Balkenende geeft startschot Taskforce Innovatie

Zeven miljoen euro, tien projecten op vijf focusgebieden en het vaste voornemen om in 2010 tot de vijf meest innovatieve regio's van Europa te horen. De Utrechtse ambities op het gebied van de kenniseconomie liegen er niet om, zo blijkt uit het businessplan van de Taskforce, dat 23 februari aan Balkenende werd overhandigd.

Ruim een jaar geleden besloot de Utrechtse Kamer van Koophandel dat de kwakkelende Utrechtse economie wel een impuls kon gebruiken en dat er in dat opzicht voor de Universiteit Utrecht een schone taak was weggelegd. "Willen we Utrecht economisch weer op de kaart krijgen, dan zullen we ons moeten richten op nieuwe en innovatieve sectoren", zei KvK-voorzitter Jeu Bielders vorig jaar in het Ublad.

Uit het nu gepresenteerde plan blijkt dat de Taskforce vijf sectoren heeft aangewezen, waarop de Utrechtse inspanningen zich de komende jaren zullen concentreren. De speerpunten zijn Life Science, ICT, zakelijke dienstverlening en consultancy, design en multimedia.

Volgens voorzitter Theo Camps, in het dagelijks leven bestuursvoorzitter van Berenschot en hoogleraar organisatie- en bestuurskunde in Tilburg, kan de universiteit met de aanwezige kennis op de meeste van die gebieden een nuttige bijdrage leveren.

"Een belangrijke taak van de Taskforce zal zijn om de werelden van kennis en bedrijvigheid, die tot nu toe vaak langs elkaar heen werkten, bij elkaar te brengen. Utrecht heeft op een aantal terreinen, zoals de media en het design, veel expertise en bedrijvigheid in huis, maar het ontbreekt nog vaak aan kennisuitwisseling. Wij willen die uitwisseling stimuleren en bovendien starters met geld en expertise ondersteunen. Eén van onze initiatieven is het beschikbaar stellen van vijftig zogeheten regionale innovatievouchers ter waarde van 4500 euro. Met die vouchers kunnen startende ondernemers, waar ze maar willen ondersteuning 'inkopen'. Ja hoor, ook studenten met goede ideeën komen voor zo'n voucher in aanmerking."

Is het niet een beetje kortzichtig om innovatie zo strikt regionaal aan te pakken?

"Integendeel. In de eerste plaats hebben wij ook 't Gooi nadrukkelijk in onze plannen betrokken, maar bovendien is inmiddels wel duidelijk dat er minder gebeurt naarmate de regio groter is. Utrecht heeft de ideale schaal voor dit soort initiatieven. Dat alle andere regio's dezelfde ambitie hebben? Op papier misschien wel, maar met uitzondering van Eindhoven zie ik weinig beweging. Vooral dankzij een forse bijdrage van de provincie Utrecht, zijn wij erin geslaagd om binnen driekwart jaar zeven miljoen euro bij elkaar te krijgen. Dat zie ik de meeste andere regio's ons niet zo snel nadoen.

U heeft woensdag een leerstoel innovatie aan premier Balkenende aangeboden. Wat gaat die leerstoel inhouden?

"Wij hebben de afgelopen tijd gemerkt dat innovatie een beetje een containerbegrip begint te worden. Voor regiobeleid op dit terrein heb je veel meer regiospecifieke kennis nodig. Wat zijn de sterke punten van een regio en hoe kun je die het best benutten voor kennisintensieve bedrijvigheid? Dat zijn vragen, die we willen laten onderzoeken door een door ons te financieren bijzonder hoogleraar, die zal worden aangesteld aan de universiteit. We zijn nog op zoek naar een geschikte kandidaat, maar zeker is dat het iemand zal worden die de beleidsontwikkeling op dit gebied van dichtbij volgt."

Welke rol gaat de UU verder in Uw plannen spelen?

"Ik hoop dat op de door ons genoemde speerpunten meer samenwerking van de grond zal komen tussen onderzoekers en ondernemers. De universiteit bezit bijvoorbeeld een groot aantal ongebruikte patenten, waarvan de bruikbaarheid nooit goed is onderzocht. Dat willen wij nu gaan doen, zodat ondernemers er wellicht mee aan de slag kunnen. Maar nog belangrijker zou ik het vinden als de universiteit haar studenten wat meer ondernemerschap bij zou brengen. Eén van de grootste fouten van het huidige onderwijs is dat studenten nog hoofdzakelijk worden opgeleid voor het loonafhankelijke werknemerschap. Ik zou het zeer toejuichen als ons initiatief ertoe kan bijdragen dat studenten in de toekomst iets meer als ondernemer gaan leren denken."

