The Lion King

Als je je de Senaatszaal van het Academiegebouw voor de geest kan halen, dan moet je dat vooral doen. Het is een magische plek. Klassieke grandeur. Vanuit alle hoeken houden de portretten van lang overleden professoren je in de gaten. Het zijn strenge gezichten, van mannen in toga's, behangen met medailles. Eeuwen geschiedenis kijken op je neer.

Maar geschiedenis moet je willen maken, niet schrijven. En 22 november mag het Nederlandse volk weer beslissen wie onze geschiedenis gaat maken. Vandaar dat dinsdag 24 oktober in het teken staat van het verkiezingsdebat georganiseerd door Villa Virorum, een herendispuut van studievereniging MBV Mebiose. De heren hebben goed gescoord; alle grote partijen stuurden een afgezant. PvdA-deelnemer is zelfs Mei Li Vos, de glamour girl van de sociaal-democraten. Ze komt te laat binnen, in korte rok en hoge laarzen, ostentatief kauwgom kauwend.

De toekomstige parlementariërs zitten tegenover elkaar opgesteld, bij wijze van voor de handliggende symboliek zitten PvdA en SP links, en CDA en VVD rechts. Ze zijn er klaar voor, de politici, klaar om hun plaats in de parlementaire historie te verdienen. Maar ze hebben buiten de waard gerekend. En dat is voorzitter van de avond rector magnificus Willem Hendrik Gispen.

De rol van een voorzitter is om neutraal vragen te stellen en te zorgen dat iedereen elkaar laat uitspreken. Tenminste in theorie; de rector heeft daar zo zijn eigen ideeën over. En Gispen is in zijn sas en dat betekent dat niemand zo maar met een makkelijke oneliner wegkomt over een standpunt waar de rector het niet mee eens is. Dit resulteert er soms in dat de zwaarste tegenstander van de debaters de voorzitter is. En deze leeft zich uit.

Tegen Mei Li Vos: "Natuurlijk ben ik slechts technisch voorzitter van dit debat, maar als ik deelnemer zou zijn zou ik zeggen 'Flauwekul!'" Tegen Cisca Joldersma (CDA); "Mevrouw, mag ik u feliciteren met het feit dat u antwoord heeft gegeven op een ja-of-nee-vraag, zonder daadwerkelijk één van deze twee worden te gebruiken?" Tegen Jasper van Dijk (SP), die voorstelt managers in het hoger onderwijs niet zulke puissante salarissen en dienstauto's met chauffeur te geven: "Wát zegt U?!" Et cetera.

Hij heeft het gelukkig niet alleen voorzien op de politici. Klaarblijkelijk is dit het hol van de leeuw, en iedereen die iets te melden heeft, dient eerst even door Gispen, Mufasa, besnuffeld te worden. Zo ook het publiek. Na de pauze - door de organisatie in het programmaboekje creatief gespeld als 'pause' - stapt een jongeman naar voren. "Mijn naam is Alexander en ik heb een vraag." Gispen: "Dag Alexander, wat een mooie naam."

Utrechts succes in versnelde uitgifte verblijfsvergunningen

Bijna 200 buitenlandse studenten mochten maandag en dinsdag hun 'snelle' vergunning afhalen bij het inburgeringskantoor aan de Kaatstraat. De eerste drie werden maandag officieel uitgereikt door collegevoorzitter Yvonne van Rooy. Ze liet weten trots te zijn op alle instellingen die zo hard hebben gewerkt om de vergunningen in een snel tempo uit te geven.

"Het is hier goed geregeld", zegt Zivadinovic (23, master economie) uit Peru. "Eind september heb ik mijn papieren naar de universiteit gestuurd. Nu, een maand later, heb ik al m'n verblijfsvergunning in handen." Ook Antoinetta (19 jaar, student University College) uit Bulgarije is te spreken over de snelle afhandeling. "Anderhalve maand geleden heb ik de benodigde documenten aan University College gegeven, en ik kreeg al vrij snel bericht dat ik vandaag mijn verblijfsvergunning mocht ophalen. Waarschijnlijk zou dat in Bulgarije een stuk langer duren!"

