Eigenlijk is het geen ranking, maar een indeling in een kopgroep, middengroep en staartgroep. De vier universiteiten van de kopgroep scoren bij alle disciplines uitmuntend. Utrecht staat daarmee nog boven onder meer Oxford University. De universiteiten van Leiden, Amsterdam en Groningen staan alledrie in de middengroep. In totaal zitten 56 Europese universiteiten in een van deze drie groepen; samen vormen die een excellence group van topuniversiteiten.

CHE heeft in zijn ‘tüchtige’ beoordeling gekeken naar aantal publicaties, citaties, veel geciteerde onderzoekers en projecten in het Marie Curie-programma. In totaal zijn de disciplines wis-, natuur- en scheikunde en biologie van 4000 Europese hoger-onderwijsinstellingen bekeken.

AH

www.che-ranking.de

In een voortgangsnotitie over de Lissabon-agenda – een EU-afspraak om van Europa de best presterende kenniseconomie ter wereld te maken – constateert de minister verheugd dat de instroom van de harde universitaire bèta- en techniekopleidingen sinds 2000 met bijna 22 procent is gegroeid. Inclusief zogeheten ‘snijvlakopleidingen’ als life sciences bedraagt de groei zelfs 27 procent. Dat moet in de nabije toekomst leiden tot een hogere uitstroom.

Helaas daalde de instroom in het technisch hbo in dezelfde periode met 7,5 procent. Maar de vooraanmeldingscijfers van 2007 laten weer een hoopgevende stijging zien. De definitieve instroomcijfers worden pas in januari bekendgemaakt.

HOP

XB

Want lang niet iedereen heeft begrip voor de uitspraak waarmee een oud-student in het ongelijk werd gesteld. Dat zijn particulier belang compleet moet wijken voor het publieke belang van een openbaar en volledig Ubladarchief, stuitte bij sommigen op weerzin. Zij kunnen zich wel iets voorstellen bij de hinder die iemand ondervindt van het feit dat potentiële klanten oude citaten kunnen googlen.

Zo schreef Margo Trappenburg, columniste en UU-hoofddocent Bestuurs- en Organisatiewetenschap, onder de titel 'Google, het digitale archief van de jeugdzondes' een opiniestuk in NRC Next. "Waarom zou een krant niet, in een geval als dat van de Utrechtse alumnus, het digitale archief kunnen aanpassen op verzoek van de gedupeerde, met een verwijzing naar het papieren archief voor de volledige versie van het artikel? Zou dat opeens een ontoelaatbare inbreuk zijn op het recht op informatie van burgers?" Ze vervolgt: "Bekende Nederlanders moeten rekening houden met allerlei vormen van ongewenste publiciteit, maar enige coulance van de pers voor onbekende Nederlanders die hechten aan hun onbekendheid lijkt mij redelijk."

Naar aanleiding van dat stuk opende NRC Next een forum, waarin Trappenburg bijval krijgt: "Ik vind dat Trappenburg in haar stuk terecht ageert tegen een uitspraak die het belang van privacy ondergeschikt vond aan journalistiek belang. De echte reden dat mediabedrijven niet op zulke verzoeken van privé-personen in willen gaan is dat verwijderen en vooral aanpassen (herschrijven) te veel werk kost. Ik vind dat als je informatie beschikbaar stelt, dat je deze ook up-to-date moet willen houden. En dat betekent dat aanpassen van een webpagina altijd mogelijk moet zijn", schrijft 'Agonie Muis'. En 'Dewanand', die een eigen website beheert, schrijft: "Ik weet nog dat iemand mij mailde om haar naam te verwijderen. Ik deed dit direct, want zij maakte duidelijk dat het haar sollicitaties negatief kon beïnvloeden. Dus in het belang van haar carrière en toekomst verwijderde ik haar naam van mijn site. Zo zou elke webmaster moeten handelen."

Maar anderen kunnen de redeneerwijze van de Raad voor de Journalistiek maar al te goed volgen. Nadat de studentenwebsite soggen.nl een stukje schreef over de uitspraak, barstte een discussie los onder de 'soggers'. Bert Brussen ooit zelf werkzaam voor een universiteitsblad: "Ik vind het volledig terecht van het Ublad dat ze hebben geweigerd. Het gaat tegen alle principes in om achteraf maar eens censuur te plegen. Eens geschreven blijft geschreven. De meeste mensen zijn gewoon bange schaapjes en laffe grijze muizen. Stel je voor dat je naam genoemd wordt terwijl je een mening hebt!" 'Fiascaal' sluit zich bij zijn commentaar aan: "Heb je ooit toestemming gegeven om zo neergezet te worden, dan moet je op de blaren zitten."

