De Tweede Kamer toonde deze week veel belangstelling voor het type graduate schools dat minister Plasterk beoogt. Daarin krijgen promovendi eerst gezamenlijk onderwijs en daarna pas kiezen ze voor een onderzoeksgroep. “Onderwijs is nu te veel een stiefkindje in hun traject”, motiveerde de bewindsman. De extra tijd die promovendi krijgen om een onderzoeksgroep te zoeken, is volgens hem eveneens meegenomen.

Plasterk wil de beslissing over de graduate schools niet vanuit de Hoftoren nemen: de universiteiten, wetenschapsorganisaties en het Promovendi Netwerk Nederland gaan eerst met het ministerie in gesprek over de haalbaarheid van het plan.

Oppositiepartij D66 is op voorhand bevreesd voor de arbeidsrechterlijke gevolgen die het plan voor promovendi kan hebben. “In Nederland zijn aio’s doorgaans werknemer. Bij een onderzoeksschool op Amerikaanse leest is dat niet het geval. Dat heeft dus grote gevolgen voor hun pensioenopbouw.”

Maar volgens de minister heeft het één niets met het ander te maken. “Wat mij betreft zijn dat twee discussies. Bovendien heb je in Nederland naast aio’s ook bursalen”, reageerde hij. “Voor het overzicht zou het handig zijn als er voor één vorm wordt gekozen, maar daar ga ik niet over.”

HOP

De evolutietheorie is in het Utrechtse (met name ook in de rubriek Afzender van het Ublad) de laatste tijd sterk in de belangstelling komen te staan nadat biologe Gerdien de Jong de Evangelische Omroep had verweten censuur te plegen door uit aangekochte natuurdocumentaires passages weg te snijden die op gespannen voet zouden staan met het creationisme — de leer van de schepping.

”Een goed moment om onder het kopje ‘Is Darwin een geowetenschapper?’ een avond aan hem te wijden”, aldus initiatiefnemer Van Rietbergen. Welke invloed heeft Darwin op ons wereldbeeld? Kan een Darwinist ook gelovig zijn? Is Darwinisme niet ook een geloof? Of heeft ook Darwin slechts een mening? Dat soort vragen zullen vanavond aan bod komen. Met name ook de vraag hoe Darwin op de faculteit Geowetenschappen wordt ge- of misbruikt zal aan de orde komen, aldus Van Rietbergen.

Hij is, in samenwerking met het Honours Programme, het GeoHuis begonnen om de verschillende departementen binnen de faculteit Geowetenschappen bij elkaar te brengen. Voor vanavond zijn twee inleiders uitgenodigd: decaan Bert van der Zwaan, tevens wetenschappelijk directeur van het Darwin Centrum. En voorts Ron Boschma, hoogleraar economische geografie, die zal uitleggen waarom economie een evolutionaire wetenschap dient te zijn.

AH

Het GeoHuis op woensdagavond 12 december vanaf 18.00 uur in de Senaatzaal van het Academiegebouw.
Aanmelden via e.vanmiddelkoop@geo.uu.nl

Voor de Utrechtse partners stond de kenniseconomie centraal, in het bijzonder de speerpunten ICT, Life Sciences en gaming. De delegatie bezocht in Delhi, Hyderabad en Mumbai gerenommeerde universiteiten en topinstituten. Ook bracht zij werkbezoeken aan enkele Scienceparks, ter inspiratie voor de verdere ontwikkeling van De Uithof als Utrecht Science Park. Inmiddels is de universiteit een reeks wetenschappelijke seminars gestart; de eerste vond plaats in Bangalore, de komende maanden worden ze vervolgd in Delhi en Hyderabad.

Universiteit en hogeschool hebben verschillende potentiële samenwerkingspartners gevonden en gaan er vanuit dat de contacten leiden tot structurele samenwerking, waaronder uitwisseling van studenten, promovendi en docenten. Onder meer ICT-bedrijf Capgemini, dat zowel in Nederland als in India is gevestigd, kan praktisch behulpzaam zijn bij dergelijke uitwisselingsprogramma’s, is de verwachting.