Al jaren was er kritiek op de tijdrovende procedure voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning voor studenten die komen uit landen die niet horen bij de Europese Unie of de Europese Economische Ruimte. "In maart van dit jaar heeft Yvonne van Rooy contact gezocht met de IND om te praten over een mogelijke vermindering van de wachttijd voor een verblijfsvergunning", zegt projectleider Femke van der Geest. "Zij wilde zich inzetten voor buitenlandse studenten zodat die zich vooral kunnen focussen op hun studie. Na dit gesprek heeft de Immigratie en Naturalisatie Dienst, de IND, in juni verschillende hoger onderwijsinstellingen in Utrecht benaderd om deel te nemen aan deze pilot. Alle instellingen waren bereid mee te doen."

Volgens de IND is de pilot nu al een succes. Geertje Ponsteen van de IND: "Waarschijnlijk wordt deze manier van werken daarom ook landelijk beleid. Andere onderwijsinstellingen in Nederland hebben ook geëxperimenteerd met procedures om de afhandeling sneller te later verlopen, maar deze vorm werkt het beste."

Het grootste verschil bij deze nieuwe vorm is dat de gemeente, die eerder een belangrijke rol speelde bij het verstrekken van een vergunning, geen schakel meer is in het aanvraagproces. De onderwijsinstellingen kloppen nu direct aan bij de IND met de aanvraagdocumenten waardoor de lijntjes korter zijn geworden. Ponsteen: "De verantwoordelijkheid ligt nu bij de onderwijsinstelling en niet meer bij de gemeente, en dat is voor de student veel overzichtelijker. Zo kunnen zowel de student als de onderwijsinstelling elkaar directer benaderen als er bijvoorbeeld documenten ontbreken of als bepaalde zaken onduidelijk zijn. De instellingen zien het sneller afhandelen ook als een bepaalde service naar de student waardoor er misschien meer buitenlandse studenten naar Nederland komen wat weer goed is voor de kenniseconomie."

De vraag blijft waarom het zo lang heeft geduurd voordat de wachttijd werd aangepakt. Volgens de IND is het organiseren van deze nieuwe procedure zeer tijdrovend geweest. "Allereerst hebben we dus in verschillende studentensteden geëxperimenteerd met verschillende manieren van aanpak. Daarnaast hebben we deze afdeling binnen de IND gecentraliseerd; het merendeel van de aanvragen wordt nu in Rijswijk behandeld. Ook hebben we alle formulieren toegankelijker gemaakt."

De verblijfsvergunning kost 188 euro voor het eerste jaar en vervolgens 52 euro per jaar. De studenten die hun vergunning vanmiddag ophalen zijn niet ontevreden over de hoogte van dat bedrag. Nina (27 jaar, student economie) uit Bulgarije: "Die 188 euro vind ik niet teveel, zeker omdat het allemaal zo snel en efficiënt wordt geregeld. Wat ik wel vreemd vind is dat alle studenten buiten de EU/EER-landen hetzelfde bedrag moeten betalen voor de verblijfsvergunning. Bulgarije is over het algemeen natuurlijk minder bedeeld dan Amerika of Australië. Maar Nederland is met in dit beleid geen uitzondering, want ook in Duitsland waar ik heb gestudeerd hanteren ze ongeveer dezelfde bedragen." De studenten kunnen met deze vergunning ook maximaal tien uur per week een bijbaan hebben. Zivadinovic uit Peru is blij verrast dat hij naast z'n studie mag werken: "Is dat echt zo? Staat dat hier op de vergunning? Het staat er in het Nederlands en dat beheers ik nog niet zo goed." Dat is nog wel een ergernis voor de buitenlandse student: de IND correspondeert in het Nederlands. IND: "We willen er eerst voor zorgen dat deze pilot landelijke beleid gaat worden. Daarna zullen we kritisch kijken naar de kwaliteit en dan denken we ook aan het maken van Engelse vertalingen van de documenten."

Aldus een paar reacties van Britten en Amerikanen op een geluidsfragment dat hen was toegestuurd door Rias van den Doel. De docent Engels aan de UU had Nederlandse acteurs Engelse teksten laten inspreken met 32 typisch Nederlandse uitspraakfouten. Die fragmenten legde hij vervolgens via internet voor aan ruim vijfhonderd Amerikanen en Britten met de vraag aan welke fouten zij zich het meest ergerden.

