde ‘zeer onvoldoende’ op een taaltoets die het Taalcentrum-VU hen liet maken. Nog eens dertien procent kreeg een ‘onvoldoende’. En de lat is zeker niet te hoog gelegd, menen de onderzoekers.

De problemen beperken zich niet tot allochtonen. Van de studenten die ‘zeer onvoldoende’ scoren, spreekt 58 procent Nederlands als enige moedertaal en volgde 82 procent een Nederlandstalige middelbare school.

Studenten hadden over het algemeen een redelijke woordenschat (hoewel nog altijd een kwart daarop zakte). Verder was het bar en boos. Voor grammatica kreeg 41 procent een onvoldoende, 36 procent kon niet goed genoeg spellen en formuleren was te moeilijk voor 58 procent van de studenten.

De eerstejaars kregen bijvoorbeeld de meerkeuzevraag ‘een meisje die/dat/wat’. Maar liefst 43 procent van de studenten dacht dat ‘het meisje die’ het juiste antwoord was. Tweederde denkt dat ‘niet ontkennen noch bevestigen’ correct is geformuleerd.

De toets werd afgenomen bij alle eerstejaars van de faculteiten rechten, exacte wetenschappen en letteren. De letterenstudenten scoorden het best. De rechtenstudenten deden het slechter dan de anderen.

De VU is geschrokken van de uitkomsten en gaat extra onderwijs geven aan studenten die niet aan de taalnormen voldoen.

HOP

Meer zeggenschap voor de docent, een dienende taak voor het management: minister Plasterk en Beter Onderwijs Nederland zijn het op belangrijke punten roerend eens. Afgelopen zaterdag opende Plasterk een symposium van BON bij de Vrije Universiteit.

Hij benadrukte nog maar eens dat hooguit 100 miljoen euro van de 1,1 miljard waarmee hij de positie van leraren wil versterken, als 'sigaar uit eigen doos' kan worden bestempeld. De angst bij docenten dat scholen het extra geld aan andere dingen zullen besteden, is volgens hem ongegrond. Want een school die straks niet kan aantonen dat haar leraren bovenop de reguliere cao-stijging gemiddeld tien procent meer salaris krijgen, moet het extra geld teruggeven.

Verwijzend naar het vorige week verschenen onderzoek van de commissie-Meijerink, zei Plasterk bezorgd te zijn over de taal- en rekenvaardigheden van scholieren en studenten. Meer normen stellen is volgens hem goed, maar alleen met spierballentaal komen we er volgens hem niet. "Want wat doen we met degenen die zakken?"

Net als de Vereniging BON vindt de minister dat de onderwijsvernieuwing hier en daar is doorgeschoten. Hij pleitte in zijn toespraak voor "meer Theo Thijssen en minder Kees Boeke". De klassieke onderwijzer uit de vroege twintigste eeuw spreekt hem meer aan dan de radicale onderwijsvernieuwer uit Bilthoven. Wel waarschuwde hij zijn gehoor voor nostalgie. "Je kunt jongeren van nu niet meer lesgeven zoals toen, maar wat meer structuur in het onderwijs kan geen kwaad."

HOP

Zestig procent van de respondenten kiest voor een nieuwe zorgverzekering als die goedkoper is dan hun huidige polis. Ook voor aanvullende verzekeringen hebben ze weinig over. Bijna de helft (45 procent) wil er hooguit tien euro extra voor betalen. Meer dan de helft van de studenten laat overigens zijn ouders de zorgverzekering betalen.

Wanneer studenten kunnen kiezen uit acht verschillende voorwaarden voor hun verzekering, kiest veertig procent voor korting op de basispremie. Een kwart geeft de voorkeur aan de vrije keuze van huisarts, tandarts en ziekenhuis. Nog eens een kwart wil graag dat de verzekering de rekeningen rechtstreeks betaalt zonder dat de student hoeft voor te schieten.