De Utrechtse delegatie heeft een bezoek gebracht aan het grootste gamebedrijf Zapak in India. Daar presenteerde zij de Dutch Game Valley Utrecht, een cluster van game-activiteiten. Zapak wil nu stageprojecten gaan aanbieden voor Utrechtse studenten. Voorts is gevraagd om een Utrechtse docent af te vaardigen die voor de opleiding gamedevelopment een curriculum kan opstellen.

India is gekozen voor deze missie vanwege zijn snelle economische ontwikkeling van de afgelopen jaren. Die heeft vooralsnog slechts een beperkt effect op de Nederlandse economie. Minder dan 1% van de Nederlandse goederenuitvoer gaat naar India. Die afzet kan belangrijk toenemen, is de verwachting. Datzelfde geldt voor het omgekeerde: de Indiase uitvoer naar Nederland.

AH

Aan de studiefinanciering verandert de komende jaren weinig: de jaarlijkse collegegeldverhoging met 22 euro krijgen studenten met minder draagkrachtige ouders gecompenseerd via de aanvullende beurs, en de anderen kunnen het volledige collegegeld, net als nu, lenen. Dus inclusief de verhoging.

De grootste wijziging die minister Plasterk wilde doorvoeren betrof de aflossingsregels. Ex-studenten gaan de IB-Groep pas betalen als ze ten minste 120 procent van het minimumloon verdienen. Bovendien wordt de terugbetaling uitgesmeerd over 25 jaar in plaats van de huidige vijftien. Zodoende wordt de maandelijkse afdracht wat beperkt, al betalen studenten natuurlijk wel langer rente.

Dat laatste voorstel viel slecht bij studentenorganisaties ISO en LSVb: “Aflossen tot aan je pensioen”, schreven zij in een gezamenlijke reactie. Tot grote verbazing van de minister, die de studenten juist tegemoet had willen komen. “Kennelijk zien zij meer voordeel in vijftien jaar aflossen en de kwijtschelding die daar in sommige gevallen op volgt”, concludeerde hij gisteren in de Tweede Kamer.

Plasterk beloofde met ISO en LSVb in gesprek te gaan over het plan: als ze het voorstel per se van tafel willen, zal Plasterk het uit zijn strategische agenda schrappen.

HOP

“Als een studentondernemer nu met zijn winst een tientje boven de limiet komt, wordt hij zwaar beboet”, zei CDA-kamerlid Jan Jacob van Dijk gisteren tijdens het debat met minister Plasterk over de strategische agenda hoger onderwijs. “Dat kan eerlijker”.

Hij kreeg bijval van coalitiegenoot PvdA. Kamerlid Marian Besselink zou de bijverdiengrens zelfs het liefst schrappen, maar begrijpt dat zo’n plan financieel onhaalbaar is. Haar partijgenoot Plasterk bevestigde dat. “Volledige afschaffing kost ons miljoenen.” Wel wil hij kijken of de hoogte van de ‘boete’ kan worden aangepast voor studenten die de bijverdiengrens licht overschrijden.

Details over de bijverdienregeling komen voor de zomer in een aparte brief aan de Tweede Kamer. Wel zegde de minister toe studentondernemers meer tijd te gunnen voor het opmaken van hun jaarrekening: tot juli in plaats van tot maart.

HOP

In Utrecht is De Haan (1957) naast hoogleraar ook een van de trekkers van het focusgebied Brain, Cognition and Behaviour en programmadirecteur van de master Cognitive Neuroscience. Eerder was hij in Utrecht hoofd van de afdeling Psychonomie en wetenschappelijk directeur van het Helmholtz Instituut en Onderzoekschool. Verder was hij een van de oprichters van het interuniversitaire FC Donders Centre for Cognitive Neuroimaging. De Haan behoort tot de internationale top van onderzoekers op het gebied van waarneming en geheugen.