Resultaat is een ranglijst, waarop de verkeerd gelegde klemtoon het hoogst scoort. Van den Doel: "Storend vinden native speakers het bijvoorbeeld als in imaginative de klemtoon op de vierde lettergreep wordt gelegd in plaats van op de tweede, zoals het hoort. Een andere valkuil is het werkwoord to perfect dat met de klemtoon op de tweede lettergreep moet worden uitgesproken, terwijl die in de uitroep this is perfect juist op de eerste valt."

Andere ernstige fouten zijn wat Amerikanen en Britten betreft de onbeholpen manier waarop Nederlanders de 'th' uitspreken, terwijl ook klinkers voor hen met grote regelmaat onverstaanbaar zijn. "Als Nederlanders other zeggen", lacht van den Doel, "klinkt het in Engelse oren vaak als udder ofwel uier." Opmerkelijk vond hij dat zijn Amerikaanse respondenten minder uitspraakfouten herkenden dan de Britten. "Maar als zij iets fout vonden, was hun oordeel veel harder."

Als zijn onderzoek één ding heeft duidelijk gemaakt, dan is het wel dat op de middelbare school meer aandacht moet worden geschonken aan de uitspraak, vindt Van den Doel, die op donderdag 9 november op zijn onderzoek promoveert. "Dan blijven we in de toekomst misschien verschoond van het abominabele Engels van iemand als Paul de Leeuw. Misschien deed hij het expres, maar zoals hij intertijd verslag deed van het songfestival, dat was echt tenenkrommend."

EH

Een buitenlandse student in huis

Jeroen van Wolffelaar, voorzitter van het Warande Woonbestuur, wat vind jij ervan dat er short stayers in je huis komen wonen?

"In principe heb ik er niks op tegen. Ik vind het een goed alternatief om leegstand te voorkomen, want steeds minder mensen willen op de Warande wonen. Daarbij kan het volgens mij een prima aanvulling zijn op je huis. Je komt zo in contact met een andere cultuur en met mensen die je anders niet zo snel tegen zou komen."

IBB'er John-Boy Vossen, wil jij graag een short stayer als buurman?

"Ik sta er positief tegenover. We hebben hier al eerder een buitenlandse huisgenoot gehad. Bruno, een Portugees. Dat was een hele aardige en sociale jongen. Hij had ook een talenknobbel dus die sprak zowat binnen een week Nederlands. Hij had het zelf ook wel naar de zin, dat konden we horen aan het kabaal uit zijn kamer. Hij nam vaak meisjes mee naar huis. Dat was verder niet erg hoor, we zijn nu eenmaal een studentenhuis en we zorgen allemaal wel eens voor wat overlast."

Dian van Erp, Cambridgebewoner, heb jij wel eens overlast gehad van een buitenlandse student?

"Ons complex bestaat uit twee gebouwen die met elkaar verbonden worden door een brug. Aan de ene kant wonen Nederlandse studenten en aan de andere kant zijn er huizen met alleen maar buitenlandse studenten. Ik heb er dus nooit mee te maken gehad. Het lijkt me best leuk als er een buitenlander bij ons zou komen wonen, maar dan moet het wel langer zijn dan een jaar. Anders kan je er ook geen band mee opbouwen."

Zie jij ook nadelen aan de komst van short stayers, Jeroen?

"Veel van onze bewoners hechten belang aan het hospiteren, maar buitenlandse studenten hoeven niet te hospiteren. Zij kunnen natuurlijk onmogelijk op een wachtlijst gaan staan, dus zij worden door de SSH gelijk in een huis geplaatst. Onduidelijk is nog wel of alle kamers die nu leeg komen te staan automatisch voor short stay gebruikt gaan worden. Het lijkt me niet goed voor het evenwicht als er straks vijf van de tien huisgenoten short stayers zijn . Daar gaan we met de SSH nog over praten."

Roken? Dan geen ivf

U heeft heel wat losgemaakt. "Natuurlijk had ik op de nodige reacties gerekend, maar publiciteit in deze mate had ik toch niet verwacht. Ik sta zelfs in een cartoon van Kamagurka. Mijn doel was om een debat op gang te brengen en dat is goed gelukt. Wat ik vooral hoop is dat patiënten zich gaan realiseren hoe groot het risico van roken is - voor henzelf en hun toekomstige kind. Ik ga straks heus niet van iedere patiënt het bloed controleren, maar ik vind wel dat patiënten in deze een eigen verantwoordelijkheid hebben. Maar daarvoor verdienen ze helderheid en die hebben ze tot nu toe te weinig gekregen."

