De 58-jarige Lekkerkerker dankt de benoeming aan zijn unieke bijdrage aan de ontwikkeling van de zogeheten colloïdchemie, dat deel van de scheikunde dat het gedrag van van nanodeeltjes in oplossingen bestudeert. Volgens een persbericht van de Universiteit Utrecht onderscheidt het werk van Lekkerkerker zich door een zeer originele combinatie van disciplines op het grensvlak van chemie en fysica.

Zijn belangrijkste bijdragen aan de wetenschap betreffen het bestuderen van interacties tussen verschillende soorten nanodeeltjes, zoals bolletjes, plaatjes en staafjes. Doel van dat onderzoek is om een beter begrip te krijgen van het gedrag van complex samengestelde vloeistoffen.

Het breed georiënteerde fundamentele onderzoek van Lekkerkerker heeft geleid tot vele publicaties van hoog niveau met een indrukwekkende citatiescore. Eén van die publicaties is zelfs een citatieklassieker geworden en heeft een ware explosie van vervolgpublicaties teweeggebracht. Twee uitvindingen van Lekkerkerker hebben geresulteerd in patenten.

Het akademiehoogleraarschap is in 2002 ingesteld door de KNAW om excellente hoogleraren tussen 55 en 60 jaar die tot de absolute top van de wetenschap behoren, vijf jaar lang ongestoord onderzoek te laten doen. Voorwaarde is dat de betreffende faculteit in hun plaats een jonge veelbelovende onderzoeksleider aantrekt, die zo de gelegenheid krijgt een eigen onderzoekslijn te beginnen. Lekkerkerker ontvangt vijf jaar lang jaarlijks 200.000 euro voor salaris- en onderzoekskosten.

Naast Lekkerkerker wordt ook de voormalige Utrechtse hoogleraar literatuurwetenschap Mieke Bal (nu Amsterdam) akademiehoogleraar. Verdere benoemingen gingen naar sociaal-posycholoog Buunk (Groningen), biomedisch ingenieur Huiskes (Eindhoven), voedingsdeskundige Katan (Wageningen) en econometrist Palm (Maastricht).

EH

Van der Wall (1960) is internist-oncoloog bij het UMC Utrecht en hoogleraar interne geneeskunde bij de faculteit Geneeskunde. Zij is tevens associate professor aan de Johns Hopkins universiteit in Baltimore (VS). Van der Wall's wetenschappelijke interesse is gericht op het ontwikkelen van nieuwe methoden in de behandeling van borstkanker. Zij is zeer actief in de publieksvoorlichting over borstkanker.

Met de benoeming van Van der Wall doet het college een eerdere toezegging aan de Universiteitsraad gestand. Afgelopen voorjaar had de raad onder meer kritiek op het feit dat zich onder de toenmalige zes universiteitshoogleraren geen enkele vrouw bevond. Rector Gispen beloofde de raad toen dat het zestal op korte termijn zou worden aangevuld met een vrouw uit de medische hoek.

Door haar aanstelling wordt Elsken van der Wall collega van letterkundige Frits van Oostrom, socioloog Paul Schnabel, filosoof Herman Philipse, cultureel antropoloog en godsdienstwetenschapper Peter van der Veer, psycholoog Willem Albert Wagenaar en chemicus Gerard van Koten. De nieuwe universiteitshoogleraar spreekt op 8 juni haar inaugurele rede uit.

EH

Met de overeenkomst ziet de HKU een oude wens in vervulling gaan. De stichting krijgt een positie binnen de academische wereld, iets wat voor het kunstonderwijs in het buitenland vaak een doodnormale zaak is. De UU op zijn beurt mikt op nieuwe mogelijkheden om het onderwijsaanbod uit te breiden en het culturele profiel van de universiteit te versterken. In december 2003 onderschreven beide instellingen al een intentieverklaring om tot nauwere samenwerking te komen.

