LSVb en ISO hebben Rutte aan hun zijde als het gaat om het verbeteren van de democratie in het hoger onderwijs: de opkomst bij verkiezingen voor inspraakorganen van universiteiten en hogescholen is al jaren bedroevend. Om de bekendheid van het fenomeen te vergroten, pleiten de bonden voor een algemene verkiezingsmaand.

Tijdens een officieel overleg met staatssecretaris Rutte maakten de bonden bekend dat zij de maand mei zien als de ideale periode voor de campagnes. “In die periode worden aan de meeste instellingen nieuwe inspraakorganen gekozen. We willen de universiteiten en hogescholen die in een andere maand van medezeggenschapsraad wisselen verzoeken naar mei op te schuiven.”

Staatssecretaris Rutte vindt het allemaal prachtig, maar schenkt waarschijnlijk alleen een bescheiden bijdrage vanuit de rijksvoorlichting. Voor het overige moeten LSVb en ISO het doen met de 227 duizend euro die de organisaties allebei jaarlijks krijgen van het departement.

HOP

De HBO-raad en de vakbonden zijn het onder meer eens geworden over een geleidelijke salarisverhoging voor het personeel. Op 1 april volgend jaar krijgt iedereen er 1,6 procent bij, en in april 2007 nog eens 0,8 procent.

Ook in afspraken over een collectieve ziektekostenverzekering in het hbo konden de partijen elkaar vinden. Het hbo-personeel krijgt een basispakket aangeboden dat jaarlijks 950 euro per persoon kost. Behalve medewerkers en studenten kunnen ook gepensioneerde en arbeidsongeschikte oud-medewerkers gebruik maken van het pakket. Voor aanvullende verzekeringen is een ‘groepskorting’ bedongen.

De overeenkomst loopt van 1 januari 2006 tot en met 1 augustus 2007. De cao geldt voor meer dan 33.000 werknemers. Abvakabo-FNV en de HBO-raad laten weten zeer tevreden te zijn met de gemaakte afspraken.

HOP

“Wat mij betreft kan Samir A. zich hier zo inschrijven”, zegt Leeuwarder collegevoorzitter Frans Kuipers in een interview met NHL-magazine. Hij begrijpt de actie van zijn Leidse collega’s niet. “Er werd onmiddellijk een link gelegd, zo van: hij zal wel chemie studeren om bommen te leren maken.”

A. zit momenteel vast omdat justitie er van is overtuigd dat hij een aanslag wilde plegen. Op 14 oktober werd hij praktisch voor de deur van de Hogeschool Leiden gearresteerd. Diezelfde dag werden nog zes vermeende leden van de Hofstadgroep gearresteerd. Bovendien wordt A. in hoger beroep nog altijd vervolgd voor het beramen van aanslagen op de kerncentrale in Borssele en luchthaven Schiphol. In zijn huis werden de blauwdrukken van beide complexen aangetroffen tijdens een huiszoeking. Samir A. werd in deze zaak al twee keer vrijgesproken.

NHL-voorzitter Kuipers vindt het niet de taak van een hogeschool om zich bezig te houden met mogelijke terreurdreiging van moslimextremisten. Toen zijn hogeschool werd verzocht om islamitische studenten te screenen op terroristische activiteiten, weigerde hij: “Natuurlijk gaan we dat niet doen. We screenen onze aankomende studenten niet, en de zittende populatie ook niet.”

HOP

De OCW-ambtenaren opereren straks in specialistische teams die zich bijvoorbeeld bezighouden met internationalisering of schooluitval. En dan niet alleen in het voortgezet onderwijs, maar ook in het hoger onderwijs. Op die manier denkt OCW van de verkokering af te komen die het departement de afgelopen jaren parten speelde. Afdelingen werkten volgens topambtenaar Koos van der Steenhoven vaak volledig langs elkaar heen. Bovendien was OCW te veel naar binnen gericht, terwijl het juist een departement zou moeten zijn dat vooral de maatschappij dient.

Bij dat laatste roept het ministerie de hulp in van gerenommeerde kennisinstituten zoals de Onderwijsraad, Het Centraal Planbureau en het Sociaal en Cultureel Planbureau. Die nemen plaats in een ‘kenniskamer’ en onderzoeken samen hoe het ministerie, de Tweede Kamer en de samenleving het best kan worden geïnformeerd over de kwaliteit van onderwijs en onderzoek, maar ook over zaken als de aanpak van het lerarentekort.