Het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam heeft De Haan voor een periode van vijf jaar benoemd tot decaan. Tegelijkertijd is hij benoemd tot hoogleraar Neuropsychologie aan de UvA. De benoeming gaat in op 1 februari 2008. Hij volgt mw. prof.dr. Dymph van den Boom op, die in oktober rector magnificus van de UvA werd.

AH

Dit jaar zijn er voor het eerst twee winnaars: behalve het Hijmans van den Berghgebouw ook nog het schoolgebouw Forum Het Zand in Leidsche Rijn van Venhoeven c.s. architecten in Amsterdam. Het Hijmans van den Berghgebouw is vooral vanwege het imposante interieur beloond.

De Rietveldprijs gaat om de twee jaar naar een nieuw gebouw in Utrecht. De prijs voor 2007 wordt 27 januari 2008 uitgereikt. Aan de prijs is voor beide winnaars een bedrag van 7500 euro verbonden.

In De Uithof wonnen eerder ook andere gebouwen de Rietveldprijs: in 2005 de Universiteitsbibliotheek van Wiel Arets, in 2003 de Basketbar van NL Architects en in 1999 het Educatorium van Rem Koolhaas.

AH

Het aandeel hoogopgeleiden van de Nederlandse beroepsbevolking stijgt minder snel dan in andere rijke landen. Dat ligt onder meer aan de achterblijvende deelname van dertigplussers aan het hoger onderwijs. Wil daar verbetering in komen, dan moeten hogescholen en universiteiten het onderwijs aan deze groep veel flexibeler en efficiënter maken. Volwassenen moeten hun studie immers vaak combineren met werk en zorg. Ze willen geen tijd verdoen aan dingen die ze al weten of kunnen.

Twee niet met name genoemde hogescholen gaan als voorhoedescholen fungeren. Deskundigen gaan hun helpen het opleidingsaanbod voor volwassenen te optimaliseren. De ervaring die daarmee wordt opgedaan, dient elders in het hbo als voorbeeld.

Om intussen meer mbo’ers te lokken worden de tweejarige associate degree-programma’s versneld ingevoerd in het hele hbo. De 53 proefopleidingen die al bij twintig hogescholen lopen, worden eind volgend jaar geëvalueerd. Definitieve invoering kan wellicht al eerder plaatsvinden dan in 2010. De ad-programma’s tellen in de statistieken mee als hoger onderwijs.

Over het wetenschappelijk onderwijs staat in het gisteren gepresenteerde plan van aanpak alleen te lezen dat er experimenten komen met maatwerkprojecten voor volwassenen. Ze worden uitgevoerd in sectoren waar tekorten aan academici bestaan.

HOP

Dit zijn enkele aanbevelingen van zowel de Onderwijsadviescommissie als de studentgeleding van de Universiteitsraad. Beide gremia zijn onafhankelijk van elkaar tot vrijwel dezelfde aanbevelingen gekomen nadat ze elk een uitgebreid onderzoek naar het tutoraat hebben gedaan.

Het tutoraat krijgt een lage waardering terwijl uit de twee onderzoeken blijkt dat het tutoraat een toegevoegde waarde kan hebben als het goed functioneert. De docenten en studenten die aan de onderzoeken hebben meegewerkt, vinden dat het tutoraat vaak niet meer voorstelt dan een inhoudsloze verplichting om met elkaar te praten. Hierdoor is de motivatie bij beide groepen laag om iets van het tutoraat te maken.

Het tutoraat is ingevoerd in 2002. Het maakt onderdeel uit van het Utrechtse onderwijsmodel dat samen met de start van het bachelor-masterstelsel is ingevoerd. Het tutoraat moet er onder meer voor zorgen dat de betrokkenheid tussen docenten en studenten groter wordt. De tutor moet de student bovendien ook coachen in zijn studievoortgang en begeleiden bij de keuzemomenten. De tutor moet bijvoorbeeld bijtijds signaleren of een student een positief bindend studieadvies krijgt.

