Volgens de bond is er in Groningen nog steeds een structureel tekort van vijfhonderd ‘wooneenheden’ voor studenten. Nu het stadbestuur experimenteert met een nieuw maximum van 25 procent per straat, loopt dat tekort dit jaar volgens bestuurslid Willem Bos verder op. “Het kost zomaar honderdvijftig tot tweehonderd nieuwe kamers per jaar.”

Het Groningse quotum is een reactie op de overlast die sommige studentenhuizen veroorzaken. Bos ontkent dat probleem niet. “Er zijn een stuk of twintig huizen die met enige regelmaat voor overlast zorgen. Daar moet iets aan gebeuren. Maar het is natuurlijk gek dat er daarom geen andere studentenhuizen bij mogen. Want het is niet gezegd dat studenten die daar zouden gaan wonen ook zullen zorgen voor overlast.”

De Woonbond, die op landelijk niveau de belangen van huurders behartigt, denkt niet dat Groningen in strijd handelt met de regels. “Daar wordt al jaren met een quotum gewerkt”, zegt een woordvoerder. “Het staat gewoon in de woonverordening. Je kunt betogen dat het riekt naar discriminatie, maar een proces daarover is nog nooit gevoerd.”

PvdA-wethouder Frank de Vries laat via zijn woordvoerder weten dat daarvan geen sprake is. “De verordening waarmee we hier werken is gebaseerd op het aantal kamerbewoners, niet op studenten als specifieke bevolkingsgroep. En dat past gewoon in de verordening.”

Een medewerker van de dienst bouw- en woningtoezicht verzekert dat niet alleen studenten ongelukkig zijn met de maatregel. “Mensen die hun huis te koop hebben gezet in een studentenrijke wijk raken hun pand moeilijker kwijt vanwege de regel. Maar tot juridische procedures heeft het nog niet geleid.”

HOP

Acht nieuwelingen van een Unitas-dispuut gingen in Groningen uit met Spa-flesjes waar een goudvis in rondzwom. Zij moesten de vissen de volgende dag veilig naar Amsterdam brengen. “Het is een variant op een bekende opdracht”, legt senator Mirte Smit uit. “Meestal gaat het om een rauw ei dat heel moet blijven.”

Een meisje sprak de jongens erop aan. Die vertelden haar dat ze de vissen de volgende ochtend moesten opeten. Dat zou traditie zijn. “Het was ’s avonds laat in een kroeg”, zegt Smit. “Ze hebben een grap gemaakt en het meisje nam het serieus.”

Maar dierenliefhebbers lachen er niet om. “Zulke dingen komen vaak voor”, verzekert Tom Sprangers, bestuurslid van PINK!, de jongerenafdeling van de Partij voor de Dieren. Hij verwijst naar een filmpje op internet waarin een Delftse student een levende goudvis doorslikt: http://www.dumpert.nl/mediabase/23997/d7808e51/jongen_slikt_goudvis.html.

PINK! wil dat de zwijgplicht van nieuwe verenigingsleden wordt opgeheven, zodat verhalen over dierenmisbruik naar buiten kunnen komen.

HOP

Utrechts succes was er alleen bij de dames en heren zonder wedstrijdlicentie. Daar werd Diergeneeskundestudent Mark van Manen derde bij de heren en Geneeskundestudente Jolien Janssen tweede bij de vrouwen.

De organisatie moest overigens in allerijl nog wijzigingen aanbrengen in het dertien kilometer lange parcours op de Utrechtse heuvelrug. De finish was aanvankelijk gepland op de Ruiterberg, maar moest vanwege het ontbreken van toestemming van Natuurmonumenten worden verplaatst.

XB

Voormalig minister van Onderwijs, Maria van der Hoeven, liet eind vorig jaar al weten niets te zien in het conceptadvies van de profielcommissies. Daarin werd het aantal examenprofielen teruggebracht van vier naar twee: een natuur- en een maatschappijprofiel. De commissies onder voorzitterschap van de voormalige Utrechtse collegevoorzitter Jan Veldhuis zouden hun boekje te buiten zijn gegaan; ze moesten advies uitbrengen over de aansluiting van het voortgezet onderwijs op het hoger onderwijs, maar dan wel binnen de huidige profielstructuur.

Staatssecretaris Van Bijsterveldt (CDA) sloot zich gisteren aan bij haar voorganger en maakte korte metten met het eindadvies. Ze voelt er niets voor om de in augustus ingevoerde examenprofielen opnieuw overhoop te halen en denkt dat een verbetering van de onderwijskwaliteit binnen de huidige profielstructuur mogelijk is.

De HBO-raad was "behoorlijk positief" over het advies. De nadruk op het belang van Nederlands, Engels en wiskunde voor een betere aansluiting op het hoger onderwijs zien de hogescholen als een doorbraak. "We gaan onze eerstejaars studenten niet voor niets taal-en rekentoetsen afnemen."

