Vorige week noemde de AOb de plannen van minister Plasterk nog welwillend “een goede basis met een slecht design”. Nu zegt voorzitter Walter Dresscher dat de positie van leraren er eerder door verslechtert: de vrijedagenregeling voor oudere docenten wordt “grotendeels om zeep geholpen” en voor hogere salarisschalen zijn “geen garanties”.

Plasterk stuurt in zijn “slikken-of-stikkenmodel” aan op een veertigurige werkweek en minder vakantie, terwijl de hoge werkdruk van docenten onbelicht blijft. Bovendien steekt het de AOb dat “negentig procent” van het volgens de commissie-Rinnooy Kan benodigde 1,15 miljard uit de OCW-begroting komt.

Dresscher concludeert dat zijn leden zich “bedonderd voelen”. Hij waarschuwt dan ook voor acties, maar bepaalt pas later vandaag zijn definitieve standpunt. De vakbonden kunnen Plasterks plannen nog flink door de war gooien. De ‘oudelullendagen’ zijn in de cao afgesproken. Als deze arbeidsvoorwaarde heilig wordt verklaard, moet de minister zijn ambtenaren opnieuw aan het werk zetten.

Voorzitter Bastiaan Verweij van studentenorganisatie ISO acht het niet uitgesloten dat het hoger onderwijs dan opnieuw moet bloeden. “Misschien gaat het collegegeld dan wel veertig euro per jaar omhoog. En dat zou ons toch echt veel te ver gaan.”

De nu aangekondigde jaarlijkse collegegeldverhoging met 22 euro levert de schatkist de komende tien jaar minstens 100 miljoen euro op.

HOP

“Een redelijk succes’, noemt Hilda Kruithof van de PR-Commissie Progressie, de actie. Naar schatting 350 kilogram afgedragen spijkerbroeken en overhemden werd tussen 9 uur ‘s ochtends en 21 uur ‘s avonds afgeleverd aan het Lukas Bolwerk. Iets minder dan voorgaande jaren, maar niettemin een aardige berg. Kruithof weet niet wat een kilo kleding op dit moment opbrengt, maar gaat op basis van de ervaring van voorgaande jaren uit van “iets minder dan een euro”.

XB

Minister Plasterk van OCW heeft het extra collegegeld nodig voor zijn actieplan tegen het lerarentekort. Hoewel de kosten van de plan - ruim 1,1 miljard euro - grotendeels gefinancierd worden met al gereserveerd geld en met geld uit het primair en voortgezet onderwijs zelf, vinden de bonden de verhoging "onbegrijpelijk". Studenten gaan er immers al jaren financieel op achteruit. De toegankelijkheid van het hoger onderwijs komt in het geding.

In hoeverre dat het geval is, blijft de vraag. Minder draagkrachtige ouders worden via de aanvullende beurs gecompenseerd en studenten kunnen hun collegegeld van het rijk lenen. Oud-studenten beginnen straks pas met aflossen als ze meer dan 120 procent van het minimumloon verdienen. Daarnaast kunnen ze aflossen in relatief kleinere maandtermijnen en over een langere periode. Bovendien kan de terugbetaling op verzoek worden onderbroken.

Maar volgens de studentenbonden is een oud-student door de verlenging van de terugbetalingstermijn tot 25 jaar "bijna tot aan zijn pensioen zijn studieschuld aan het afbetalen." Toch laat ISO-voorzitter Bastiaan Verweij weten dat een actie op het Malieveld onwaarschijnlijk is. "Een treinkaartje alleen kost al meer dan de collegegeldverhoging."

HOP

Wat vinden Utrechtse studenten?

Daniëlle Hoff (22) vierdejaars studente Psychologie

"Ik ben tegen, 22 euro valt op zich mee, maar over tien jaar is het wel 220 euro. Dat is veel. Ik betaal mijn collegegeld zelf, dus ik merk het wel. Een hoog collegeld is echt een stok achter de deur om zo snel mogelijk af te studeren."

Frederik Valstar (20) eerstejaars student Theater, Film & Televisiewetenschap

"Ik vind het geen goed idee. Student zijn is al niet goedkoop en de stufi blijft hetzelfde. Je moet met hetzelfde geld meer betalen. Ik vind dat er dan wat tegenover moet staan. Ik denk dat mensen die het financieel niet makkelijk hebben eerder af gaan vallen."