De nieuw te vormen faculteit zal alleen bestaan uit medewerkers van de HKU die in aanmerking komen voor de academische status van hoogleraar. Vooralsnog zal het gaan om een zeer beperkt aantal personen. Gedacht wordt voorlopig aan zo’n twee voordrachten door het HKU.

De faculteit zal geen studenten kennen. Al het HKU-onderwijs wordt ondergebracht in een nieuw samenwerkingsverband Utrechts School of the Arts (UtSA). Universitaire studenten komen alleen in de UtSA terecht wanneer zij deelnemen aan een van de wo-masteropleidingen op het snijvlak van kunst en wetenschap, waarvan de eersten afgelopen september van start gingen.

De UtSA zal onder leiding staan van de voorzitter van de HKU samen met een hoogleraar van de UU. Eerstgenoemde zal tevens decaan worden van Faculteit Kunsten.

De HKU en de universiteit houden verder op alle vlakken de verantwoordelijkheid voor de eigen studenten en het eigen personeel. Accreditatie en bekostiging van opleidingen en inschrijving van studenten blijft gescheiden. Ook wat betreft de materiële lasten zullen geen verschuivingen plaatsvinden.

Universiteit en hogeschool hopen voor de zomer nog het formele traject, waaronder een verandering van het universitaire bestuurs- en beheersreglement, af te kunnen werken.

xb

De vrouw liep op zaterdagavond 12 februari omstreeks kwart voor elf ’s avonds over de Bisschopssteeg van de Bolognalaan naar de Heidelberglaan toen ter hoogte van het hogeschoolgebouw van de Faculteit Sociaal Agogische Opleidingen (FSAO) een man uit het struikgewas kwam. Deze begon haar te betasten. Toen de vrouw hevig verzet bood sloeg hij op de vlucht.

De politie heeft na de melding van de aanranding de omgeving afgezocht, maar de man niet terug kunnen vinden. Ook het bevragen van dertig voorbijgangers afgelopen zaterdagavond, precies een week na de aanranding, heeft tot nu toe geen bruikbare tips opgeleverd.

De politie wil daarom graag in contact komen met mensen die op de bewuste avond iets gezien hebben of in de afgelopen periode misschien zijn lastig gevallen door een man die voldoet aan het volgende signalement: tussen 35 en 40 jaar, blank, opvallend grote bolle ogen, grauwe ‘ongezonde’ huidskleur, vrijwel kaal (alleen plukken haar boven de oren). Voor tips kan worden gebeld met 0900-8844. De zaak wordt behandeld door bureau Tolsteeg.

XB

Rutte maakte daar duidelijk dat hij ondanks alle kritiek dit jaar opnieuw met het rapport 'Kennis in Kaart' komt. Dat vorig jaar voor het eerst gepubliceerde rapport bevatte allerlei tabellen over universiteiten en hogescholen, waaronder bijvoorbeeld het percentage vrouwelijke studenten, de student-stafratio en het afstudeerrendement. Maar ook het percentage onvoldoendes en excellente scores in de visitatierapporten stonden erin. Op grond van die laatste, beperkte tabel maakte het Algemeen Dagblad een omstreden ranglijst, die vervolgens vrijwel alle landelijke media haalde. Vooral de Universiteit Leiden, die overigens niet onderaan stond, was zeer boos over het rapport. Zij ziet meer in het inzichtelijk maken van verschillen: liever een staalkaart van variatie dan een pikorde.

Toch moedigt Rutte het maken van een nieuwe ranglijst aan. "We gaan Kennis in Kaart uitbouwen en perfectioneren", bevestigt een woordvoerder. "Het is een manier om de bestuurders in beweging te krijgen. Het zijn bovendien openbare gegevens. Als de instellingen die gegevens verouderd of incompleet vinden, dan dagen we ze uit om meer en betere gegevens te leveren." Na zijn recente oproep aan studenten om gebouwen van slecht presterende universiteiten te bezetten, bewees de staatssecretaris andermaal niet wars te zijn van een provocerende opmerking. "Een slechte positie op de ranglijst raakt bestuurders in hun ego," zei hij in Netwerk.

