De tweejaarlijkse prijs voor cognitiewetenschap is ingesteld door Alfred Heinekens dochter Charlene de Carvalho-Heineken, die het bierimperium in 2002 erfde. Het is de eerste grote internationale prijs in dit wetenschapsgebied. De keuze om een prijs voor de cognitiewetenschap in te stellen, is gemaakt in overleg met de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. De nominatieperiode voor de prijs van 2006 is vorige week begonnen.

Met de onderscheiding komt het totale aantal Heinekenprijzen op zes. De eerste prijs die Alfred Heineken in 1964 in het leven riep, was de onderscheiding voor biochemie en biofysica. In 1988 volgde de kunstprijs en in 1989 de Heinekenprijs voor geneeskunde.
In 1990 voegde hij daar de prijzen voor milieuwetenschappen en historische wetenschap aan toe. Alle zes de prijzen zijn vernoemd naar Heinekens vader Alfred senior, die chemicus was.

HOP

De HBO-raad stelt dat de hogescholen als gevolg van eerdere bezuinigingen nog altijd dertig miljoen euro minder te besteden hebben na drie jaar Balkenende. De op Prinsjesdag aangekondigde extra investering van 28 miljoen euro in 2006 geeft aan dat het kabinet het hbo nog altijd niet serieus neemt. De HBO-raad stelde voor de zomer een prestatieagenda op met staatssecretaris Rutte, waarmee de innovatieve kracht van het hbo moet worden bevorderd. “Maar in de onderwijsbegroting krijgen deze afspraken geen vertaling.”

Universiteitenvereniging VSNU is tevreden over de incidentele impulsen die voor het onderzoek zijn gereserveerd, maar wijst er op dat de rijksbijdrage per student structureel blijft dalen: in 2006 zou die neerkomen op 5600 euro per student, in 2010 zal dat 5200 euro zijn. “Op dit moment komen de universiteiten jaarlijks al honderd miljoen euro tekort voor het geven van onderwijs. Gegeven de Lissabon-doelstelling, waarmee het kabinet zich heeft gebonden aan een verdere toename van studenten in het hoger onderwijs, brengt dat de instellingen in een lastig parket.”

De studentenbonden delen die kritiek. Daarnaast verbaast de LSVb zich er over dat teruggevorderde “hbo-fraude”-geldenniet - zoals vorig jaar afgesproken - terugstromen in de staatskas, maar binnen de OC&W-begroting blijven. Zeker als dit geld vervolgens niet opnieuw in het hoger onderwijs, maar in de BVE-sector wordt geïnvesteerd. De BVE-instellingen worden namelijk gecompenseerd voor misgelopen inkomsten als gevolg van het privatiseren van de inburgeringstrajecten.

Het ISO wil meer aandacht voor de didactische kwaliteit van docenten in het hoger onderwijs. De bond pleit voor verplichte cursussen en vindt het in het Jaar van de docent onbegrijpelijk dat hier nog steeds niets van is terug te zien in de begroting. Net als de LSVb wil het ISO volledige compensatie voor alle studenten die er met de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel op achteruit gaan.

HOP

De meeste financiële impulsen gaan in 2006 naar de ‘lagere’ regionen van het onderwijs, waar lesuitval een van de grootste problemen is. Om de scholieren in vmbo en mbo beter bij de les te houden komt daar meer aandacht voor het praktijkonderwijs. Dat vertaalt zich in een investering van tweehonderd miljoen euro in practicumlokalen in het vmbo en
in praktijkgerichter onderwijs in het mbo, dat beter aansluit op wensen uit de arbeidsmarkt. Er gaat tien miljoen extra naar kenniscirculatie tussen mbo en mkb, en 81 miljoen euro naar beter lesmateriaal en docentstages in het bedrijfsleven.