Net als Trappenburg dragen ook anderen oplossingen om archief-leed te voorkomen of het ethische dilemma te omzeilen. Freek Dijkstra schrijft bijvoorbeeld op het NRC Next-forum: "Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen de beschikbaarheid van informatie en de doorzoekbaarheid van informatie. Zo is het eenvoudig mogelijk om een webpagina te markeren als 'niet voor indexatie'. "Op die manier is een bericht wel beschikbaar voor degene die een link volgt, maar staat dit niet meer zomaar bovenaan bij Google."

Hoe de nieuwe media werken bleek overigens maar weer eens uit publicaties op de website Leugens.nl. De oud-student die de klacht indiende bleek helemaal niet zo'n onbekende te zijn op internet. Leugens.nl vond uit dat hij een eigen Hyves heeft (met 102 vrienden), een profiel bij Linkedln en zelfs een eigen website. De site vraagt zich in een artikel cynisch af of hij niet een beetje privacy zou willen. Zelf reageert hij sportief op het speurwerk van de website.nl: "Mooi stuk! Haha. Vond het een beetje flauw van de UU, daarom heb ik die klacht ingediend. Dat de Raad voor Journalistiek er zo'n halszaak van heeft gemaakt vond ik wel vermakelijk."

Marjolein Versteeg

Kijk voor meer info: www.ublad.uu.nl/dossiers naar het dossier 'privacy'

Tóch geen titel Master of Philosophy

Mee eens, U-raadslid Marleen Marra?

"De titel wordt niet erkend door het ministerie van OCW, dus het lijkt me verstandig van het CvB dat zij deze titel ook niet toekennen. We zijn in ieder geval blij dat er nu duidelijkheid is. We zijn er tevreden mee dat studenten een diplomasupplement krijgen waarin staat dat de titels MA, MSc en LLM voor onderzoeksmasters gelijkwaardig zijn aan de MPhil."

Wat vindt u, Peter de Gijsel, oud-decaan van de Utrecht School of Economics (USE) en betrokken bij de researchmaster Multidisciplinary Economics?

"Het besluit om bij ons de MPhil-titel wel toe te kennen, was weloverwogen. Alle toonaangevende economische faculteiten in Nederlanden gebruiken de MPhil-graad bij hun onderzoeksmaster. Zij sluiten hierbij aan bij wat internationaal gebruikelijk is. Het is voor mij volstrekt onbegrijpelijk waarom het college hier verder geen rekening mee wil houden."

Wat had het CvB dan moeten doen?

"In plaats van nu een besluit te nemen, had het college het VSNU-disciplineoverleg met de economiefaculteiten af kunnen wachten om tot een gezamenlijk standpunt te komen. Door dit niet te doen zal USE in het buitenland ongetwijfeld concurrentienadelen ervaren. De economie-opleiding moet concurreren met internationaal erkende opleidingen in Amsterdam, Rotterdam, Tilburg en Maastricht. Zij bieden allen een MPhil-graad aan, en die is voor buitenlandse studenten aantrekkelijker dan de MSc-graad."

Masterstudent Ivo Nieuwenhuis, jij hebt je hard gemaakt voor de titel Mphil binnen Geesteswetenschappen, teleurgesteld?

"Ja. Binnen de Geesteswetenschappen zijn de plaatsen voor aio's en docenten schaars. Het toekennen van de MPhil-titel was een extra steuntje in de rug geweest om de researchmasterstudenten binnen deze tak van de wetenschap duidelijk te maken dat zij iets doen wat waarde heeft voor de maatschappij."

MV

Psychologie nam vorig jaar maatregelen, nadat de opleiding ernstige problemen had gekregen door haar eigen populariteit. Zo mogen er nu nog maar vijfhonderd studenten beginnen aan de opleiding en worden de eerstejaars verdeeld in zogenoemde 'freshmencolleges' van elk honderd studenten. Deze colleges zijn vervolgens weer onderverdeeld in vaste werkgroepen van zo'n 25 studenten met elk een vast team docenten. Op deze manier probeert de massale studie persoonlijker te worden.

Voor de evaluatie hebben zowel alle eerstejaars van 2006-2007 en de betrokken docenten een vragenlijst gekregen. De algehele conclusie is: tevredenheid met nog enkele verbeterpunten. Grote waardering is er onder studenten voor de kleine afstand tot de docent en de vrij gemakkelijke wijze waarop zij hun medestudenten kunnen leren kennen. Desondanks blijkt uit de antwoorden van studenten dat deze de kleinschaligheid in de praktijk maar net een voldoende geven. Dit komt waarschijnlijk, zo denkt Susan te Pas van Psychologie, doordat de eerstejaars de opleiding alleen kunnen vergelijken met de middelbare school. De studenten onderstrepen volgens haar het doel van de colleges wel volledig.