VSNU-voorzitter Sijbolt Noorda windt er geen doekjes om. De handelswijze van de staatssecretaris geeft volgens hem geen pas. "Het is een heel serieus advies dat bevorderlijk is voor de aansluiting met het hoger onderwijs. Dat kun je niet zomaar terzijde schuiven." De universiteiten steunen "elk voorstel" dat het eindexamenniveau versterkt. De aanbeveling van de profielcommissies dat scholieren voortaan moeten slagen voor hun schoolexamen én hun centraal examen, vergt ook volgens Noorda grondig nader onderzoek.

HOP

Plasterk noemt het essentieel dat er meer vrouwen tot universitaire topfuncties doordringen. Niet alleen zijn succesvolle vrouwen een voorbeeld voor anderen, ze hebben ook “invloed op de machtssfeer in de academische wereld”, aldus de minister.

“Universiteiten lijken er onvoldoende in te slagen de huidige maatschappelijke trends te volgen”, constateert hij. “Het ligt voor de hand dat de overheid bijstuurt.”

Plasterk trekt jaarlijks twee miljoen euro uit voor het Aspasia-programma van NWO voor getalenteerde vrouwelijke wetenschappers. Ook steunt hij onderzoek naar ‘gendermechanismen’ in de wetenschappelijke gemeenschap.

In mei kreeg Plasterk van het Steunpunt Studerende Moeders een lijst met knelpunten aangeboden. De minister herhaalt in zijn nota dat hij gaat kijken of “aanvullende maatregelen” voor studerende moeders nodig zijn.

HOP

In totaal zijn er nu drie vlinders uit de aarde van de plantenbak in de hal van het Wentgebouw gevlogen. De eerste en tot nog toe het grootste exemplaar is alweer vertrokken, de twee anderen die zo groot zijn als een mensenhand, ontpopten begin deze week. Het gaat om de vlinder Caligo Memnon, uilvlinder, die in het wild voorkomt in Midden- en Zuid-Amerika, zegt vlinderexpert van de universiteit Wim Kersten.

"De aarde die in de plantenbak in het Wentgebouw is terecht gekomen, komt uit de kas waar tot en met september tropische vlinders werden gehouden. Deze soort heeft zich daar zeer succesvol voortgeplant. We hebben de aarde nog wel nagekeken op poppen, maar de pop van deze soort lijkt sprekend op een dood blaadje. Deze zijn er dus doorheen geglipt."

Volgens Kersten kunnen de bewoners van het Wentgebouw nog zeker een paar weken genieten van de vlinders. "Zeker als ze ze een banaantje geven." Nu liggen er stukjes rotte appel. "Helemaal goed", weet Kersten. "Daar zit een beetje alcohol in, dat vinden ze heerlijk."

Omdat er nu twee vlinders rondvliegen, rijst natuurlijk de vraag of deze - indien ze een mannetje en een vrouwtje zijn - voor nageslacht kunnen zorgen. "Dat zou zomaar kunnen", zegt Kersten. "Maar ze hebben daarvoor wel een bananenboom nodig. Ze leggen alleen eitjes op de voedselplant. Ik weet alleen niet of het een goed idee is. De rupsen zijn zo dik als mijn pink en twee keer zo lang en zijn echte vreetmachines. In de kassen heeft deze soort in een paar maanden tijd vier volwassenen bananenbomen opgegeten."

De actiegroep die hoopt dat de vlinders een beschermde soort zijn en zo het Wentgebouw voor de bèta's kunnen behouden, moet hij teleurstellen. "Nee, deze vlinders zijn niet beschermd. En bovendien is de wet rondom beschermde soorten veranderd sinds kamsalamanders en korenwolven bouwprojecten hebben stilgelegd."

GK, foto Arie Mink

Ook de Centrale Financiële Instellingen, die de bekostiging van het onderwijs in goede banen moet leiden, wordt onderdeel van de nieuwe organisatie, die haar hoofdvestiging in Groningen krijgt.

Uit onderzoek is volgens minister Plasterk gebleken dat de uitvoeringstaken van de IB-Groep beter rechtstreeks vanuit het departement kunnen worden verricht. Daardoor verwacht hij “directer en slagvaardig te kunnen sturen”.

Bovendien hoopt hij dat de samenvoeging van IB-Groep en CFI tot meer efficiency en betere dienstverlening aan burgers en instellingen zal leiden.

HOP

Dat zei hij afgelopen woensdag tijdens een debat over de voorgenomen wijzigingen in de onderzoeksbekostiging. De Tweede Kamer ging weliswaar akkoord met de plannen van de minister om honderd miljoen euro in fases over te hevelen van de eerste naar de tweede geldstroom, maar een formaliteit was het overleg niet.

Van de grote partijen wilde vooral het CDA tekst en uitleg over de keuze om meer geld te verdelen via NWO. Een universiteit is immers meer dan een plek waar iemand even voor drie jaar onderzoek komt uitoefenen. “Wat komt er terecht van de onderwijstak als mensen geen binding hebben met de instelling en alleen worden gefinancierd voor hun onderzoek?”, vroeg kamerlid Cisca Joldersma zich af.

Minister Plasterk is er van overtuigd dat zij gewoon hun weg vinden binnen een faculteit. “Iemand met een NWO-beurs kan niet driekwart van zijn tijd steken in colleges voor eerstejaars, maar lesgeven is zeker ook voor deze wetenschappers onderdeel van het werk.”
Toch zegde hij toe te zullen kijken naar handhaving van de link tussen onderwijs en onderzoek bij wetenschappers met een NWO-beurs.