Voors en tegens van studiepuntfinanciering

Decaan Geowetenschappen Pieter Hooimeijer vertolkte deze week in zijn faculteitsraad naar eigen zeggen de opvatting van alle bètadecanen: hij sprak zijn afkeuring uit over een nieuw systeem van onderwijsbekostiging dat de universiteit wil invoeren. In die nieuwe opzet moeten opleidingen direct betaald krijgen voor het onderwijs dat ze geven, de zogenoemde studiepuntfinanciering. Eerder zagen ze pas geld op het moment dat studenten hun diploma hadden gehaald.

Hooimeijer vindt het echter onbegrijpelijk dat faculteiten, als het aan het college van bestuur ligt, in de toekomst helemaal niets meer ontvangen voor de afgestudeerden die zij afleveren. De nieuwe onderwijsbekostiging wordt immers alleen gebaseerd op het aantal behaalde studiepunten en het aantal ingeschreven studenten. "Gezien de recente inspanningen van bètafaculteiten om de diplomarendementen omhoog te brengen is dat heel merkwaardig", aldus Hooimeijer.

Maar er is volgens hem ook een principieel bezwaar: "Een diploma is belangrijker dan een aantal behaalde cursussen. Op deze manier werken we mee aan het snackbaridee van her en der wat cursusjes doen. En dat terwijl we door een visitatiecommissie beoordeeld worden op een samenhangend curriculum met gegarandeerde eindtermen. Nu zien we dat faculteiten met veel onderwijs en lagere rendementen een groot deel van de bekostiging krijgen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn."

De geowetenschappers en de klassieke bèta-opleidingen dreigen er flink op achter uit te gaan wanneer de nieuwe rekenwijze wordt gehanteerd, de winnaars zitten in de alfa-gamma-hoek. Directeur Sociale Wetenschappen Wim Dirksen zegt zich wel iets te kunnen voorstellen bij de bezwaren van Hooimeijer, maar hij heeft weer een ander probleem: het besluit van het college om de bekostiging voorlopig budgettair neutraal te houden. Op korte termijn schiet zijn faculteit er dus niets mee op. Dirksen vreest bovendien dat van uitstel wel eens afstel kan komen. "Wij willen dat de uitkomsten werkelijk de onze worden. Dat zou gezien de onderwijsinspanningen in die faculteiten zeer terecht zijn. Dat geld is hard nodig om de bama-filosofie overeind te houden. Het college zou daarom het nieuwe systeem onmiddellijk moeten invoeren en de bèta's moeten compenseren voor het verlies aan inkomsten."

De Universiteitsraad zal zich de komende weken buigen over het collegevoorstel. Raadslid Phil Heiligers wil in elk geval nog een derde element in de discussie brengen. Zij vraagt zich af waarom het college de situatie wil handhaven dat de bèta-opleidingen vijftien procent meer betaald krijgen voor hun onderwijs dan de andere opleidingen. Het college heeft volgens haar niets gedaan met alternatieven die zijn voorgedragen, zoals een speciaal tarief voor practicumonderwijs

De vrouw liep op zaterdagavond 12 februari omstreeks kwart voor elf 's avonds over de Bisschopssteeg van de Bolognalaan naar de Heidelberglaan toen ter hoogte van het hogeschoolgebouw van de Faculteit Sociaal Agogische Opleidingen (FSAO) een man uit het struikgewas kwam. Deze begon haar te betasten. Toen de vrouw hevig verzet bood, sloeg hij op de vlucht.

De politie heeft na de melding van de aanranding de omgeving afgezocht, maar de man niet terug kunnen vinden. Een woordvoerder stelt dat de politie er op dit moment van uitgaat dat de dader niet de Utrechtse serieverkrachter is die tussen 1995 en 2001 zes vrouwen verkrachtte en twaalf aanrandde. De zaak wordt onderzocht door een regulier rechercheteam.

Het passantenonderzoek heeft tot nu toe geen bruikbare tips opgeleverd. De politie wil daarom graag in contact komen met mensen die op de bewuste avond iets gezien hebben of in de afgelopen periode misschien zijn lastig gevallen door een man die voldoet aan het volgende signalement: tussen 35 en 40 jaar, blank, opvallend grote bolle ogen, grauwe 'ongezonde' huidskleur, vrijwel kaal (alleen plukken haar boven de oren). Voor tips kan worden gebeld naar 0900-8844. De zaak wordt behandeld door bureau Tolsteeg.

Dat initiatief van de Utrechtse Kamer van Koophandel wil kennis en ondernemningszin in de regio bij elkaar brengen en heeft de ambitie om van Utrecht in 2010 een van de vijf meest innovatieve regio's van Europa te maken. Om de 'kick-off' luister bij te zetten was Balkenende uitgenodigd om zijn oude stiel weer op te pakken en als professor Balkenende een mini-college innovatie te geven.