OCW doet hiervoor meer dan alleen schuiven met ambtenaren. Ook in het woud aan regels die het ministerie het veld oplegt, wordt flink gekapt: in 2007 moet de regeldruk met veertig procent zijn teruggebracht.

Het is nog niet duidelijk of OCW-nieuwe stijl straks met minder ambtenaren kan. Minister Van der Hoeven houdt in een brief aan de Tweede Kamer een slag om haar arm.

HOP

Martijn Langereis wint een van de vier prijzen van tienduizend euro voor zijn studie naar de structuur van de eiwitten van onder andere griepvirussen. Zijn onderzoek wordt van belang geacht voor de ontwikkeling van remmende geneesmiddelen. Langereis ontvangt zijn prijs donderdag tijdens een bijeenkomst van Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen. Op de wetenschapspagina van het ublad deze week staat een artikel over Langereis.

Naast de vier jong talent-beurzen worden vandaag ook 35 aanmoedigingsprijzen van 500 euro vergeven aan de beste eerstejaars bètastudenten van elke universiteit. De Utrechtse winnaars zijn: Arjen van de Glind (scheikunde), Bart Jansen (informatica), Wilke van der Schee (natuurkunde) en Arjen Baarsman (wiskunde).

XB

Prijs voor droomwebsite

Tweedejaars psychologiestudent Theo van der Zee (19) won vrijdag met zijn team de hoofdprijs van ThinkQuest Docent & Student, een jaarlijkse prijs voor educatieve websites.

Wat heb je gemaakt? "Een website over dromen. Het doel van de site is dat je binnen een uur van allerlei zaken over dromen te weten komt. Hoe droom je, wat voor soort dromen zijn er, betekenen ze iets, wat werd er door de jaren heen over dromen gedacht. Er staan ook filmpjes en spelletjes op. Die helpen de informatie nog makkelijker te begrijpen voor de doelgroep, leerlingen uit de tweede fase van het voortgezet onderwijs."

Waarom dromen? "Dat was mijn idee, ik interesseer me al heel lang voor dromen. Bovendien is het een onderwerp waar iedereen mee te maken heeft, dat is natuurlijk leuk voor een website."

Met wie heb je de site gemaakt? "Officieel waren we met zijn vieren, maar met Robin Poort, een goede vriend, heb ik het meeste gedaan. Twee jaar geleden hebben we bij ThinkQuest ook al een prijs gewonnen met een site over relaties en drie jaar geleden kregen we een aanmoedigingsprijs. Ik heb vooral de teksten gemaakt en gezorgd dat alles werkt. Robin is van het grafische gedeelte, hij heeft de plaatjes, de filmpjes en het ontwerp gemaakt. In totaal zit er zo'n 250 uur werk in. We hebben er van vorig jaar december tot afgelopen september aan gewerkt. Het kostte wel veel tijd."

Hoe heb je geleerd websites te maken? "Dat is honderd procent zelfstudie geweest. Mijn broer maakte er ooit eentje en toen dacht ik: dat kan ik ook."

Wat doe je met het prijzengeld? "Omdat Robin en ik bijna al het werk hebben gedaan, hebben we het geld met zijn twee‘n verdeeld. De anderen hebben we een etentje beloofd. Ik wil met het geld m'n rijbewijs gaan halen. Volgend jaar doen we zeker weer mee, het verdient gewoon lekker, beter dan mijn baantje bij de Albert Heijn!"

En vannacht nog gedroomd? "Ja, en toevallig weet ik 'm ook nog. Er kwamen mensen bij ons thuis inbreken, maar eerst belden ze aan. Toen dacht ik nog in mijn droom, 'dat is raar'. Dat is grappig van dromen, dat je dat dan toch kan denken. Ik schrijf mijn dromen soms op, een aantal heb ik ook op de site gezet, als voorbeeld. We nodigen mensen uit om hetzelfde te doen, maar het gebeurt niet veel. Misschien is het te intiem, maar de precieze verklaring weet ik niet."

Onzekerheid in de Keizerstraat

'Nu woon je er, straks ben je weg'. Onder die titel beschrijft een bewoner van de Keizerstraat deze maand in de Binnenstadskrant zijn onzekere situatie sinds bekend is dat de universiteit haar oog heeft laten vallen op het pand met 83 appartementen waarin hij woont. De universiteit wil aan de Keizerstraat immers een onderwijsgebouw neerzetten ter vervolmaking van het Letterencluster Nobelstraat, Drift, Wittevrouwenstraat, Keizerstraat. Met de gemeente bestaat inmiddels een akkoord over de vorming van een dergelijk cluster.