Uit de onderzoeken blijkt dat elke faculteit een eigen invulling van het tutoraat heeft, maar dat bij geen van deze faculteiten de ondervraagden het tutoraat vinden werken. Alleen bij Diergeneeskunde, de faculteit die niet is meegenomen in de onderzoeken omdat deze pas sinds dit jaar is begonnen met de bachelor, blijkt het tutoraat naar zeer grote tevredenheid te werken. Vele adviezen die de onderwijsadviescommissie en de U-raad hebben uitgebracht, worden bij Diergeneeskunde al toegepast. Zo krijgen docenten die tutor willen worden een training en krijgen ze uren toebedeeld voor dit deel van hun werk. Ook is er een tutorenoverleg. Daarnaast blijft de docent van het eerste tot het laatste jaar tutor van dezelfde groep studenten.

Het college van bestuur wil de faculteiten niets dwingend opleggen. De norm van 1 fulltime tutor op 1000 studenten, waar de studenten uit de U- raad om vragen wordt ook niet overgenomen. Rector Stoof in de U-raadscommissie Onderwijs & Onderzoek: "We sturen de decanen de onderzoeksrapporten met adviezen en laten de decanen vrij deze in hun eigen domein op eigen wijze in te voeren. Ze zullen het niet laten liggen, omdat we controleren of de problemen met het tutoraat minder worden." De rector stuurt ook een notitie over de werkwijze bij Diergeneeskunde rond en hoopt dat er over twee jaar binnen de gehele universiteit een flinke verbetering te bemerken is. Hij roept leden van faculteitsraden op hun decaan hierop te bevragen.

GK

De bewindsman haalde vorige week het nieuws toen hij zich beklaagde dat tachtig procent van de bachelors doorstroomde naar het masteronderwijs terwijl een (wetenschappelijk) bachelordiploma ook een prima startkwalificatie is. Bij de verdediging van zijn strategische agenda in de Tweede Kamer kwam hij daar gisteren op terug. Hij gaf aan voor alles de wetenschappelijke bacheloropleiding te willen versterken. “Het moet een volwaardige opleiding worden en dat is het nu nog niet.” Een bachelor moet wat hem betreft de keuze kunnen maken om aan het werk te gaan, of door te studeren aan een masteropleiding. Mocht na die bewuste afweging de helft voor een doorstroommaster kiezen, dan vindt hij dat prima.

De ‘zachte knip’ is volgens de minister een belangrijke oorzaak van de automatische keuze voor de doorstroommaster. Studenten kunnen daar al aan beginnen terwijl ze hun bacheloropleiding nog niet hebben afgerond. “En dat is niet de bedoeling van het bama-stelsel”, aldus Plasterk, die niet zei dat hij de zachte knip wil verbieden.

Vorige week wekte hij de suggestie dat er een collegegeldverhoging voor de masters aan staat te komen, maar daar ging hij niet op in. Wel zegde hij de Tweede Kamer een aparte notitie over de toekomst van de master toe.

Coalitiepartij CDA steunt het voornemen om de wo-bachelor te verzwaren tot een volwaardige startkwalificatie. De christendemocraten gingen echter minder ver dan GroenLinks-kamerlid Dibi, die bacheloropleidingen met een jaar wil verlengen. “Laten we eerst maar eens kijken of het studieprogramma in die drie jaar beter kan”, aldus CDA-kamerlid Jan Jacob van Dijk. Ook minister Plasterk denkt niet dat vierjarige wo-bacheloropleidingen haalbaar zijn. “Dan moet ik het budget daarvoor met een derde gaan verhogen. Dat krijg ik nooit voor elkaar bij mijn collega van Financiën.”

HOP