In het boek behandelt Holleman vijftien ethische principes die een docent zou moeten volgen. "U zult het goede voorbeeld geven", noemt hij bijvoorbeeld. Een ander principe: "U zult het vertrouwen niet beschamen dat de samenleving in u heeft gesteld door u de bevoegdheid te geven tentamens en examens af te nemen en certificaten en diploma's uit te reiken".

Holleman laat de principes uiteindelijk kristalliseren in een aantal vuistregels. Een goede examinering vereist bijvoorbeeld een beroepsprocedure. Maar het is uiteindelijk belangrijker om de principes goed voor ogen te hebben dan blindelings de regeltjes te volgen, meent de auteur.

Volgens Holleman is hij in Nederland de eerste die te rade gaat bij de Angelsaksische traditie van academic ethics, oftewel ethiek voor docenten in het hoger onderwijs. Wetenschappelijke dilemma's hebben tot nog toe meer aandacht gekregen dan de dilemma's bij het lesgeven, meent hij.

Het onderwerp is actueel. Een maand geleden lanceerde de Algemene Onderwijs Bond de website www.professioneelstatuut.nl. De bond pleit ervoor om de 'ambitie en autonomie' van de docent in een statuut vast te leggen. Ook de vereniging Beter Onderwijs Nederland wil de docent weer ruimte geven voor zijn eigen afwegingen.

Twee jaar geleden publiceerde de universiteitenvereniging VSNU een gedragscode, waarin ze de principes van goed onderwijs en onderzoek op een rijtje zette. Desgevraagd zegt de auteur: "De universiteiten leggen de nadruk op de principes van goed onderzoek. Hun gedragscode ademt vooral de sfeer: wij onderzoekers geven ook onderwijs en moeten dat goed doen. Mijn boek gaat nader in op wat goed onderwijs dan betekent."

HOP

Een linkse meerderheid zit er niet in: PvdA (14 procent), SP (15 procent) en GroenLinks (5 procent) komen samen niet verder dan eenderde van de studenten-stemmen, meldt de redactie van Trajectum op haar website. Ook de huidige coalitie van CDA (18 procent) en VVD (10 procent) heeft met iets meer dan een kwart het nakijken. Het regeringspluche is ook al niet weggelegd voor de combinatie CDA en PvdA; die stokt eveneens bij eenderde procent.

Trajectum heeft 600 studenten ondervraagd. Rechtse partijen zoals EeNL, de Partij voor de Vrijheid, de Partij voor de Dieren en de SGP zijn bij de HU-studenten nauwelijks in trek. Het ziet er naar uit dat de zwevende kiezers de dienst gaan uitmaken: bijna dertig procent van de HU-studenten weet nog niet op wie te stemmen.

AH

De prijs, een geldbedrag van ongeveer 1200 dollar, is hem overhandigd tijdens de ‘Annual Meetings van de American Anthropological Association’ in San José, California. Robben, verbonden aan de Utrechtse faculteit Sociale Wetenschappen, kreeg de prijs voor zijn meest recente boek: ‘Political Violence and Trauma in Argentina’.

De ‘Robert B Textor and Family Prize for Excellence in Anticipatory Anthropology’ is in 1998 ingesteld en wordt jaarlijks uitgereikt aan een onderzoek dat een belangrijke bijdrage levert aan een betere toekomst.

AH

Voor meer informatie over het boek van Robben zie: www.upenn.edu/pennpress/book/14156.html

Met hun verzoek reageren de raadsleden op het sociaal plan dat deel uitmaakt van het omstreden ICT-reorganisatierapport. In dat sociaal plan stelt het college van bestuur dat gedwongen ontslagen als gevolg van de reorganisatie niet kunnen worden uitgesloten. De universiteit gaat zich echter optimaal inspannen om voor iedere medewerker een passend vervolg aan zijn of haar huidige baan te geven, aldus de tekst van het sociaal plan. Voor dit doel is inmiddels een Human Resource Center opgezet.