Besar Krasniqi (21) eerstejaars student Psychologie

"Eigenlijk houd ik me er niet mee bezig, ik hoor het nu voor het eerst. Ik vind 22 euro per jaar wel meevallen. Natuurlijk ga ik liever een keertje extra stappen dan dat ik extra geld aan mijn opleiding moet betalen, maar langer dan dertig seconden denk ik er niet over na."

IK

Het kabinet maakte vorige week niet alleen bekend hoe het de bestrijding van het lerarentekort gaat betalen, maar ook wat het de komende jaren van plan is met het hoger onderwijs en onderzoek. In zijn 'strategische agenda' kondigt minister Plasterk aan dat hij de hoge studieuitval in de bachelorfase - nu 35 procent - in 2014 wil hebben gehalveerd. Volgend jaar maakt hij elf miljoen euro vrij voor intensiever bacheloronderwijs, oplopend tot 75 miljoen euro in 2011. Voor niet-westerse allochtone studenten - de groep met de meeste afhakers in het hoger onderwijs - reserveert hij extra geld: vier miljoen euro in 2008 tot twintig miljoen in 2011.

De strategische agenda bevat ook de hoofdlijnen van het langverwachte nieuwe bekostigingssysteem voor het hoger onderwijs. Plasterk wil dat grofweg zestig procent van het budget van universiteiten en hogescholen afhankelijk wordt van het aantal ingeschreven studenten. Twintig procent komt binnen als diplomabonus - in het hbo is die nu bijna driemaal hoger - en nog eens twintig procent als basisfinanciering. Daarvan wil Plasterk een deel afhankelijk stellen van geleverde onderwijsprestaties. Die zijn wat hem betreft af te meten aan de kwaliteit van eindscripties en het opleidingsniveau van de docenten.

Hiermee volgt de minister een recent advies van de Onderwijsraad slechts gedeeltelijk op. Doordat hij geen extra budget beschikbaar wil stellen, betalen de minder goede instellingen straks de prestatiebonussen van anderen. Eerder liet de universiteiten en hogescholen weten daar weinig voor te voelen. Het nieuwe bekostigingsstelsel zal echter pas in 2010 worden ingevoerd.

Het bekostigingsvoorstel dat de universiteiten, hogescholen en studentenorganisaties vorige maand samen indienden, klinkt helder door in de strategische agenda. Het ministerie wil nog maar één bachelor- en één masteropleiding financieren en studenten die daarna nog een opleiding willen volgen, moeten voortaan een kostendekkend collegegeld betalen. Leeftijd speelt straks geen rol meer: ook dertigplussers betalen het standaardtarief.

Het onderzoeksdeel van de agenda bevat weinig verrassingen. De minister houdt vast aan zijn eerder ingezette koers: besteed het geld zoveel mogelijk aan toppers en stel een beperkt aantal nationale prioriteiten vast. Al voor Prinsjesdag werd duidelijk dat het kabinet inzet op een versterking van de zogeheten vernieuwingsimpuls via de tweede onderzoeksgeldstroom.

Toponderzoekers moeten binnen hun vakgebied zo veel mogelijk de vrije hand krijgen. Er ontstaan dan "vanzelf" kernen van excellent en grensverleggend onderzoek. Maar het is het kabinet dat uiteindelijk bepaalt welke wetenschapsgebieden landelijke prioriteit moeten krijgen. De komende jaren zijn dat genomics, ICT en nanotechnologie.

Ook wil Plasterk extra middelen inzetten voor de alfa- en gammawetenschappen. Daar zijn problemen met de sterk wisselende studentenaantallen, de versnippering in kleine onderzoeksgroepen en de geringe mogelijkheden om middelen via de derde geldstroom aan te trekken.

Opvallend positief is de minister over de bijdrage van hogescholen en lectoren aan de uitwisseling van kennis met onder meer het midden- en kleinbedrijf. Hij wil het budget voor praktijkgericht onderzoek in het hbo vanaf 2010 structureel verhogen.

HOP

MV

De vernieuwing van de website van de universiteit liep dit voorjaar enige maanden vertraging op. Maar dat deed niets af aan het enthousiasme waarmee het nieuwe ontwerp door het college van bestuur en de decanen van de faculteiten eind oktober werd goedgekeurd, zeggen projectleider Webpresence Petra de Wit en directeur van het Communicatie Service Centrum (CSC) Monique Jipping. Ze presenteren de homepage dan ook met trots.