Was het teleurstellend dat voorzitter Nijhuis van uw beroepsvereniging uw voorstel afwees? "Ja, kennelijk ligt de zaak tamelijk gevoelig. Vandaar waarschijnlijk ook dat de beroepsgroep op dit punt nooit eerder een standpunt heeft ingenomen. Gelukkig heb ik wel bijval gekregen van collega's. Ik hoop dat ik de kans krijg om deze kwestie binnenkort in alle rust, ver van alle media-aandacht, met hen te kunnen bespreken. Maar afgezien van het standpunt van de vereniging zijn de reacties redelijk positief. Bij de Telegraaf was mijn voorstel 'stelling van de week' en van de 3000 inzenders was 64 procent het met me eens. En zelfs Trouw, het blad waarin aanvankelijk de meest kritische geluiden stonden, gaf mij vorige week in het hoofdredactioneel gelijk."

Eén van de tegenargumenten is dat met uw voorstel het hek van de dam is."Dat vind ik niet. In de eerste plaats staat onomstotelijk vast dat roken zowel invloed heeft op de kans op succes van een ivf-behandeling als op de gezondheid van het kind. Bij alcoholgebruik en overgewicht ligt die relatie veel minder duidelijk. Bovendien is dit een heel andere situatie dan wanneer je zou weigeren een stevige roker een longoperatie te laten ondergaan. Dan zou je iemand medische hulp ontzeggen. Dat is bij het weigeren van een ivf-behandeling niet het geval. Het curieuze is overigens dat men onder meer in Maastricht al weigert om mensen met overgewicht ivf te geven. En wie is daar afdelingshoofd? Juist, Nijhuis."

Is er reden om u een operatie te weigeren?"Nee hoor, ik rook geen sigaretten, alleen soms een sigaar en ook verder ben ik een zeer matig mens. Alleen ja, als Schot drink ik wel af en toe een glas whisky, bij voorkeur Lagavulin, 'the aristocrat of Islay', zoals hij door kenners wordt genoemd."

Liberalen verkeken zich op draagvlak voor leerrechten

Toen Mark Rutte in 2004 de boer op ging met de leerrechten, trapte universiteitenkoepel VSNU meteen op de rem. Bekostiging per heel of half studiejaar zou veel administratieve ellende opleveren. Die stelling heeft de vereniging nooit verlaten. De hogescholen waren aanvankelijk positief over de plannen die immers voor een broodnodige verbetering van het bekostigingsstelsel zouden zorgen.

In de Tweede Kamer kreeg Rutte al snel een ruime meerderheid. Tot zijn vertrek deze zomer dacht hij dat het leerrechtendeel van zijn nieuwe onderwijswet het wel zou halen, hoewel de kritiek aanhield. Toen hogescholen en universiteiten in maart van dit jaar een rapport over bureaucratie en leerrechten lieten maken door adviesbureau Berenschot en daaruit bleek dat de leerrechten hen 45 miljoen euro extra gingen kosten, noemde Rutte het rapport 'slecht onderzoek'. De VSNU sloot hierop de deur. Ook de HBO-raad was gepikeerd, maar bleef nog even met Rutte in gesprek.

De Tweede Kamer deed nog één ultieme doch vergeefse poging om de universiteiten binnenboord te krijgen: studenten zouden hun leerrechten nu per maand mogen verzilveren. Bovendien zouden de instellingen voor een heel jaar geld krijgen als een student tussentijds vertrekt of instroomt. De miljoenen die dat zou kosten, gingen af van de vergoeding per student. Vlak voor het zomerreces stemde een Kamermeerderheid voor snelle invoering van leerrechten, op voorwaarde dat nauw samenhangende regels op het gebied van medezeggenschap, toezicht en studiekeuzeinformatie in een aparte spoedwet zouden worden opgenomen.

Die kwam pas begin oktober terug van de Raad van State. De Kamer organiseerde een hoorzitting en kreeg twee koepelorganisaties tegenover zich die geen verantwoordelijkheid wilden nemen voor een snelle invoering van leerrechten vanwege de te korte tijd die daarvoor stond. Die houding schoot vooral VVD-kamerlid Arno Visser in het verkeerde keelgat. "We praten toch al jaren over deze dingen?"