Volgens Van Rooy zijn ranglijsten zo langzamerhand niet meer weg te denken uit het hoger onderwijs. "De hele wereld rankt." Zij heeft dan ook weinig problemen met de plannen van Rutte zo lang hij zijn cijfers maar op een verantwoorde manier presenteert. "Voor een goed onderbouwde ranglijst zijn wij in Utrecht niet bang, maar de lijst in het AD raakte echt kant noch wal. De grootste blaam treft natuurlijk de krant zelf, maar het zou prettig zijn als het departement de cijfers zodanig zou presenteren dat dergelijke blunders niet meer kunnen voorkomen. Om dat te bereiken gaat universiteitenkoepel VSNU binnenkort met het ministerie praten over de juiste manier van informatie verzamelen en over de presentatie ervan."

Balkenende geeft startschot Taskforce Innovatie

Zeven miljoen euro, tien projecten op vijf focusgebieden en het vaste voornemen om in 2010 tot de vijf meest innovatieve regio's van Europa te horen. De Utrechtse ambities op het gebied van de kenniseconomie liegen er niet om, zo blijkt uit het businessplan van de Taskforce, dat 23 februari aan Balkenende werd overhandigd.

Ruim een jaar geleden besloot de Utrechtse Kamer van Koophandel dat de kwakkelende Utrechtse economie wel een impuls kon gebruiken en dat er in dat opzicht voor de Universiteit Utrecht een schone taak was weggelegd. "Willen we Utrecht economisch weer op de kaart krijgen, dan zullen we ons moeten richten op nieuwe en innovatieve sectoren", zei KvK-voorzitter Jeu Bielders vorig jaar in het Ublad.

Uit het nu gepresenteerde plan blijkt dat de Taskforce vijf sectoren heeft aangewezen, waarop de Utrechtse inspanningen zich de komende jaren zullen concentreren. De speerpunten zijn Life Science, ICT, zakelijke dienstverlening en consultancy, design en multimedia.

Volgens voorzitter Theo Camps, in het dagelijks leven bestuursvoorzitter van Berenschot en hoogleraar organisatie- en bestuurskunde in Tilburg, kan de universiteit met de aanwezige kennis op de meeste van die gebieden een nuttige bijdrage leveren.

"Een belangrijke taak van de Taskforce zal zijn om de werelden van kennis en bedrijvigheid, die tot nu toe vaak langs elkaar heen werkten, bij elkaar te brengen. Utrecht heeft op een aantal terreinen, zoals de media en het design, veel expertise en bedrijvigheid in huis, maar het ontbreekt nog vaak aan kennisuitwisseling. Wij willen die uitwisseling stimuleren en bovendien starters met geld en expertise ondersteunen. Eén van onze initiatieven is het beschikbaar stellen van vijftig zogeheten regionale innovatievouchers ter waarde van 4500 euro. Met die vouchers kunnen startende ondernemers, waar ze maar willen ondersteuning 'inkopen'. Ja hoor, ook studenten met goede ideeën komen voor zo'n voucher in aanmerking."

Is het niet een beetje kortzichtig om innovatie zo strikt regionaal aan te pakken?

"Integendeel. In de eerste plaats hebben wij ook 't Gooi nadrukkelijk in onze plannen betrokken, maar bovendien is inmiddels wel duidelijk dat er minder gebeurt naarmate de regio groter is. Utrecht heeft de ideale schaal voor dit soort initiatieven. Dat alle andere regio's dezelfde ambitie hebben? Op papier misschien wel, maar met uitzondering van Eindhoven zie ik weinig beweging. Vooral dankzij een forse bijdrage van de provincie Utrecht, zijn wij erin geslaagd om binnen driekwart jaar zeven miljoen euro bij elkaar te krijgen. Dat zie ik de meeste andere regio's ons niet zo snel nadoen.

