Altijd je bijbaan als excuus gebruikt voor studievertraging? Dat kan nu helaas niet meer, want een baantje blijkt geen effect te hebben op de studievoortgang. Wie betaald werk verricht, studeert even snel als een student zonder bijbaan. Dat staat in de Studentenmonitor 2005, die staatssecretaris Bruno Bruins van onderwijs naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Vorig jaar was er nog wel een verschil gevonden en wel in het nadeel van studenten die meer dan tien uur in de week werkten.

In Australië heeft verhoging of verlaging van het collegegeld nauwelijks effect gehad op de instroom van eerstejaars. Alleen studenten tussen de 25 en veertig bleken enigszins prijsgevoelig, dat meldt dagblad The Australian. Instellingen die hun collegegeld laag hielden, trokken geen extra studenten. Eén universiteit die het collegegeld zelfs had afgeschaft voor sommige exacte opleidingen, zag niet meer studenten komen. Omdat studenten down under verwachten dat zij dankzij hun universitaire opleiding de rest van hun leven een hoger salaris zullen hebben, vinden zij de financiële lasten "niet extreem", schrijven de onderzoekers.

Morgen begint de feestweek waarin het derde lustrum van Natuurwetenschappelijke studievereniging Helix wordt gevierd. Tijdens deze week zijn er verschillende activiteiten georganiseerd door de Lustrum(Gala)Cie. Het lustrum wordt ingeluid met het LustrumGala in Fort Vechten onder het thema 'Ridders & Jonkvrouwen'. Volgende week is er twee maal daags een activiteit. Zo kan je leren speedreaden en mindmappen, is er een Helix-IQtest en een onderwijssymposium. Op 30 november is het slotfeest. Kijk voor meer info op de Helixsite.

Hileen Boosman, Irene de Goede, Martine van Schoor en Marije Severs gaan in januari op studiereis naar Ghana en Burkina Faso. De vier Utrechtse studentes Psychologie en Internationale Ontwikkelingsstudies wonnen 17 november de Gezondheidsbattle 2006. Hun team Nketenteke moest vier gezondheidscases oplossen over braindrain, vrouwenbesnijdenis, malaria en gezondheid en voeding. Met een gemiddelde van 8,7 lieten ze de concurrentie ver achter zich. Wendy van den Berg uit een ander team won de wildcard en mag mee naar Afrika.

Strijd om leerstoel reformatorische wijsbegeerte

Met het besluit om bijzondere leerstoelen voortaan aan een termijn van vijf jaar te binden, koos het college van bestuur in 1986 voor een nieuwe koers. Voortaan zou elke vijf jaar getoetst worden of er nog behoefte was aan het specifieke geluid dat de betreffende stichting of vereniging via een eigen hoogleraar wilde laten horen. De leerstoelen waarmee de Stichting Reformatorische Wijsbegeerte aan alle openbare universiteiten een levensbeschouwelijk element in het filosofieonderwijs brengt, dateren echter van ver voor die tijd en werden bij Koninklijk Besluit voor onbepaalde tijd ingesteld. Toen het Utrechtse college van bestuur desondanks besloot om de leerstoel Reformatorische Wijsbegeerte na het emeritaat van hoogleraar Geertsema op te heffen, stapte de stichting dan ook naar de rechter. Secretaris Eikelboom vindt dat de universiteit haar boekje te buiten is gegaan, omdat bij Koninklijk Besluit ingestelde leerstoelen alleen met wederzijds goedvinden kunnen worden opgeheven.

Volgens decaan Algra van Wijsbegeerte is de leerstoel indertijd geaccepteerd omdat het universitaire curriculum eind jaren veertig nog zeer positivistisch van aard was. "Voor reflectie op de sociale en ethische context van de wetenschap was toen weinig aandacht en de leerstoel was dus een welkome aanvulling. Tegenwoordig is dat anders. In het curriculum komen diverse wetenschapsfilosofische benaderingen en de sociale en ethische inbedding van de wetenschappen ruim aan bod. Daarmee is deze levensbeschouwelijke leerstoel een fremdkörper in de opleiding geworden. Dat heeft overigens niets met het specifiek reformatorische karakter te maken. Wij zouden ook geen bijzondere leerstoel marxistische of neothomistische wijsbegeerte meer accepteren."

De rechter zal binnen zes weken uitspraak doen.