Begin deze maand maakte universiteitenvereniging VSNU veel lawaai over het voornemen van de minister van OCW om honderd miljoen euro uit het vrije onderzoeksbudget weg te halen en onder te brengen bij NWO, dat onderzoek van getalenteerde wetenschappers voorziet van budget. Vlak na de presentatie van de OCW-begroting kwam naar buiten dat Plasterk en de VSNU elkaar toch hadden gevonden.

Voor Plasterk scheelde dat akkoord een slok op een borrel. Alleen oppositiepartij SP schetste doemscenario’s waarin universiteiten minder plek krijgen voor promovendi en kampen met een slinkende eerste geldstroom. Oppositiepartijen VVD en SGP hielpen coalitiepartijen CDA en PvdA aan een ruime meerderheid voor de herziening.

In het overleg werd ook de afschaffing van de ‘smart mix’ geregeld, de subsidiepot waarmee bedrijven en kennisinstellingen gezamenlijk onderzoek konden bekostigen. Dat bespaart het rijk komend jaar 39 miljoen euro. Alleen het CDA was kritisch. De partij vindt dat het fonds geen kans heeft gehad, maar stemde wel met de bezuiniging in.

HOP

Historici hebben vaak gedebatteerd over de betekenis van Moons. Zij woonde volgens de overlevering in Den Haag op het moment dat de Spanjaarden de stad Leiden tussen 1573 en 1574 belegerden. De Spaanse bevelhebber Valdez werd verliefd op haar. Toen Leiden in de nazomer van 1574 was uitgehongerd en het einde nabij leek, haalde Moons hem over om de aanval uit te stellen en met haar te trouwen. Dat had hij beter niet kunnen doen: er stak een storm op, de Spanjaarden sloegen op de vlucht voor het wassende water en de geuzenvloot kon Leiden op 3 oktober ongehinderd binnenvaren.

Onderzoek naar het vermeende huwelijk liep aanvankelijk op niets uit. De negentiende-eeuwse historicus Robert Fruin trok zelfs de conclusie dat het om legendevorming moest gaan. Daarmee leek Moons heldin af, totdat de historica Els Kloek, werkzaam bij het NWO-Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en verbonden aan de UU, een kopie-extract vond van de huwelijkse voorwaarden van Magdalena Moons en haar tweede echtgenoot, Willem de Bye.

Met behulp van de ‘hyperspectral imager’ van het Nationaal Archief werd een belangrijke doorhaling in het document leesbaar: achter de naam van de niet meer zo jonge bruid stond: ‘wede wijlen don F[ra]nc[i]sco de Baldees’. Daarmee staat vast dat Moons zich in 1597 weduwe van de overleden Valdez noemde.

In 1610 vonden zij en haar derde echtgenoot, die een hoge functie bekleedde in het Staatse leger, het niet langer opportuun om aan het huwelijk met de Spaanse militair herinnerd te worden, vandaar de doorhaling.

HOP/XB

Het is vrijwel zeker dat een in 1964 gevonden zegel heeft toebehoord aan koningin Izebel, de vrouw van koning Achab uit het bijbelboek Koningen. Dat onthulde Marjo Korpel onlangs in de Journal for Semitics.

"Ach", zegt de Utrechtse oudtestamentica bescheiden, "het was twee jaar geleden maar een kleine en ook nog puur toevallige vondst. Ik was uitgenodigd om op een congres in Zuid-Afrika een lezing op het gebied van de Semitische talen te geven. Liefst iets over vrouwen, was erbij gezegd. Ik dacht aan de zegels waarmee hooggeplaatste personen in het bijbelse Israël documenten ondertekenden. Omdat er uit de periode rond de negende eeuw voor Christus maar 27 zegels van vrouwen bekend zijn, leek dat me wel een geschikt onderwerp.

"Ik ben die zegels gaan bekijken, gewoon in een handboek, en mijn blik viel op dit exemplaar. Niemand had er ooit onderzoek naar gedaan en het was zelfs niet zeker of het van koningin Izebel was geweest, want uit die naam ontbrak een letter. Ik ben toen gaan vergelijken en ik ontdekte dat op de beschadigde plek bovenin het zegel alleen die ontbrekende letter had kunnen staan. Bovendien bevatte het zegel twee slangen, in die tijd symbolen voor een koningin. Het zegel, dat wordt bewaard in Jeruzalem, moest dus wel van koningin Izebel zijn geweest."

Dankzij haar vondst baarde de lezing van Korpel onder vakgenoten het nodige opzien. bracht haar dus geluk, maar met de echte Izebel liep het slechter af. Hoewel Fenicische en daarmee buitenlandse (en volgens de bijbel dus ook heidense), had zij aanvankelijk grote invloed op de staatszaken van Israël. Maar nadat zij in ongenade was gevallen, beschuldigden de profeten haar van hoererij, moordzucht, afgoderij en toverkunsten, en brachten haar op een gruwelijke manier om het leven.

EH