Toen staatssecretaris Bruins daarna schreef dat hij de invoering van leerrechten in 2007 onder deze omstandigheden onverantwoord vond, sprong Visser uit zijn vel en eiste een parlementair onderzoek naar de "obstructie" door de instellingen. Zijn verontwaardiging is begrijpelijk. Er ligt ten slotte een parlementair meerderheidsbesluit. Aan de andere kant: de randvoorwaarden die onlosmakelijk bij de leerrechten horen, waren tot deze week nog niet afgekaart en ook de Eerste Kamer moet nog een definitief oordeel vellen. Is het dan gek dat de instellingen hun lobby nog niet als beëindigd beschouwen?

Conflict over ICT-plan lijkt onafwendbaar

Het advies van de U-raad volgde maandag 30 oktober op een debat waarin de door het college van bestuur gekozen aanpak centraal stond. Die houdt in dat eerst de personele reorganisatie wordt doorgevoerd en dat pas daarna de nieuwe ICT-organisatie op poten wordt gezet. Die volgorde is bedoeld om het personeel zo snel mogelijk zekerheid te geven, bezwoeren de collegeleden Van Rooy en Amman de raad.

Die bleef echter bij het eerder ingenomen standpunt dat eerst duidelijk moet zijn hoe de dienstverlening en infrastructuur op het gebied van ICT eruit zullen gaan zien. Pas daarna kan zinnig worden bepaald welke personele consequenties de reorganisatie moet hebben. Ook vond woordvoerder Martin van Reeuwijk dat de huidige ICT'ers veel nauwer betrokken moeten worden bij het bepalen van de toekomstige organisatie.

Hoewel het college de raad op tal van punten tegemoet kwam, werd gaande de discussie duidelijk dat de opvattingen van Van Rooy en Amman met name op het punt van de 'omgekeerde weg' principieel van die van de U-raad bleven verschillen. Na een lange discussie besloot de raad daarom negatief te adviseren over het voorliggende reorganisatieplan.

In haar vergadering van dinsdag 31 oktober heeft het college besloten hoe het met het advies van de U-raad zal omgaan. Omdat nog juridisch advies moest worden ingewonnen, was dit besluit bij het ter perse gaan van dit blad nog niet openbaar. Het voor ICT verantwoordelijke collegelid Hans Amman liet na de collegevergadering echter al wel weten dat de reorganisatie wat hem betreft doorgaat.

De kieswijzer bevat vijftien vragen over onderwijsinhoudelijke onderwerpen als selectie en leerrechten, maar ook over studiefinanciering, huisvesting en de OV-studentenkaart. De antwoorden op de vragen bepalen welke van de acht grootste partijen het best bij studenten passen.

LSVb-voorzitter Irene van den Broek: ‘We hopen dat deze kieswijzer studenten bewuster maakt van de standpunten en keuzes van politici op gebieden waar zij direct mee te maken hebben.’

HOP

Dat blijkt uit een internetenquête van het cateringbedrijf Albron. Op de website www.whatsyourflavour.nl hebben meer dan tienduizend studenten (waarvan driekwart uit het hoger onderwijs) vragen ingevuld om te bepalen wat hun ‘lunchstemming’ was. Of, zoals Albron het noemt, hun food mood.

Er waren vijf mogelijke uitkomsten: be surprised, fuel up, go healthy, have it like home en quick bite. Van de hbo’ers bleek iets meer dan drie op de tien tussen de middag healthy te eten. Onder wo’ers was dat bijna vier op de tien.

Wie nog bij zijn ouders woont, luncht in vijfentwintig procent van de gevallen gezond. Onder studenten die op kamers zijn gegaan, was dat aandeel een stuk hoger: veertig procent.

Overigens lopen de resultaten per stad behoorlijk uiteen. In Eindhoven is het traditionele broodje kaas met een glas karnemelk (have it like home) veel populairder dan elders in het land (26 procent landelijk tegen 41 procent in Eindhoven), terwijl de studenten in Haarlem vaker voor het culinaire avontuur kiezen: 29 procent tegen landelijk achttien procent. In Nijmegen eet bijna de helft van alle studenten gezond, terwijl dat landelijk nog niet een derde is.

HOP