Hoewel de U-raad zegt waardering te hebben voor dit initiatief, betreurt zij dat het college van bestuur niet verder wil gaan dan een inspanningsverplichting. Omdat in het reorganisatieplan geen sprake is van een goed onderbouwde oud-nieuw vergelijking, waaruit de criteria voor ontslag eenduidig kunnen worden afgeleid, is willekeur niet uit te sluiten, aldus de personeelsfractie. Zij noemt het onacceptabel om dit risico af te wentelen op met ontslag bedreigd personeel, en vraagt het college om alle ICT'ers in geval van ontslag de garantie te geven van een passend vervolg op hun huidige baan.

Het wij-gevoel van 800 studenten

Rob van Weeghel, penningmeester van studievereniging in wording Sticky, waarom ...?

"Onze opleidingen hebben samen 800 studenten. Wij vinden dat dat wel een eigen studievereniging rechtvaardigt. Natuurlijk, A-Eskwadraat bestaat al en die doet het ook gewoon goed. Maar dat is wel een vereniging met 1600 leden die ook de wis-, natuur- en sterrenkundestudenten moet bedienen. We wilden toch graag voor een wat groter wij-gevoel zorgen. Ook veel docenten waren enthousiast over ons plan."

Wat vonden anderen daarvan?

"Nou, bij het departement bestond er aanvankelijk wat scepsis. Er zijn al eerder minder geslaagde pogingen gedaan om zo'n vereniging van de grond te krijgen. Bovendien is er maar één budget voor studieverenigingen. En ook A-Eskwadraat vroeg zich natuurlijk af wat dit voor hen zou gaan betekenen. Daarom is in eerste instantie afgesproken dat Sticky onder de vlag van A-Eskwadraat zou werken. Dat is het afgelopen jaar buitengewoon goed gegaan. Maar nu willen we op eigen benen staan. We hebben het gevoel dat én het departement én A-Eskwadraat de meerwaarde daar nu van inzien."

Is dat zo Annelie Vink, voorzitter van A-Eskwadraat?

"Oh, ja hoor. Wij kunnen best begrijpen dat de studenten van Informatica en Informatiekunde iets voor henzelf willen. Voor ons is het inderdaad soms best lastig om die studenten te bereiken. Ze hebben veel minder contacturen en ze zitten bovendien ergens anders in het Buys Ballot-gebouw. Waar het ons om gaat is dat we graag een vereniging blijven voor alle vijf opleidingen. En daar moeten goede afspraken over gemaakt worden. Dat is verder vrij praktisch. Wie gaat wat doen? En wat gaan we samen doen? Met het departement praten we daar nu over."

We mailen departementsvoorzitter Jan van Leeuwen: hoe gaat het nu verder?

"Het departement onderzoekt de stap naar een zelfstandige studievereniging Sticky nog. We zullen daar binnenkort na gesprekken met onder meer A-Eskwadraat een besluit over nemen. Vanwege de zorgvuldigheid die we steeds hebben betracht, wil ik daar liefst nu nog even geen mededelingen over doen.'

Multiculturele strafzaak

Schizofrenie

Geneticus Roel Ophoff en hoogleraar psychiatrie René Kahn krijgen van het American National Institute of Mental Health een bedrag van 3,8 miljoen dollar voor onderzoek naar genen die zijn betrokken bij het ontstaan van schizofrenie. Kahn en Ophoff gaan het dna van 850 patiënten van het UMC Utrecht vergelijken met dat van 750 gezonde personen uit één Nederlandse regio. Omdat van veel patiënten één of meer hersenscans zijn gemaakt en omdat zij vaak al lang bij dezelfde arts onder behandeling zijn, biedt het onderzoek goede mogelijkheden om de ontwikkeling van de ziekte te kunnen volgen.