Het project Webpresence werd in opdracht van het college van bestuur gelanceerd in 2005. De bestaande website, zo blijkt uit eerdere analyses, laat op vele terreinen te wensen over. Zo is informatie moeilijk te vinden, is de site niet interactief en is de technologie verouderd. Bovendien werken niet alle universitaire onderdelen met hetzelfde systeem waardoor het beheer zowel inhoudelijk als technisch minder efficiënt is. Tenslotte, zegt Jipping, mist de site in zijn geheel een UU-smoel.

Er lag dus een flinke kluif werk bij de Directie ICT en het CSC. Nadat alle wensen waren geïnventariseerd, kon gezocht worden naar een ontwerpbureau en een webbouwer. Het Utrechtse bureau Evident, dat het Universitair Medisch Centrum en de Hogeschool Utrecht ook als klant heeft, werd aangetrokken als ontwerper. Daarnaast werd een contract gesloten met een bouwer. De bedoeling was dat de nieuwe website omstreeks september 2007 in de lucht zou gaan. Maar na enkele maanden verbrak de UU het contract met de bouwer. "Het was een slechte fit", zegt De Wit daarover. De breuk veroorzaakte vertraging. Het vinden van een nieuwe bouwer nam enkele maanden in beslag.

Uiteindelijk werd vorige maand het definitieve ontwerp gekozen. De verwachting is nu dat de nieuwe website in april 2008 voor de universiteitsbrede zaken in gebruik genomen kan worden. In fases zullen daarna de faculteiten en diensten volgen. "We hebben niet voor een zogenoemde big bang gekozen", legt Jipping uit. "Er zijn te veel factoren die mogelijk voor een probleem kunnen zorgen. Nu we gefaseerd te werk gaan, kunnen we tijdens het proces zien waar fouten worden gemaakt en deze meteen oplossen." Het bestuursgebouw dient als proeftuin. "Op die manier hopen we op een goede en efficiënte manier de nieuwe website in te voeren. Bovendien krijgen de diensten en faculteiten zo een draaiboek waarmee ze hun informatie op de beste wijze naar de nieuwe website kunnen overzetten."

Webpresence levert volgens Jipping en De Wit straks vele voordelen op voor de gebruikers. Via de homepage heb je in één keer toegang tot universitaire en facultaire informatie en webservices. Er is gekozen voor een vaste paginaopbouw zodat het navigeren overal op dezelfde wijze in zijn werk gaat. Ook wordt de nieuwe website veel interactiever. Medewerkers en studenten kunnen virtuele omgevingen creëren. De verwachtingen op dit vlak zijn hooggespannen, zegt De Wit. "Bij presentaties aan onderdelen van de universiteit gaan de oogjes altijd glimmen als we de mogelijkheden uitleggen van teamsites en persoonlijke webpagina's."

Gevoeliger zal de verplichte uniforme vormgeving worden. "Alle onderdelen van de universiteit moeten de richtlijnen van de digitale huisstijl gaan gebruiken", zegt Jipping. "Als je nu door de website klikt, zie je als je in de tweede of derde laag kijkt, dat de vormgeving een ratjetoe is. Vaak is niet eens goed te zien dat een instituut bij de UU hoort. Het is logisch dat het zo gegroeid is, omdat iedereen zijn eigen pagina's maakt en iedereen daar eigen ideeën over heeft. Maar dat levert geen herkenbaar beeld op. Bij het college van bestuur en de decanen groeit het besef dat het belangrijk is om als UU hetzelfde beeld te gebruiken. Hierdoor krijgt de UU echt smoel en dat is nodig, vooral op internationaal niveau."

Gwenda Knobel

HOP

Minister Camiel Eurlings wil dat ex-studenten ook na hun studie zoveel mogelijk met het openbaar vervoer blijven reizen. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat schrijft in het actieplan 'groei op het spoor' dat het inleveren van de OV-jaarkaart voor veel studenten een "emotioneel moment" is. Om het leed te verzachten wil Eurlings afgestudeerden een gratis voordeelurenkaart of gratis reisdagen geven. "Het is wel een beetje waar", vertelt Elsbeth Dingemans (22), afgestudeerd bij Bestuur- & Organisatiewetenschap. "Je OV is zo makkelijk en fijn. In september moest ik mijn OV inleveren. Nu moet ik dus een blauwe buskaart kopen of een treinkaartje, dat betekent extra opletten. Ik ben niet minder gaan reizen, maar ik mis m'n OV wel. Laatst ging ik 'even' op en neer naar Den Bosch, dat kost je dan toch al vijftien euro." Joost de Jongh (22), afgestudeerd in criminologie, wil niet klagen. Voordat hij zijn OV inleverde, had hij al een lease-auto van zijn werk: "Maar het lijkt me heel a-relaxt om ineens de volle mep te moeten betalen. Je OV inleveren is niet erg, zolang er maar iets gelijkwaardigs voor in de plaats komt. Met het oog op files en milieuvervuiling zou het goed zijn om ex-studenten aan het openbaar vervoer te binden. Als je tegen een redelijke prijs veilig en prettig naar je werkt kunt reizen, werpt dit op lange termijn zeker zijn vruchten af."