Eigenaar SSH is nu met de universiteit in onderhandeling over de overname van het gebouw, waarin overigens voornamelijk alleenstaande (bijna-) dertigers en veertigers wonen. De universiteit wil graag uiterlijk over zes jaar het nieuwe onderwijsgebouw betrekken en hoopt een ruil tot stand te kunnen brengen met de huidige universitaire panden aan de Trans. In een brief liet SSH de bewoners twee weken geleden weten dat het nog te vroeg is voor uitspraken over consequenties. Dat de SSH de appartementen op korte termijn voorziet van nieuwe keukenblokken laat zien dat de partijen "er nog niet uitzijn", aldus een woordvoerder.

Volgens de bewonerscommissie Keizerstraat beseffen veel bewoners nog niet wat hen boven het hoofd hangt. De commissie meent dat de SSH in de communicatie met de bewoners nogal wat steekjes laat vallen. Zo was de huisvester afwezig bij een gemeentelijke informatiebijeenkomst voor omwonenden eind september. Bij diezelfde bijeenkomst bleek dat het voorlopig vooral de buurtbewoners zijn die bezwaren maken. Zo stuit het feit dat het nieuwe onderwijsgebouw hoger wordt dan de huidige appartementen op weerstand. Bovendien bestaat er vrees voor overlast van het bouwverkeer, en op de langere termijn van studentenstromen en goederenvervoer.

Twee procent

Het is echter de vraag hoe scheutig de universiteiten willen zijn. Vakbondonderhandelaar Arno Lammeretz is niet echt optimistisch: "De VSNU wil best praten over loonsverhogingen, als we inleveren op andere zaken, maar op een sigaar uit eigen doos zitten wij niet te wachten. We hebben vorig jaar ons steentje al bijgedragen. We hebben nu recht op een goede loonsverhoging."

Ziektekosten

Ander hard punt voor de vakbond is zorgen voor een goede tegemoetkoming voor de ziektekosten. Zo wordt een werkgeversbijdrage van 50 procent gevraagd voor het aanvullende pakket. "Nu krijgen we een goede tegemoetkoming en dat moet zo blijven. Het hoort bij de secundaire arbeidsvoorwaarden en die willen we goed houden. Daar gaan we dus voor knokken." aldus Lammeretz. Ook als het gaat om het opgaan van de universitaire levensloopissues in die van de nieuwe levensloopregeling mag een universitair medewerker er niet op achteruit gaan. De nieuwe cao moet wat de VSNU betreft een looptijd krijgen van twee jaar. Abavakbo-FNV ziet meer in een ŽŽnjarige overeenkomst. De partijen hopen 21 december een akkoord bereikt te hebben.

Vaatdoek

Vaatdoeken in studentenhuizen bevatten 1000 keer meer bacteri‘n dan doekjes van gezinnen met kinderen. Dit meldt maandblad de Gezondheidsgids. Uit een steekproef bleken de vaatdoekjes van gezinnen bevolkt door gemiddeld 3,1 miljoen bacteri‘n, die van studenten door 7,9 miljard. Gezinnen vervangen het doekje na anderhalve dag; studenten zeiden vaak geen flauw idee te hebben hoe lang de lap al in gebruik is. De studentendoeken bevatten beduidend meer darmbacteri‘n. Op ŽŽn zat zelfs een schaamhaar. De Gezondheidsgids raadt aan elke dag een nieuwe vaatdoek te nemen.

Papegaaienziekte

De arbeidsinspectie heeft de faculteit Diergeneeskunde een boete opgelegd van 4500 euro. Diergeneeskunde krijgt de boete vanwege een incident eind vorig jaar waarbij een docent besmet raakte met de papegaaienziekte.De docent raakte besmet toen hij tijdens een practicum in het kader van postacademisch onderwijs in aanraking kwam met zieke parkiet was. De faculteit beschouwt het voorval als een incident. Desondanks zijn maatregelen genomen om voortaan verzekerd te zijn van 'schone' dieren.

Vijf jaar pauze

Een oud-student mag straks maximaal vijf jaar pauze inlassen bij de afbetaling van zijn studieschuld. Die moet in 25 jaar zijn terugbetaald. Op dit moment moet een studieschuld in vijftien jaar zijn voldaan. Het voorstel staat in de nieuwe wet op de studiefinanciering.