Naar het westen

Oudere reizigers naar Australië kunnen het best via Amerika reizen. Volgens onderzoekers van de Universiteit van Virginia is naar het oosten vliegen namelijk gevaarlijk voor ouderen. Zij baseren hun bewering op een in het blad Current Biology gepubliceerd onderzoek bij muizen, van wie het dagritme eens per week een dag werd veranderd, om ze zo een jetlag te bezorgen. Voor jonge muizen maakte het weinig uit, maar voor oude muizen wel. Van oude muizen met een normaal dag-nachtritme sterft 17 procent; van de groep waarbij de nacht eens per week zes uur langer duurde (zoals bij een vlucht naar het westen) stierf 32 procent. Maar in de groep waar de dag eens per week zes uur eerder begon (een oostwaartse vlucht), stierf zelfs 53 procent. Ouderen kunnen dus beter helemaal niet vliegen, maar als het toch moet, dan naar het westen.

"Het is een mooie combinatie geworden van mensen uit de top van de overheid, de top van het bedrijfsleven én de top van de medische onderzoekswereld." Decaan Albert Cornelissen van Diergeneeskunde is zeer tevreden met de bezetting van de maatschappelijke adviesraad die hij vorige week bekend kon maken.

Indrukwekkend is het lijstje zeker. Naast de wetenschappers Ronald Plasterk en AMC-voorzitter Louise Gunning-Schepers staan Toon Wilderbeek, beoogd bestuursvoorzitter van Organon Biosciences en Wout Dekker, bestuursvoorzitter van Nutreco erop. Chris Kalden is secretaris-generaal van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselveiligheid. Het sextet - dat uitgebreid moet worden tot septet - is volgens Cornelissen nu al in staat om zijn faculteit "een spiegel voor te houden".

En daarmee komt de decaan geheel tegemoet aan de wensen van het college van bestuur. Dat stelde in het strategisch plan dat alle faculteiten vóór 2009 een maatschappelijke adviesraad een rol moeten laten spelen bij 'de vraagoriëntatie van het onderzoek en onderwijs'.

Collegevoorzitter Yvonne van Rooy is verheugd te merken dat vrijwel alle faculteiten behoorlijk op streek zijn. De meeste denken binnen enkele maanden van start te kunnen gaan met een raad. "Het werd eerlijk gezegd ook wel tijd. Andere universiteiten kennen al langer dergelijke klankbordgroepen uit de samenleving."

Van Rooy spreekt uit ervaring. Zij maakte zelf als Tweede Kamerlid deel uit van de maatschappelijke adviesraad van de toenmalige faculteit Bedrijfskunde in Eindhoven en gaf later als collegevoorzitter in Tilburg leiding aan een universiteit waar dergelijke raden standaard zijn. "Voor een faculteit is het heel goed om te weten hoe binnen het eigen vakgebied tegen het onderzoeksprofiel van de universiteit wordt aangekeken. Maar ook om te horen hoe afgestudeerden van de universiteit het doen bij de verschillende werkgevers. Of neem zoiets als het Law College. Ik zou zelf heel graag weten hoe daar in de rechtspraktijk tegenaan wordt gekeken."

Tegelijkertijd ziet Van Rooy in de adviesraden een mogelijkheid om nog eens over het voetlicht te brengen wat een universiteit nu precies doet. "Veel mensen, ook de topfiguren uit het bedrijfsleven en overheid, weten dat helemaal niet zo goed. Zelf kreeg ik destijds in Eindhoven een veel reëler beeld van wat er op zo'n universiteit gebeurde."

De collegevoorzitter denkt bovendien dat de adviesraad ook een mooie netwerkfunctie kan hebben voor de faculteit én voor de leden zelf. "In Tilburg dacht Paul Schnabel mee over ons onderwijsconcept, maar hij werd meteen gestrikt voor een symposium van studenten. Als faculteit kun je die leden dus ook op persoonlijke titel vragen iets voor je te doen. Zij stellen het vaak op prijs om door een universiteit benaderd te worden voor zo'n adviesraad. En als je ze dan ook nog twee keer per jaar een aardige avond biedt met interessante gesprekspartners dan heb je volgens mij een gouden formule te pakken."