IK

Utrechtse opleidingscommissies zijn wél te vinden

Lisa Westerveld, voorzitter van de LSVb, waar hebben jullie op gelet?

"We hebben bijvoorbeeld secretariaten gebeld met de vraag hoe we de opleidingscommissie konden bereiken. Heel schokkend was dat zeventig procent van de secretariaten niet eens wisten wat een opleidingscommissie is. En negentig procent wist niet naar wie ze moesten doorverwijzen. Waarom de UU zo goed scoort weet ik niet precies, misschien weet m'n medebestuurslid Joanneke Krämer dat, zij heeft een paar maanden geleden haar bachelor Onderwijskunde aan de UU afgerond."

Weet jij waarom de UU een positieve uitzondering vormt, Joanneke?

"Ik kan niet voor de hele universiteit spreken, maar uit ervaring kan ik zeggen dat de opleidingscommissies binnen de faculteit Sociale Wetenschappen heel goed zijn georganiseerd. Je hebt daar zelfs een eigen vereniging die zich bezighoudt met studenteninspraak, SGS. Alle opleidingscommissies zijn daarbij aangesloten. Zij organiseren regelmatig bijeenkomsten waar studenten en medewerkers naartoe kunnen gaan met vragen en klachten, ze zijn heel zichtbaar."

Martin Everaert, voorzitter van de opleidingscommissie Taalwetenschap, hoe zit dat bij jullie?

"Over het algemeen weten studenten en medewerkers ons wel te vinden, ja. We

communiceren in het begin van het jaar heel duidelijk naar studenten en medewerkers over onze commissie, en ook in onze opleidingsbrochure komen onze activiteiten aan bod. Maar die goede bereikbaarheid komt waarschijnlijk ook omdat we een kleine opleiding zijn. Je zou het eens moeten vragen aan een opleidingscommissie van een grotere studie."

Studentlid opleidingscommissie Geneeskunde Claire Stramrood, zijn jullie ook zo goed te bereiken?

"Ik denk van wel, ja. We hebben bijvoorbeeld alle informatie over de opleidingscommissie op de homepage van onze opleiding staan. Ik denk niet dat alle studenten en medewerkers precies weten wíe er allemaal in onze opleidingscommissie zit, maar dát er een is weten ze volgens mij allemaal wel."

MV

De nieuwe Universiteitskliniek waar onder meer de operatiekamers zijn ondergebracht, is al sinds april van dit jaar in gebruik, maar officieel geopend was deze nog niet. De nieuwbouw is helemaal afgestemd op de laatste ontwikkelingen in het verzorgen, behandelen en het opereren van paarden. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit was blij dat zij een keer een feestelijke reden had om naar de faculteit Diergeneeskunde te komen: “De andere keren had ik meestal een paard aan een touwtje bij me.”

Verburg onderstreepte het belang van goed onderwijs, onderzoek en patientenzorg omdat paarden een steeds belangrijkere rol in de samenleving spelen. “We kennen natuurlijk allemaal de beroemde paarden als de schimmel van Sinterklaas of de schimmel van Napoleon, het mythische paard van Wodan of het springpaard Okidoki. Paarden zorgen voor emotie en ontroering. En er zijn er in Nederland naar schatting zo’n 400.000 met 450.000 regelmatige paardensportbeoefenaars die samen zorgen voor een omzet van anderhalf tot twee miljard euro.” En omdat niet alle mensen met paarden paardenmensen zijn, zo betoogde de CDA-minister, is het nodig dat zowel dierenartsen als de meer gespecialiseerde artsen deze paardenliefhebbers met raad en daad kunnen bijstaan, zodat de arts, het paard en diens eigenaar er allemaal gelukkiger van worden.