ICT-akkoord toont kracht Utrechtse bestuurscultuur

Na wat gaandeweg een beetje op een loopgravenoorlog tussen college van bestuur en Universiteitsraad was gaan lijken, is afgelopen maandag toch nog vrij onverwacht de vrede getekend in de kwestie van de ICT-reorganisatie. Het vredesakkoord had dit keer echter weinig weg van een 'typisch Utrechts compromis'. Het was de U-raad die de vredesvoorwaarden dicteerde en collegevoorzitter Yvonne van Rooy die ze manmoedig accepteerde.

Kern van het maandag bereikte akkoord is dat de volgorde in de procedure wordt omgedraaid. In plaats van eerst het aantal arbeidsplaatsen terug te brengen met ruim 40 fulltime plekken en pas daarna de nieuwe organisatie in te vullen, zoals het college wilde, gaan ICT-directeur Ineke Molenaar en de pas benoemde directeur Richard Rhemrev van het Service Centrum ICT in oprichting het plan nu eerst - in overleg met een aantal ICT-specialisten - meer in detail uitwerken. Pas daarna gaat men zich buigen over de consequenties voor de medewerkers.

Vooral voor het nieuwe collegelid Hans Amman moet deze uitkomst teleurstellend zijn. Hij was het immers die lange tijd met grote vasthoudendheid de aanvankelijk gekozen route bleef verdedigen met als voornaam argument dat de financiële problemen van de UU hem geen andere keuze lieten. Het zal voor de financiële man in het college geruststellend zijn dat ook de U-raad beseft dat haastige spoed geboden is. Woordvoerder Martin van Reeuwijk drong althans aan op snelle actie en liet bovendien weten dat wat hem betreft het schrappen van arbeidsplaatsen zeker niet bij voorbaat is uitgesloten.

Het meest opmerkelijk was maandag de soepele manier waarop collegevoorzitter Van Rooy instemde met de wens van de U-raad. Twee weken eerder was een raadsadvies met dezelfde strekking immers nog vriendelijk maar beslist door haar van de hand gewezen. Ongetwijfeld was het besef dat ook van de ambtenarenbonden in het Lokaal Overleg forse oppositie viel te verwachten en dat het plan dus op wel heel weinig draagvlak in de organisatie kon rekenen, een voorname reden voor de knieval van het college.

Maar het kan niet anders of ook de toenemende sfeer van wederzijds vertrouwen tussen college en raad heeft een rol gespeeld. Dat het ook anders kan bewijzen het college van bestuur en de ondernemingsraad van de Universiteit van Amsterdam, die elkaar met grote regelmaat bij de geschillencommissie ontmoeten. In de Utrechtse bestuurscultuur staat het streven naar consensus voorop. De elegante manier waarop de Utrechtse partners hun geschil bijlegden, maakte maandag dan ook niet alleen tot een mooie dag voor de medezeggenschap aan de UU. Het door alle betrokkenen 'con amore' aanvaarde akkoord illustreert ook hoe effectief die Utrechtse bestuurscultuur kan zijn.

Utrechtse student wordt Jong Talent

Wanneer hoorde je hiervan? "Twee weken geleden belde iemand van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Die meldde dat ik een van hun Jong Talent prijzen had gewonnen. Ik was eerst nog wat argwanend. Soms hoor je wel eens dat mensen met dit soort dingen in de maling worden genomen. Maar mijn begeleider Hein Sprong wist gelukkig dat het echt geen grap was."

Waaraan heb je dit te danken? "De jury heeft gekeken naar mijn twee onderzoeksstages, eerst hier in Utrecht bij Membraan Enzymologie en later bij het Max- Planck Instituut in Dresden. Dat is een vrij nieuw instituut waar wetenschappers zich helemaal kunnen richten op toponderzoek. En daar wordt dus keihard gewerkt, zelfs in de weekenden. Als student kreeg ik de verantwoordelijkheid over mijn eigen project. Ik heb al twee studiegenoten aangeraden om ook naar Dresden te gaan. Het is echt fantastisch daar, al begon ik na negen maanden wel naar een avondje uit met Utrechtse vrienden te verlangen."

Wat heb je onderzocht? "Het was een fundamenteel onderzoek naar de manier waarop RNA, een kopie van DNA in de cel, afgelezen wordt en eiwit aangemaakt. Meer precies heb ik gekeken naar een mechanisme dat dit proces zou kunnen beïnvloeden, translatieregulatie genaamd. Er waren aanwijzingen dat een nieuw ontdekt gen hierbij een rol zou kunnen spelen. Voor mijn onderzoek heb ik onder meer gebruik gemaakt van RNA-interferentie, een techniek om genen aan- en uit te schakelen waar onlangs de Nobelprijs aan toegekend is. Ik vond uiteindelijk zowel positieve en negatieve effecten op de eiwitaanmaak in de voortplantingscellen van een tweeslachtig wormpje. Maar ik ben ervan overtuigd dat dit type onderzoek op de lange termijn van grote invloed zal blijken te zijn in tal van velden."