Toon Wilderbeek, één van de leden van de eerste Utrechtse adviesraad en beoogd CEO van het nieuwe biofarmaceutische bedrijf Organon Biosciences trad toe vooral vanwege zijn persoonlijke band met de diergeneeskundefaculteit. Wilderbeek studeerde hier Diergeneeskunde en promoveerde nadien aan de faculteit. Maar er is ook nog een meer zakelijke motivatie: "Voor ons is het belangrijk en vanzelfsprekend om nauw betrokken te zijn bij wetenschappelijk onderzoek en onderwijs op het gebied van diergeneeskunde. De Utrechtse faculteit heeft een toonaangevende rol op dat vlak door de combinatie van vakkennis, het hoge niveau van het wetenschappelijk onderzoek én de aansluiting bij het internationale ondernemerschap."

Het enthousiasme voor maatschappelijke dienstraden blijkt breed te worden gedeeld. Decaan Wiljan van den Akker wil nog even wachten met de samenstelling van een adviesraad tot er meer duidelijkheid bestaat over de precieze inrichting van de faculteit Geesteswetenschappen. Als KNAW-directeur werkte hij echter al naar volle tevredenheid met een adviesraad voor het onderzoek op het gebied van de geesteswetenschappen. Hij denkt ook in Utrecht baat te zullen hebben bij "een Olympisch perspectief".

Eugène Bernard, directeur van Bètawetenschappen, maakte als faculteitsdirecteur in Eindhoven kennis met het fenomeen. Hij zag destijds herhaaldelijk de voordelen van een advocaat-van-de-duivel in eigen gelederen. "Ik kan me herinneren dat we de zelfstudie voor een visitatie bespraken. Zelfstudies vertonen vaak tekenen van bedrijfsblindheid, maar ze kunnen ook juist te veel zelfkritiek bevatten. Zo'n adviesraad is een mooi orgaan om die tegen te gaan."

Stimuleren van sport kan averechts werken

"In veel publiekscampagnes die gericht zijn op het bevorderen van een gezonde manier van leven, wordt de lof gezongen van sport. Met name voor jongeren die te dik zijn en ongezond eten wordt sport als een soort wondermiddel aangeprezen. Daarbij denkt men heel vaak aan wedstrijdsport of zelfs aan topsport. Denk maar aan de campagne 'Scoren voor gezondheid', waarvoor minister Hogervorst vorige maand de aftrap verrichtte. In het kader van die campagne tekenen kinderen een contract met profvoetballers zoals Philip Cocu om aan hun gezondheid te werken. Dat lijkt een slimme aanpak, maar ik vraag me af of een campagne waarin topsporters zo nadrukkelijk als rolmodel dienen, zal aanslaan bij de groep die men wil bereiken."

Waarom zou dat niet gebeuren? Kinderen spiegelen zich toch graag aan hun idolen?

"Dat is nog maar de vraag. Op meisjes en jongens die toch al aan sport doen, zal zo'n campagne wel een positief effect hebben, maar bij veel andere kinderen zou hij juist averechts kunnen werken. Vooral bij jongens is dat gevaar groot. Uit onderzoek blijkt dat jongens die goed in sport zijn, ook het meest populair zijn. Dikke, onhandige of erg gevoelige jongens, die minder goed zijn in wedstrijdsporten, worden vaak door de sportievelingen gepest. Gevolg is dat sport bij hen vooral negatieve associaties opwekt. Dus juist de jongens die bewegen zo hard nodig hebben, zullen door een op topsport gebaseerde campagne eerder afgeschrikt dan gemotiveerd worden."

Is dat niet een wat vergezochte redenering?

"Absoluut niet. Robertson, een Engelse pedagoog die onderzoek heeft gedaan naar de ervaringen van homomannen, ontdekte dat veel van hen door het sporten op school zo'n afkeer hebben gekregen van sport in het algemeen en van teamsporten in het bijzonder, dat zij als volwassenen zelfs niet meer aan fitness willen doen. Ze zien dat als een vorm van wraak voor wat hen op school is aangedaan. Het lijkt me aannemelijk dat wat minder sportief aangelegde heterojongens door het feit dat zij in de gymnastiekles niet goed mee kunnen komen, net zo gefrustreerd kunnen raken als die homojongens."