Door in te zetten op het (v)mbo en de bestrijding van lesuitval, handelt OCW in de geest van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dat stelde onlangs dat de kenniseconomie de meeste winst kan boeken door het onderwijsrendement te verbeteren. Ook wil het ministerie dat instellingen meer waarde hechten aan elders verworven competenties: studenten die op latere leeftijd een vervolgopleiding doen, moeten vrijstellingen krijgen op basis van eerder opgedane kennis en vaardigheden.

Maar extra geld om daar beleid voor te ontwikkelen krijgt het hoger onderwijs vooralsnog niet. De universiteiten moeten het in 2006 met wat kleine extra’s doen. Voor de uitbereiding van het aantal tweejarige onderzoeksmasters heeft Rutte een kleine tien miljoen euro gereserveerd; zo’n vier miljoen meer dan het jaar ervoor.

Voor de algemene internationalisering van het hoger onderwijs wordt komend jaar twee miljoen extra uitgetrokken. Om Nederland aantrekkelijker te maken voor briljante studenten uit het buitenland, zet het ministerie bovendien vijf miljoen euro in voor het optuigen van international centres of excellence: internationaal georiënteerde opleidingen en instituten die meer wetenschappelijk gewicht in de schaal leggen. Daarnaast krijgen de universiteiten een miljoen euro voor het beurzenprogramma Delta II. Het kabinet wil dat er in 2010 meer dan veertienduizend buitenlandse toppers in het Nederlands hoger onderwijs studeren.

Ook op de universitaire begroting staat het geld dat staatssecretaris Rutte de komende jaren beschikbaar stelt om hbo-docenten een promotietraject te laten volgen. Dat levert de universiteiten in 2006 een miljoen euro aan opdrachten op. Vanaf 2008 wordt er structureel vijf miljoen euro per jaar voor vrijgemaakt.

Uit de meevallende aardgasbaten ten slotte krijgen de drie technische universiteiten de komende vijf jaar in totaal vijftig miljoen euro, bedoeld om hun samenwerking mee te bespoedigen. Daarnaast steekt het kabinet dertig miljoen in het onderzoeksinstituut Farma. Voor overig innovatief toponderzoek worden in 2006 nog eens 28 miljoen euro uit de aardgasbaten gereserveerd.

HOP

Zo’n sanctie is heel streng, erkent Rutte, die langs de ‘meetlat’ van Cisca Dresselhuys wordt gelegd. “Maar ik vind het ook erg dat je zo’n belangrijk stuk, waarmee je je studie afrondt, van een ander overschrijft. Hoe kunnen we dan beoordelen of je inzicht in de materie hebt en iets hebt opgestoken? Op het ogenblik is de strengste straf een jaar schorsing, maar dat vind ik eerlijk gezegd niet genoeg als het gaat om een afstudeerscriptie.”

In het interview met Opzij bekent de staatssecretaris dat hij in de derde klas van de middelbare school ooit gespiekt heeft, toen hij in paniek raakte tijdens een overhoring Frans. "Maar verder was ik een braaf mannetje. Onhandig ook, ik ben te groot en te lomp om onopgemerkt te kunnen spieken. En uittreksels overschrijven was al helemaal mijn stiel niet. Ik lees ontzettend graag en veel en vind het enig om daar een eigen mening over te geven.”

Op de vraag of het onderwijs beter wordt van vrouwelijke hoogleraren antwoordt Rutte bevestigend, maar in dwang ziet hij niets: Quotering is het ergste wat er is, want dan ben je als vrouw dus hoogleraar geworden omdat het moest vanwege de quota, niet vanwege je deskundigheid. Als mij dat zou overkomen, zou ik dat vreselijk vinden.”

Maar de oplossing is in zicht, denkt de staatssecretaris: “Ik ben ervan overtuigd dat al die mannen aan de universitaire top best willen. Bovendien: veel van hen zijn al redelijk op leeftijd, dus wacht maar af, jullie tijd komt vanzelf.”

HOP

USRS wil samen met de cricketafdeling van Kampong een gedeelte van het terrein in Maarschalkerweerd gaan bestieren. De rugbyers kunnen dan buiten het zomerseizoen beschikken over een eigen clubhuis. Met een eigen kantine denken de sporters het clubgevoel te vergroten en zich bovendien financieel en sportief te verbeteren.