Wat ga je met het geld doen? "Het mooie is dat ik dat helemaal zelf mag weten. Ik denk dat een deel van het geld naar een mooie reisbestemming gaat. Het is alweer een hele tijd geleden dat ik echt vakantie heb gehad. Verder kan ik eindelijk de studieschuld bij mijn ouders afbetalen. Dat is ook erg prettig. En misschien kan er dan ook nog iets naar de spaarrekening."

De hogescholen en universiteiten bieden momenteel zo'n 2500 bachelor- en masteropleidingen aan en dit aantal groeit gestaag. Sommige lijken inhoudelijk veel op elkaar, maar hebben wel verschillende namen. Dat levert onduidelijkheid op bij de studiekeuze, maar ook bij werkgevers die niet altijd meer weten waarvoor een sollicitant precies is opgeleid.

In een interview met dagblad Spits zei staatssecretaris Bruins afgelopen vrijdag dat hij studierichtingen met ongeveer hetzelfde curriculum wil samenvoegen. Wie zich wil specialiseren kan volgens hem beter kiezen voor een bepaalde afstudeerrichting of een aanvullende minor.

Bruins ontkent dat het VVD-beleid om de marktwerking in het hoger onderwijs te bevorderen gezorgd heeft voor wildgroei van het opleidingenaanbod. Hij vindt het prima dat instellingen elkaar op kwaliteit beconcurreren, maar alleen op voorwaarde dat het onderwijsaanbod duidelijk herkenbaar blijft.

Een woordvoerder van OCW waarschuwt dat uit het voornemen van Bruins niet mag worden afgeleid dat het onderwijsaanbod één grote bende is, maar: "we moeten er wel voor zorgen dat het niet uit de klauwen gaat lopen. We willen voorkomen dat iedere student straks zijn eigen studie kan volgen."

Universiteitenvereniging VSNU ontkent dat de groei van het aantal opleidingen op dit moment de pan uit zou rijzen. Wel stelde een commissie onlangs vast dat een reductie van het bacheloraanbod met zestien procent mogelijk is. De universiteiten willen dit volgens een woordvoerder onder meer bewerkstelligen door een aantal bacheloropleidingen te verbreden. Verder moet er meer ordening komen in de soms verwarrende naamgeving. Bij de overgang naar het bachelor-masterstelsel kreeg een aantal dezelfde opleidingen ten onrechte een verschillende naam. Voor een vergelijkbare reductie van het masteraanbod van de universiteiten ziet de VSNU geen aanleiding.

HO

De Veterinarians’ Health Study die wordt uitgevoerd door het universitaire Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) moet ondermeer uitwijzen in welke mate diergeneeskundestudenten last hebben van infecties en allergieën. Bekend is dat mensen die veel in aanraking komen met dieren vaak te maken hebben met deze aandoeningen.

Het IRAS heeft alle 1400 studenten diergeneeskunde gevraagd om een vragenlijst in te vullen en hun bloed te laten onderzoeken. De respons is tot nu toe zo’n zestig procent. Daarnaast zullen drie cohorten eerstejaars gedurende hun hele studie gevolgd gaan worden.

Uiteindelijk hoopt het IRAS de faculteit aanbevelingen te kunnen doen voor aanpassingen in de werkomstandigheden van studenten. Daarmee zou het risico van infectieziekten en allergieën kunnen worden teruggedrongen.

De populatie diergeneeskundestudenten is bovendien wetenschappelijk zeer interessant met het oog op het onderzoek naar de zogeheten hygiëne hypothese. Deze gaat ervan uit dat het opgroeien in een minder hygiënische omgeving, bijvoorbeeld dichtbij dieren, mensen weerbaarder zou maken tegen allergieën. Bekend is dat relatief veel studenten diergeneeskunde afkomstig zijn van een boerenbedrijf. Bovendien krijgen de onderzoekers nu de mogelijkheid om studenten te volgen vanaf een moment dat ze voor het eerst intensief in contact komen met dieren.

XB

In het ublad van aanstaande donderdag een uitgebreider artikel over dit onderzoek. Meer info: http://www.iras.uu.nl/vhs/

Dat meldt Zilveren Kruis Achmea op zijn website. Het genoemde tarief is berekend zonder eigen risico. In 2007 gaan alle deelnemende studenten dezelfde premie betalen. Afgelopen jaar waren universitaire studenten iets duurder uit dan hun collega's aan de hogeschool. Zij moesten 81 euro in de maand overmaken, terwijl hbo'ers met 79,20 euro konden volstaan.