De cijfers komen uit de studentenmonitor 2004 die in opdracht van het ministerie is gemaakt. Uit de derdejaarsenquête van de Universiteit Utrecht blijkt dat de Utrechtse derdejaars ook ongeveer op dit niveau zit: 28 uur studie per week.

Volgens de studentenmonitor werken rechtenstudenten het minst hard met 24 uur per week. Studenten geneeskunde doen het meest: wekelijks 39 uur. Rutte concludeert dat sommige studenten dus best harder mogen studeren en dat universiteiten en hogescholen studenten meer moeten uitdagen door bijvoorbeeld de studiedruk op te voeren.

De Utrecht hoofddocent staats- en bestuursrecht Aletta Blomberg benadrukt dat er genoeg actieve en gemotiveerde rechtenstudenten zijn, maar vindt ook dat er binnen haar opleiding wel sprake is van een zesjesmentaliteit. "Er zijn relatief veel mensen die met de hakken over de sloot hun vakken halen en daar tevreden mee zijn." Dat heeft volgens haar deels te maken met gebrekkige motivatie. "Vooral in het eerste jaar hebben we te maken met mensen die de studie volgen omdat ze niet weten wat ze anders moeten kiezen."

Daarnaast vind Blomberg dat er best wat meer tijd in de studie mag worden gestoken: "Ik snap heel goed dat mensen zich ook sociaal willen ontplooien en willen sporten. Ik zal daarom de laatste zijn die vindt dat een student de volledige week moet studeren. Maar 24 uur is wel Erg weinig." Blomberg denkt dat het geringe aantal contacturen (10 tot 12 per week) er toe leidt dat de studie op de tweede plek komt: "Het rooster nodigt uit tot bijbaantjes."

Vijfdejaars fiscaal recht Olle Blom (23) vindt dat de Studentenmonitor een vertekend beeld geeft: "Een rechtenstudent heeft nu eenmaal weinig contacturen. En wanneer ik thuis een boek lees, zie ik dat minder snel als studeren dan wanneer ik college heb."

Dat opleidingen de studiedruk moeten verhogen, is volgens

Arend-Jan Boekestijn, docent internationale en politieke geschiedenis niet de oplossing voor zijn opleiding. "Wij geven de studenten stof op voor een werkdruk van veertig uur per week. Als studenten niets doen en de opgegeven stof verwaarlozen waardoor ze een drie voor een tentamen halen, is dat hun eigen fout. Aan ons ligt het niet." Boekestijn vindt de mentaliteit van studenten onacceptabel. "In Nederland hebben we de rare cultuur ontwikkeld dat studenten mogen bijverdienen naast hun studie. In deze cultuur wordt een bijbaantje gebruikt als excuus om opdrachten niet te doen of lectuur niet te lezen. Dat is te gek voor woorden."

Wiesje Maarse (21) is vierdejaars geneeskunde en actief voor studentenvereniging Veritas. Ze behoort volgens de monitor tot de groep meest hardwerkende studenten. "Bij geneeskunde zijn er geen luie studenten, want ik denk dat dit inderdaad de drukste studie is. Maar als ik mezelf vergelijk met vriendinnetjes, besteed ik de meeste tijd aan mijn studie."

Wiesje vindt dat studenten hun eigen verantwoordelijkheid moeten dragen en zelf de discipline moeten opbrengen te werken voor hun studie. Zij ziet echter veel nut in activiteiten daarnaast: "Rutte moet wel beseffen dat studenten niet alleen maar lui zijn, maar ook een hoop dingen naast hun studie doen, zoals commissies en bestuursfuncties. Dat is heel erg nuttig voor later, wat voor baan je ook krijgt. Ook met de studie geneeskunde is dat goed te combineren. Vooral in de eerste twee jaar, daarna wordt het pas veel intensiever."

Evelien van Roemburg voorzitter van studentenbond ISO is juist woedend over de uitspraak van Rutte dat studenten harder moeten studeren: "Als studenten 29 uur studeren, betekent dat niet dat ze de rest van de tijd in bed liggen en bier drinken. Ze doen ook ervaring op in commissies en bijbanen. Wil Rutte soms dat studenten niets naast hun studie doen of wil hij juist dat ze alle kansen krijgen?"