USRS, dit jaar voor het tweede jaar uitkomend in de hoogste klasse, wil zich met de overstap meer gaan richten op topsport. De algemene vergadering van de vereniging gaf afgelopen vrijdag groen licht voor het voortzetten van de onderhandelingen met de cricketers.

Olympos-directeur Jules Vereecken heeft begrip voor de overwegingen van de vereniging, maar is teleurgesteld over de manier waarop de verhuizing wordt voorbereid. Hij is niet gekend in de plannen die nu op tafel liggen. Vooral het feit dat USRS nog tijdens dit seizoen wil verhuizen noemt hij “weinig fatsoenlijk".

Vincent Wanders van USRS betreurt het dat de huidige plannen via het Utrechts Nieuwsblad uitlekten. “Maar onze ambities waren bekend bij Olympos. Wij hebben van de mensen daar te horen gekregen dat er geen ruimte was om die ambities ook financieel te ondersteunen. En dat we halverwege het seizoen verhuizen heeft vooral te maken met het cricketseizoen. Dat duurt de hele zomer. Wij willen niet tot september of oktober volgend jaar wachten met een verhuizing.”

XB

Prof. Grypdonck (59) is de bedenker van het concept 'integrerende verpleegkunde', dat een patiëntgerichte benadering koppelt aan een systematische werkwijze. Veel zorginstellingen in Nederland, met name voor chronisch zieken, hanteren dit concept.

Ook als hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven, op talloze congressen, in redacties, selectie-, visitatie- en adviescommissies en besturen leverde zij een bijdrage tot het debat in Nederland en Vlaanderen over een adequate inrichting en organisatie van de zorg, over ethische aspecten en over functiedifferentiatie in de verpleegkunde.

Grypdonck ontving de onderscheiding ter gelegenheid van haar afscheid als hoogleraar, tijdens het uitspreken van haar afscheidscollege.

AH

Daarmee telt Nederland percentueel meer buitenlandse studenten dan landen als de Verenigde Staten, Spanje, Italië en Japan, en stijgt het met vier plaatsen naar de negentiende positie op de OESO-ranglijst (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).

In absolute aantallen is de rol van het kleine Nederland echter bescheiden. In 2003 studeerden 2,12 miljoen studenten uit de dertig OESO-landen in het buitenland - ruim elf procent meer dan in 2002. Van hen koos 93 procent voor een ander OESO-land. Het leeuwendeel verbleef in de Verenigde Staten (28 procent), Groot-Brittanië (12 procent), Duitsland (11 procent), Frankrijk (10 procent) en Australië (9 procent). Nederland herbergt één procent van het totale aantal buitenlandgangers, de helft minder dan België, Italië en Zwitserland.

Op de OESO-cijfers is veel af te dingen, constateren ook de samenstellers met spijt. Zo is het meestal niet mogelijk om allochtone studenten in een land te onderscheiden van studenten die er tijdelijk verblijven. In hoeverre het groeiende aantal buitenlandse studenten te danken is aan een hogere deelname van de allochtonen is daardoor onduidelijk. Een ander probleem is dat promovendi in veel landen als studenten worden geregistreerd, en in Nederland als werknemers.

Opvallend in de cijfers is de terugval van het aantal studenten uit moslimlanden dat in de Verenigde Staten gaat studeren. De toestroom uit de Golfstaten, Noord-Afrika en uit een aantal Zuid-Oost-Aziatische landen is met tien tot 37 procent verminderd. De Amerikaanse instroom blijft op peil dankzij een forse groei van het aantal studenten uit China (47 procent) en India (12 procent).

HOP

Op de website (www.onderwijsdebat.nl/whw), werden vanaf juni stellingen geplaatst die de over zaken als medezeggenschap, accreditatie, schorsingsmogelijkheden en instroomeisen. Bezoekers konden voor of tegen de stellingen stemmen en eventueel een inhoudelijke reactie achterlaten. Dat laatste werd door zestig mensen gedaan. Stemmen op de stellingen bleek populairder: dat deden ongeveer zevenhonderd bezoekers.