Dat verschil kwam door de stukgelopen onderhandelingen tussen Zilveren Kruis Achmea en de landelijke vereniging van universiteiten VSNU. De studentenbonden ISO en LSVb sprongen op het laatste moment voor de academici in de bres, maar konden toen niet meer dezelfde korting bedingen als voor hbo-studenten.

De collectieve verzekering voor universitaire studenten is opnieuw afgesloten door de studentenbonden. Hbo'ers hebben hun korting wederom te danken aan de HBO-raad.

Het is de vraag of Zilveren Kruis Achmea voor iedereen de beste optie is. Misschien zijn sommigen dankzij hun bijbaan voordeliger uit bij een andere collectieve verzekering. Bovendien kunnen aanvullende pakketten inhoudelijk sterk verschillen. Zie voor een vergelijking de website www.kiesbeter.nl.

HOP

Het viertal dat onder de naam Nketenteke meedeed, moest het in de laatste fase opnemen tegen 29 andere teams. De deelnemers moesten vier gezondheidscases uitwerken die als onderwerp braindrain, vrouwenbesnijdenis, gezondheid en voeding en malaria hadden. Het Utrechtse team won overtuigend met een gemiddelde van 8,7. Hileen Boosman, Irene de Goede, Martine van Schoor en Marije Severs mogen daarom in januari naar Afrika afreizen. Zij gaan daar samen met de Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) en Memisa-Cordaid diverse gezondheidsprojecten bezoeken. Het team wordt nog aangevuld met een vijfde winnaar: Wendy van den Berg uit een ander team wist de wildcard te winnen.
De Gezondheidsbattle van NCDO is een jaarlijks terugkerende wedstrijd voor hbo- en wo-studenten over gezondheid en ontwikkelingssamenwerking.

JvG

Dat staat in de Studentenmonitor 2005. Vorig jaar was er wel een verschil gevonden, in het nadeel van studenten die meer dan tien uur in de week werkten.

Het valt steeds moeilijker te verklaren waarom de ene student sneller studeert dan de andere. Gegevens als inkomen, ambitie en vooropleiding verklaren in totaal maar vijftien procent van de verschillen. Voor de overige 85 procent tasten de onderzoekers in het duister. Vorig jaar konden zij zo'n twintig procent van de verschillen in studietempo uitleggen.

Toch bevat de monitor weer een schat aan nformatie. Gemotiveerde studenten of studenten met een hoge wetenschappelijke ambitie blijken sneller door hun studie gaan. Studenten die een deel van hun opleiding in het buitenland hebben doorgebracht, studeren eveneens harder.

Ambitieuze studenten kiezen volgens de onderzoekers vaker voor opleidingen die hun studenten selecteren, zoals geneeskunde. Pas volgend jaar wordt duidelijk of selectie op motivatie ook een positief effect heeft op de voortgang. De enquête voor de studentenmonitor wordt in het jaar voor publicatie uitgevoerd en selectie aan de poort bij numerus-fixusopleidingen bestaat nog niet zo lang.

HOP

Centraal in de discussie stond de keuze van het college om eerst het personeel in aantal terug te brengen en pas daarna te bepalen hoe de nieuwe organisatie eruit zou gaan zien. Vrijwel van meet af aan bestempelde de U-raad dit als de verkeerde volgorde.

Om die reden bracht de raad op 30 oktober een negatief advies over het plan uit. In een eerste reactie een paar dagen later besloot het college dat advies naast zich neer te leggen, maar in een extra raadsvergadering kwam collegevoorzitter Van Rooy maandag op dat standpunt terug. Zij zegde toe de door de U-raad gewenste volgorde te zullen volgen en beloofde dat de ICT-medewerkers pas een plaatsingsbrief voor de nieuwe organisatie krijgen als helder is hoe die eruit gaat zien.

Het enige verzoek van de U-raad dat het college niet wilde inwilligen was het verzoek om te garanderen dat er geen gedwongen ontslagen zullen vallen. “Garanties kunnen wij niet geven”, legde Van Rooy de raadsleden uit, “maar wij zullen ons uiteraard maximaal inzetten om gedwongen werkloosheid te voorkomen.” De collegevoorzitter beloofde de raad dat het aangepaste ICT-plan er zo snel mogelijk zal komen.

EH