U heeft woensdag een leerstoel innovatie aan premier Balkenende aangeboden. Wat gaat die leerstoel inhouden?

"Wij hebben de afgelopen tijd gemerkt dat innovatie een beetje een containerbegrip begint te worden. Voor regiobeleid op dit terrein heb je veel meer regiospecifieke kennis nodig. Wat zijn de sterke punten van een regio en hoe kun je die het best benutten voor kennisintensieve bedrijvigheid? Dat zijn vragen, die we willen laten onderzoeken door een door ons te financieren bijzonder hoogleraar, die zal worden aangesteld aan de universiteit. We zijn nog op zoek naar een geschikte kandidaat, maar zeker is dat het iemand zal worden die de beleidsontwikkeling op dit gebied van dichtbij volgt."

Welke rol gaat de UU verder in Uw plannen spelen?

"Ik hoop dat op de door ons genoemde speerpunten meer samenwerking van de grond zal komen tussen onderzoekers en ondernemers. De universiteit bezit bijvoorbeeld een groot aantal ongebruikte patenten, waarvan de bruikbaarheid nooit goed is onderzocht. Dat willen wij nu gaan doen, zodat ondernemers er wellicht mee aan de slag kunnen. Maar nog belangrijker zou ik het vinden als de universiteit haar studenten wat meer ondernemerschap bij zou brengen. Eén van de grootste fouten van het huidige onderwijs is dat studenten nog hoofdzakelijk worden opgeleid voor het loonafhankelijke werknemerschap. Ik zou het zeer toejuichen als ons initiatief ertoe kan bijdragen dat studenten in de toekomst iets meer als ondernemer gaan leren denken."

Voors en tegens van studiepuntfinanciering

Decaan Geowetenschappen Pieter Hooimeijer vertolkte deze week in zijn faculteitsraad naar eigen zeggen de opvatting van alle bètadecanen: hij sprak zijn afkeuring uit over een nieuw systeem van onderwijsbekostiging dat de universiteit wil invoeren. In die nieuwe opzet moeten opleidingen direct betaald krijgen voor het onderwijs dat ze geven, de zogenoemde studiepuntfinanciering. Eerder zagen ze pas geld op het moment dat studenten hun diploma hadden gehaald.

Hooimeijer vindt het echter onbegrijpelijk dat faculteiten, als het aan het college van bestuur ligt, in de toekomst helemaal niets meer ontvangen voor de afgestudeerden die zij afleveren. De nieuwe onderwijsbekostiging wordt immers alleen gebaseerd op het aantal behaalde studiepunten en het aantal ingeschreven studenten. "Gezien de recente inspanningen van bètafaculteiten om de diplomarendementen omhoog te brengen is dat heel merkwaardig", aldus Hooimeijer.

Maar er is volgens hem ook een principieel bezwaar: "Een diploma is belangrijker dan een aantal behaalde cursussen. Op deze manier werken we mee aan het snackbaridee van her en der wat cursusjes doen. En dat terwijl we door een visitatiecommissie beoordeeld worden op een samenhangend curriculum met gegarandeerde eindtermen. Nu zien we dat faculteiten met veel onderwijs en lagere rendementen een groot deel van de bekostiging krijgen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn."

De geowetenschappers en de klassieke bèta-opleidingen dreigen er flink op achter uit te gaan wanneer de nieuwe rekenwijze wordt gehanteerd, de winnaars zitten in de alfa-gamma-hoek. Directeur Sociale Wetenschappen Wim Dirksen zegt zich wel iets te kunnen voorstellen bij de bezwaren van Hooimeijer, maar hij heeft weer een ander probleem: het besluit van het college om de bekostiging voorlopig budgettair neutraal te houden. Op korte termijn schiet zijn faculteit er dus niets mee op. Dirksen vreest bovendien dat van uitstel wel eens afstel kan komen. "Wij willen dat de uitkomsten werkelijk de onze worden. Dat zou gezien de onderwijsinspanningen in die faculteiten zeer terecht zijn. Dat geld is hard nodig om de bama-filosofie overeind te houden. Het college zou daarom het nieuwe systeem onmiddellijk moeten invoeren en de bèta's moeten compenseren voor het verlies aan inkomsten."