Een jaarvoorraad condooms en allerlei andere extra’s worden minder op prijs gesteld, concludeert de studentenbond. Daarmee verwijst de LSVb impliciet naar de website HYPERLINK "http://www.studenten.net" www.studenten.net, die samen met verzekeraar Menzis “de enige echte zorgpolis voor studenten” aanbiedt – inclusief negentig condooms.

De studentenbonden LSVb en ISO hebben samen een collectieve zorgverzekering afgesloten bij concurrent Zilveren Kruis Achmea. Bijna tienduizend studenten maken daar gebruik van. Volgens de LSVb helpen de antwoorden uit de enquête in de onderhandelingen met de verzekeraars over de volgende polis.

Bijna de helft van de studenten zou het interessant vinden als ook andere verzekeringen in het pakket opgenomen konden worden, zoals een inboedel-, ongevallen- of aansprakelijkheidsverzekering.

Het aantal studenten dat de enquête heeft ingevuld, is niet bijzonder groot, weet ook de LSVb. Maar 91 respondenten “is nou ook weer niet bijzonder weinig”, aldus de vakbond. “Daarom kunnen de resultaten naar onze mening beschouwd worden als indicaties.”

HOP

n een brief aan het college, die vrijdag 25 januari is verstuurd, constateert raadsvoorzitter De Cock dat de decaan in zijn reactie van 20 december niet of onvoldoende op de punten van het advies is ingegaan. Ook heeft de decaan volgens de raad niet duidelijk onderbouwd, waarom hij van het advies van de faculteitsraad is afgeweken. Met name ten aanzien van het afbestellen van een door NWO gefinancierde versneller en ten aanzien van de aan Fysica van de Mens opgelegde bezuinigingen heeft de faculteitsraad een verschil van inzicht met de decaan, stelt De Cock in zijn brief.

Wat de beta’s extra steekt, is dat Bliek tijdens de raadsvergadering van 21 januari meedeelde dat het reorganisatieplan N&S wat hem betreft vastligt en niet meer gewijzigd kan worden. Vragen uit de faculteitsraad over de twee bovengenoemde kwesties werden volgens de brief aan Van Rooy niet naar tevredenheid van de raad beantwoord.

De achtergrond van de discussie tussen raad en bestuur is de mening van de raad dat de medezeggenschap in de aanloop naar het reorganisatieplan stelselmatig is gepasseerd en genegeerd. Met name het afbestellen van de versneller is volgens de raad een strategische keuze, waarmee zij volgens het reglement dient in te stemmen. Die kwestie is echter pas aan de raad voorgelegd in het reorganisatieplan, waarover de raad alleen adviesrecht heeft. Dit in ogenschouw nemende constateert de faculteitsraad dat het reorganisatieplan niet volgens de juiste procedure is vastgesteld.

Ook tegen de voorgenomen opheffing van de groep ‘Human Perception’ van het programma ‘Fysica van de Mens’ tekent de raad bezwaar aan. Reden daarvoor is zijn mening dat hoogleraar Erkelens van Fysica van de Mens als belanghebbende in deze zaak nooit dit deel van het reorganisatieplan had mogen schrijven. In het advies van 18 december drong de raad daarom aan op een onderzoek naar de gang van zaken door een onafhankelijke persoon of commissie. Nu de decaan deze suggestie van de hand heeft gewezen, kan er volgens de brief worden gesproken van een onzorgvuldige procedure. De raad vindt dat het reorganisatieplan op dit punt dient te worden aangepast omdat zowel schade voor de direct betrokkenen als voor de Universiteit Utrecht dreigt.

EH

Opmerkelijk genoeg is het niet de Stenden Hogeschool zelf die deze week naar buiten kwam met haar universitaire ambities, maar de provincie Friesland. Die denkt talentvolle jongeren beter vast te kunnen houden als ze aan een Friese universiteit kunnen studeren. Om die reden steunen ook de gemeente Leeuwarden en de Friese werkgevers de plannen. Ook verwacht men positieve effecten voor de werkgelegenheid.