Voorzitter Joanneke Krämer van USF, de Utrechtse vereniging voor studentenbelangen, sluit zich hierbij aan: "Er staat wel veertig uur voor een studie in de week, maar dat kan gewoon niet als je er ook nog bij moet werken om rond te komen. En omdat studenten erbij moeten werken, komen nevenactiviteiten in het gedrang." Ze heeft er ook moeite mee dat Rutte studenten over één kam blijft scheren: "Er zijn natuurlijk mensen die veel minder doen. Het is beter om dat aan te pakken. Het kan ook best waar zijn dat bij sommige studies de druk wat omhoog kan, maar als je domweg de gehele studielast gaat verhogen, zoals Rutte voorstelt, kunnen de verkeerden de dupe worden."

Rentestijging is een positief teken

Waarom stijgt de rente nu?

"Het gaat momenteel goed met de Nederlandse economie.

Daarom verwacht ik dat de hypotheekrentes inderdaad zullen stijgen. Rente is de prijs die je betaalt voor geleend geld. Die prijs hangt af van hoeveel mensen geld willen lenen en hoeveel geld er beschikbaar is; vraag en aanbod dus. Als veel mensen geld willen lenen is de prijs hoog. Op dit moment is de prijs nog laag. Dat wil zeggen dat het aanbod groot is, terwijl er weinig vraag bestaat.

"In de ideale situatie wordt de rente bepaald door de marktwerking. Maar er is een partij in de markt die zich veel bemoeid met de rente, de Centrale Bank. Dat is het instituut dat geld maakt en uitgeeft en daardoor de mogelijkheid heeft het totaalaanbod te beïnvloeden. De CB doet dat om een stabiele economie te cre‘ren. Door het bijstellen van de rente probeert de bank de economie op gang te krijgen als het slecht gaat, en af te remmen als inflatie dreigt.

"De Centrale Bank in Europa wil geen inflatie. Zo gauw het er op lijkt dat het goed gaat en de werkeloosheid daalt, zegt de CB dat het rustig aan moet. Dan wordt de rente verhoogd, maar dat is niet eeuwig vol te houden. Op een gegeven moment neemt de marktwerking het over. Er zijn namelijk ook betrekkingen met andere landen. In Amerika is de rente bijvoorbeeld hard aan het stijgen. Daar zitten ze nu rond de vier procent rente, maar stijgt denk ik naar de vijf. Als het geld daar duur wordt, gaan ze misschien in Europa geld lenen, en neemt de vraag hier toe."

Hoeveel gaat de rente stijgen?

"Dat is moeilijk te zeggen. Vroeger werden dit soort zaken geregeld door de Nationale Centrale Banken. Een tijdje geleden zijn die taken overgenomen door de Europese Centrale Bank. De ECB doet het nog niet zo lang dus heeft nog geen vertrouwen opgebouwd. De mogelijkheid om de rente te sturen hangt af van de geloofwaardigheid, of men het vertrouwt of niet. Daarom verwacht ik dat de ECB zich heel rigide op zal stellen. De bank heeft de opdracht inflatie in toom te houden. Dat doe je door bij de minste of geringste tekenen van opstartende economie‘n de rente te verhogen. Die tekenen zijn er nu, dus ik verwacht dat de ECB die zal aangrijpen om zijn reputatie te vestigen.

"De bank zit echter in een moeilijke positie. Er moet een vervelende afweging worden gemaakt. Met Ierland gaat het namelijk economisch heel erg goed, met Nederland ook wel maar met Duitsland en Frankrijk wat minder. Duitsland en Frankrijk willen de rente daarom laag houden om de economie te stimuleren. Terwijl het voor Ierland goed zou zijn om de hypotheekrente te verhogen. De directeur van de Europese Centrale Bank is echter een Fransman dus wie weet."

Wat betekent een stijging voor Nederland?

"Je kan twee soorten hypotheken afsluiten. Waarbij de rente vaststaat op het punt waarop je hem afsluit, of waarbij de rente elke maand verandert al naar gelang de rente op de financi‘le markt verandert. De meeste mensen in Nederland hebben een hypotheek met een variabele rente. Als de rente stijgt, zullen zij dat direct in hun portemonnee voelen. Het is daarom nu geen gek idee om je hypotheek vast te zetten. Juist omdat alles er op wijst dat die rente wel eens sterk zou kunnen stijgen in de toekomst. Als dat gebeurt zal dat betekenen dat mensen voor hetzelfde huis maandelijks meer gaan betalen en minder geld uitgeven aan anderen dingen. Dat is precies waar de Centrale Bank op mikt. Met Nederland gaat het economisch goed, dus het kan geen kwaad als de rente stijgt. Alleen mensen zoals ik die nu een huis zoeken, is het vervelend."