De opleiding wil het stelsel dit jaar nog grondiger evalueren. Er zal dan ook een vergelijking gemaakt worden met de opleiding Rechten die eveneens met een colleges werkt.

GK

GK

Bij de invoering van het bama-stelsel in 2001 knipten Nederlandse universiteiten hun vierjarige opleidingen op in een driejarige bachelor en een eenjarige master. Technische opleidingen duurden vijf jaar en kregen dus tweejarige masters. De bedoeling was dat studenten na hun bachelor goed zouden nadenken over de rest van hun opleiding. Welke master willen ze kiezen? Of is studeren niets voor hen en gaan ze liever werken?

Maar dat keuzemoment werkt niet optimaal. In Nederland heeft het bachelordiploma vaak de status van een tussenrapport voor de doorstroommaster. Het is niet de norm dat universitaire bachelors de arbeidsmarkt opgaan, zoals de bachelors van het hbo.

Plasterk wil niet dat studenten klakkeloos voor een master kiezen. Je hoeft niet door te studeren, maar je mag doorstuderen. En waarom zou dat niets extra's mogen kosten? In Amerika betalen mensen grif voor een masteropleiding, of hun werkgever springt bij. Misschien moeten studenten hier ook iets meer gaan betalen voor de masteropleiding, mijmert de minister.

Zo koppelt Plasterk het collegegeld van de masteropleidingen aan de vraag naar bachelors op de arbeidsmarkt. Hij verandert de discussie dus van persoonlijk (wil iemand investeren in zijn eigen toekomst?) in maatschappelijk (heeft het bedrijfsleven behoefte aan universitaire bachelors?). En dat stuit op weerstand.

De werkgeversorganisatie VNO-NCW zegt bijvoorbeeld met hbo-bachelors prima uit de voeten te kunnen, maar van wo-studenten te verwachten dat ze hun opleiding afronden met een stevig wetenschappelijk werk."

Ook de universiteiten reageren gestoken. En dat, terwijl zij best zouden willen meedenken over een andere bekostiging van de masteropleidingen. Maar ga niet beweren dat een masterdiploma voor de arbeidsmarkt eigenlijk overbodig is, want dan strijk je de universiteiten tegen de haren in.

Toch kun je zeggen dat de minister het proefballonnetje op een verdacht moment oplaat. Voor de bestrijding van het het lerarentekort heeft hij ruim één miljard euro nodig. Gezien de negatieve reactie van de vakbonden is het zeer de vraag of zijn huidige plan het haalt. Hij wekt nu de schijn dat hij met zijn idee over de masteropleidingen alvast op een tweede paard wedt. De universiteiten en studenten zien de bezuiniging al opdoemen.

De Utrechtse rector Stoof lijkt overigens niet zo stellig in de afwijzing van de bachelor als einddiploma. Hij zei in een Uraadscommissie deze week "een open mind" te hebben als het om dit onderwerp gaat. Op dit moment, zegt Stoof, is de bachelor niet echt bedoeld als eindfase van de universitaire studie. "Maar als je de bachelor verbreedt, zou dat misschien wel kunnen. Dat zal per domein verschillen."

HOP, GK

GK

Ongeluksgetal

Geheimen ontrafelen

Begin 2006 kreeg het Utrechtse Image Sciences Institute (ISI) samen met Leiden en Nijmegen uit de aardgasbaten een kleine 19 miljoen euro toegezegd voor nieuwe apparatuur. Hiervan werden twee zogeheten 7 Tesla MRI-scanners betaald waarvan er één in Leiden staat en één in het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Afgelopen dinsdag werd de faciliteit officieel in gebruik genomen door burgemeester Annie Brouwer. Volgens Peter Luijten, hoogleraar functionele medische beeldvorming, is met de supergevoelige scanner meer informatie te verkrijgen over bijvoorbeeld de weefselfunctie en allerlei biologische processen op cellulair en moleculair niveau, "niet alleen in de hersenen maar ook daar buiten".

Aarde kan Venus worden

Uit nieuwe informatie van de ruimtesonde Venus Express van de European Space Agency is duidelijk geworden dat Venus vroeger op de aarde leek. Misschien dat er zelfs leven op de planeet heeft bestaan. Doordat de planeet in de afgelopen miljarden jaren is opgewarmd, is het leven verdwenen. Nu is het er gemiddeld 467 graden Celsius en het water dat er ooit geweest moet zijn, is weg. Het is een mooi moment om met deze informatie naar buiten te komen. Op Bali wordt immers op wereldniveau gesproken over het voorkomen van verdere opwarming van de aarde. Dat de temperatuur op Venus zoveel hoger ligt, komt volgens de onderzoekers namelijk niet alleen doordat de planeet dichter bij de zon staat. Venus mist het magnetische schild dat de aarde nog wel heeft. Dat schild beschermt ons tegen de zonnewind.