De Christelijke Hogeschool Nederland, die op 1 januari met de Hogeschool Drenthe fuseerde tot Stenden Hogeschool, werkt al sinds 2006 aan een plan van aanpak voor universitair onderwijs in Friesland. Maar ook met de nu toegezegde steun zal het nog “drie tot tien jaar” duren voordat de Friese universiteit er eventueel is. “We willen niet concurreren met de Rijksuniversiteit Groningen. Als we er aan beginnen, moet het een universiteit worden die iets nieuws brengt”, zegt een woordvoerder. “We denken bijvoorbeeld aan een academische benadering van toerismeonderwijs.”

De VSNU heeft vooralsnog geen bestuurders van Stenden over de vloer gehad. Een woordvoerder laat weten dat de universiteitenvereniging de ontwikkelingen “met belangstelling volgt”, en rekent er op dat de instelling zich wel zal melden zodra er een concreet plan van aanpak ligt.

HOP

De twee historici, die eerder het boek ‘Vrouwen en de geboorte van het kapitalisme in West-Europa’ schreven, ontdekten dat inwoners van Nederland en Vlaanderen al sinds de late 15de eeuw bijzonder goed gecijferd waren, en dat vrouwen bovendien evengoed en soms zelfs beter konden rekenen en tellen dan mannen. Die bevinding hebben ze neergelegd in de onderzoekspaper ‘Uit fouten kan je leren’, die ze presenteren op 31 januari tijdens de Derde Vlaams-Nederlandse Conferentie in Antwerpen.

Onderzoeken tot nu toe wezen steeds uit dat de scholing bij vrouwen in vorige eeuwen achterliep. Dat is maar ten dele waar. De Moor en Van Zanden hebben hun conclusies over gecijferdheid kunnen trekken door te kijken naar de manier waarop mensen in het verleden hun leeftijd opgaven bij bevolkingsregistraties. Als grote groepen hun leeftijd afronden op een 5 of 0 (‘leeftijdstapelen’) wijst dit op een geringe vertrouwdheid met cijfers; doet men dit niet, dan is men redelijk rekenvaardig.

In het Nederland en Vlaanderen van rond 1500 blijkt dit leeftijdstapelen vrijwel verdwenen uit de registratiebronnen. Dit terwijl het in de rest van Europa, zelfs in het zeer ontwikkelde Noord-Italië, nog op grote schaal voorkwam. In de 18e eeuw keerde het leeftijdstapelen in Vlaanderen overigens weer terug.

De resultaten van De Moor en Van Zanden sluiten aan bij de meer kwalitatieve indrukken van historici over de scholingsgraad in de Lage Landen in deze periode. Religieuze bewegingen zoals de Moderne Devotie, waarin de nadruk lag op het zelfstandig lezen van de Bijbel, hadden hier veel aanhang. Algemeen wordt ervan uit gegaan dat de hoge scholingsgraad de economische ontwikkeling van de Lage Landen sterk heeft gestimuleerd.

AH

‘Uit fouten kan je leren’ is te downloaden op www.iisg.nl.
Informatie over de Vlaams-Nederlandse Conferentie is te vinden op www.lowcountries.nl/agenda.html.

Volgens FBU is niet aan de prijsstijging te ontkomen omdat in het tweede helft van 2007 de prijzen van zuivelproducten en brood sterk zijn gestegen. Dit als gevolg van de toegenomen vraag naar melkpoeder en graan op de wereldmarkt.

FBU Catering heeft — via nieuwe inkoopcontracten — getracht de prijsstijging zo beperkt mogelijk te houden. Mondiaal gaat het om stijgingen van rond de dertig procent en de verwachting is dat de prijzen het komende jaar nog verder zullen stijgen. In de bedrijfsrestaurants beperkt de verhoging zich tot gemiddeld vijftien procent.

AH