Over de stelling dat een student langer dan een jaar of zelfs permanent kan worden geschorst, bestaat de meeste eensgezindheid. Meer dan tachtig procent blijkt het daar mee eens. De stelling dat mbo’ers voortaan alleen nog naar een verwante hbo-opleiding kunnen doorstromen, wordt door bijna 63 procent onderschreven. Over de vraag of opleidingen moeten opgaan in domeinen blijken de meningen nog meer verdeeld: de ene helft vindt van wel, de andere van niet.

De kwaliteit van de zestig inhoudelijke reacties - die nu nog zijn na te lezen op de website - loopt overigens flink uiteen. De ene deelnemer meldt “dat er niet te veel studenten geschorst moeten worden” en houdt het daar bij, de ander legt in een lange verhandeling dwarsverbanden tussen het gebrek aan eigen initiatief bij docenten en de betutteling die uitgaat van accreditatieregels.

Het is nog niet duidelijk wat staatssecretaris Rutte met de uitkomsten van het internetdebat gaat doen. Een aantal deelnemers is onlangs op het ministerie te gast geweest om met de staatssecretaris te praten. Volgens een woordvoerder leverde dat een goed gesprek op. Of het bruikbare ideeën opleverde voor de nieuwe wet, valt nog te bezien. “Voor Rutte was het vooral een manier om eens te horen hoe anderen dan zijn gebruikelijke gesprekspartners over het hoger onderwijs denken.”

HOP

De mishandelingen vonden plaats in de nacht van zaterdag op zondag op twee verschillende tijdstippen tussen half twaalf en kwart over een. De vrouwen kregen zonder enige aanleiding klappen van een tot nu toe onbekende man.

De politie is op zoek naar getuigen en heeft vorige week geflyerd op de flats. Het signalement van de dader luidt: blanke man, tussen de 25 en 30 jaar, ongeveer 1.75 meter lang, tenger postuur en een onverzorgd uiterlijk. De man droeg een lichtkleurige broek en was vermoedelijk in het bezit van een fiets.

Tips kunnen worden gemeld via telefoonnummer: 0900-8844.

XB

Als eerste is de Leuvenlaan aan de beurt. Daar moet de bodem verstevigd worden voor een nieuw stuk busbaan. Daarnaast wordt naast het Langeveldgebouw de brug breder gemaakt. Vanaf ongeveer januari wordt de busbaan op de Heidelberglaan afgesloten en rijden de bussen via het daar nieuw aangelegde fietspad. Fietsers worden in die periode, die zo’n vijf maanden gaat duurt, omgeleid.

De busbaan, die nu midden door het centrumgebied van De Uithof loopt, wordt onder meer versmald en de bocht voor het bestuursgebouw wordt 'recht' getrokken. Bovendien komt er een kleine middenberm waardoor bussen elkaar niet meer kunnen inhalen.

Een veel gestelde vraag tijdens de informatiebijeenkomst afgelopen dinsdag was waarom de busbaan niet via de Leuvenlaan, achter de universiteitsgebouwen langs, gelegd kon worden. Complexbeheerder van De Uithof Ruut van Rossen verklaarde dat dit onmogelijk is omdat de verlengde bussen de bocht naar de Universiteitsweg niet kunnen nemen. Bovendien kan deze drukke verkeersader beter recht overgestoken worden vanaf de Heidelberglaan.

WdL

Meer informatie over de vrije busbaan in De Uithof is te vinden op www.utrecht.nl/infraprojecten en www.ublad.uu.nl/WebObjects/UOL.woa/4/wa/Ublad/archief?id=1020672.

Boos over de bouwput of het kleinere aantal haltes? Kortom: heb je ook een mening over de busbaan? Ventileer die dan via ons forum: www.ublad.uu.nl/forum/