De Universiteitsraad zal zich de komende weken buigen over het collegevoorstel. Raadslid Phil Heiligers wil in elk geval nog een derde element in de discussie brengen. Zij vraagt zich af waarom het college de situatie wil handhaven dat de bèta-opleidingen vijftien procent meer betaald krijgen voor hun onderwijs dan de andere opleidingen. Het college heeft volgens haar niets gedaan met alternatieven die zijn voorgedragen, zoals een speciaal tarief voor practicumonderwijs

De vrouw liep op zaterdagavond 12 februari omstreeks kwart voor elf 's avonds over de Bisschopssteeg van de Bolognalaan naar de Heidelberglaan toen ter hoogte van het hogeschoolgebouw van de Faculteit Sociaal Agogische Opleidingen (FSAO) een man uit het struikgewas kwam. Deze begon haar te betasten. Toen de vrouw hevig verzet bood, sloeg hij op de vlucht.

De politie heeft na de melding van de aanranding de omgeving afgezocht, maar de man niet terug kunnen vinden. Een woordvoerder stelt dat de politie er op dit moment van uitgaat dat de dader niet de Utrechtse serieverkrachter is die tussen 1995 en 2001 zes vrouwen verkrachtte en twaalf aanrandde. De zaak wordt onderzocht door een regulier rechercheteam.

Het passantenonderzoek heeft tot nu toe geen bruikbare tips opgeleverd. De politie wil daarom graag in contact komen met mensen die op de bewuste avond iets gezien hebben of in de afgelopen periode misschien zijn lastig gevallen door een man die voldoet aan het volgende signalement: tussen 35 en 40 jaar, blank, opvallend grote bolle ogen, grauwe 'ongezonde' huidskleur, vrijwel kaal (alleen plukken haar boven de oren). Voor tips kan worden gebeld naar 0900-8844. De zaak wordt behandeld door bureau Tolsteeg.

Dat initiatief van de Utrechtse Kamer van Koophandel wil kennis en ondernemningszin in de regio bij elkaar brengen en heeft de ambitie om van Utrecht in 2010 een van de vijf meest innovatieve regio's van Europa te maken. Om de 'kick-off' luister bij te zetten was Balkenende uitgenodigd om zijn oude stiel weer op te pakken en als professor Balkenende een mini-college innovatie te geven.

Ontspannen en met de routine van de ervaren docent bewoog de premier zich door de zaal, waar hij de lachers op zijn hand kreeg met anecdotes uit zijn professorale verleden. 'Het zit er wel in, maar het komt er nog onvoldoende uit', was zijn oordeel over het Nederlandse ondernemersklimaat. "Van de mondiale kennis komt twee procent uit ons land, maar het lukt ons nog niet erg goed om die kennis productief te maken." Hij prees de aanwezige studenten, waarvan een groot aantal al tijdens de studie ondernemer is geworden.

Behendig ontweek de premier de kritiek van een van hen dat het kabinet het student-ondernemers wel erg moeilijk maakt door vast te houden aan een verkorting van de studieduur. "Zo, u heeft de zendtijd slim benut." Liever prees hij de oprichting van de Utrechtse Taskforce als goede uitwerking van de door het Landelijk Innovatieplatform gekozen aanpak. "Wij proberen een ijsbreker te zijn die schotten doorbreekt. Ik feliciteer u met de manier waarop u die intentie hier in de regio gestalte denkt te gaan geven."

EH