Bij meisjes lijkt dit effect minder voor de hand te liggen.

"Dat klopt, maar toch is ook het aantal meisjes dat stopt met sporten tijdens de adolescentie groot, vaak zelfs groter dan dat van jongens. Bij meisjes die stoppen is dat meer een gevolg van het feit, dat het curriculum en de didactiek in het bewegingsonderwijs hen sowieso niet erg aanspreken. De gymnastiekles is te vaak gericht op de interesses van jongens die goed zijn in sport. In die zin zijn er dus sterke overeenkomsten tussen meisjes en jongens die niet van sport houden. Zij haken om dezelfde reden af."

Zou het invoeren van dansen in het bewegingsonderwijs helpen?

"Dansen, maar ook andere sport- en bewegingsvormen die minder beladen zijn. Ik vind het prima als jongens die dat leuk vinden, gaan voetballen. Maar geef kinderen die daar minder goed in zijn, de kans om iets anders te doen. Sommige scholen hebben al wandklimmen en zelfverdediging in het curriculum opgenomen, maar je zou ook kunnen denken aan yoga of tai chi. Als de kinderen die eraan meedoen er maar plezier aan beleven."

Een probleem is dan nog wel dat docenten vaak een voorkeur hebben voor kinderen die goed kunnen sporten.

"Sportdocenten zijn vaak zelf goede sporters geweest en het is dus logisch dat zij meer op hebben met sportieve kinderen. Toch zijn er gelukkig al heel wat leerkrachten die er door hun lesstof voor zorgen dat ongezonde vormen van mannelijkheid in hun les weinig kans krijgen. Laten we hopen dat docenten die nog niet zo ver zijn, donderdag geïnspireerd zijn door de actie 'Heel Nederland danst'. Met die actie heeft het NISB naar mijn mening duidelijk laten zien dat bewegen en gezondheid ook zonder sport heel goed aan elkaar gekoppeld kunnen worden."

Gemeente boos over persbericht UU

De nieuwe naam staat in een persbericht waarin de universiteit haar al eerder geformuleerde ambitie herhaalt om van De Uithof een ontmoetingsplaats te maken voor het bedrijfsleven en de plaatselijke kennisinstellingen. Als één van de eerste concrete stappen in die richting wordt op 1 januari 2007 in de laagbouw van het Van Unnikgebouw een Centrum voor Ondernemerschap en Innovatie geopend.

Dat CvOI is bedoeld als spin in het web van kennisinstellingen en intermediaire organisaties en krijgt een belangrijke informatie- en doorverwijsfunctie voor startende ondernemers, onderzoekers en studenten. Het gaat niet alleen een informatiebalie bevatten, maar biedt ook plaats aan het personeel en het management van het project Startimpuls Utrecht. Onder deze naam worden studenten en onderzoekers met ondernemend talent opgespoord en begeleid. Om startende ondernemers de kans te bieden hun ideeën te verwezenlijken, komen er in het Van Unnikgebouw ongeveer vijftig werkplekken.

Om de ambities van de partners in het Science Park te onderstrepen wordt aanstaande maandag een convenant ondertekend waarin gemeente, provincie, UMC Utrecht, hogeschool en universiteit hun samenwerking op dit terrein vastleggen. Volgens een persbericht van de universiteit wordt de naam De Uithof vervangen door de naam Science Park Utrecht. Een woordvoerder van de gemeente Utrecht is daar hoogst verbaasd over. Volgens haar kan er geen sprake zijn van het verdwijnen van de naam De Uithof. "Er komt een science park in de Utrechtse wijk De Uithof." Zij zal het universitaire communicatie service centrum verzoeken om het persbericht te rectificeren.