Ontspannen en met de routine van de ervaren docent bewoog de premier zich door de zaal, waar hij de lachers op zijn hand kreeg met anecdotes uit zijn professorale verleden. 'Het zit er wel in, maar het komt er nog onvoldoende uit', was zijn oordeel over het Nederlandse ondernemersklimaat. "Van de mondiale kennis komt twee procent uit ons land, maar het lukt ons nog niet erg goed om die kennis productief te maken." Hij prees de aanwezige studenten, waarvan een groot aantal al tijdens de studie ondernemer is geworden.

Behendig ontweek de premier de kritiek van een van hen dat het kabinet het student-ondernemers wel erg moeilijk maakt door vast te houden aan een verkorting van de studieduur. "Zo, u heeft de zendtijd slim benut." Liever prees hij de oprichting van de Utrechtse Taskforce als goede uitwerking van de door het Landelijk Innovatieplatform gekozen aanpak. "Wij proberen een ijsbreker te zijn die schotten doorbreekt. Ik feliciteer u met de manier waarop u die intentie hier in de regio gestalte denkt te gaan geven."

EH

Het verzoek van Sociale Wetenschappen om te mogen afwijken van de geldende ontslagvolgorde, was ingegeven door de vrees dat anders pas aangestelde medewerkers met 'nieuwe cruciale kennis' de dupe van de reorganisatie zouden kunnen worden. Volgens het faculteitsbestuur zou dat contraproductief werken, omdat de reorganisatie mede bedoeld is om ruimte te scheppen voor vernieuwing.

In hun periodiek overleg met het college van bestuur toonden de bonden zich niet onder de indruk van dit argument. Zij wezen op de mogelijkheden die het aangekondigde seniorenbeleid biedt om oudere medewerkers vervroegd met pensioen te laten gaan, en herinnerden de bij de bespreking aanwezige decaan Koops aan zijn uitspraak dat die regeling waarschijnlijk voldoende soelaas zou bieden.

Maar ook als dat niet het geval zou zijn, dan zou toch maar in een zeer beperkt aantal gevallen sprake zijn van gedwongen ontslag of herplaatsing, aldus de bonden. Wat hen betreft was dat geen rechtvaardiging voor een zo ingrijpende maatregel als een wijziging van de ontslagvolgorde. Omdat het college van bestuur de redenering van de bonden volgde, moet Sociale Wetenschappen zich bij dit voldongen feit neerleggen.

Tijdens de vergadering van het Lokaal Overleg kregen vorige week ook de reorganisatieplannen van de Universitaire Bestuursdienst en de voormalige faculteiten Biologie, Scheikunde en Letteren groen licht. De bonden hebben bovendien met het college afgesproken om voor een aantal kwesties, waarvoor op dit moment onduidelijkheid bestaat, een algemeen geldende regeling op te stellen. Daarin zal onder meer worden vastgelegd hoe bij gedwongen ontslag om te gaan met het ambtsjubileum en op welk moment de rechtsbescherming van 20 maanden precies ingaat.

EH

De universiteitenkoepel VSNU verdedigt de nullijn met het argument dat het kabinet geen enkele ruimte biedt voor loonstijging. Mocht daartoe toch worden besloten in de CAO, dan moeten instellingen die uit eigen zak betalen. De VSNU heeft de bonden toegezegd dat ze haar leden zal vragen of ze daartoe bereid zijn. Op 11 maart worden de onderhandelingen hervat.

De bonden zijn niet blind voor de slechte financiele positie van de universiteiten, maar kunnen niet akkoord gaan met een akkoord zonder bescheiden loonstijging. "Een nullijn zou betekenen dat het universiteitspersoneel er op achteruit gaat. Iemand die in 2004 een incidentele eindejaarsuitkering heeft gekregen, gaat in 2005 zelfs minder verdienen", aldus onderhandelaar Arno Lammeretz van vakcentrale Abvakabo-FNV.

Het kabinet ging dit najaar onder grote maatschappelijke druk akkoord met het Museumpleinakkoord. Daarin ging de deur voor loonstijgingen op een kier. De VSNU betreurt het daarom dat de universiteiten op dit punt geen extra ruimte van de overheid hebben gekregen, temeer omdat de loonkosten door de pensioenpremies fors zijn gestegen.

HOP

Het netwerk is in de jaren negentig van de vorige eeuw - informeel - ontstaan en in 2001 een stichting geworden. In totaal zijn bijna 350 vrouwelijke hoogleraren bij het netwerk aangesloten. De Utrechtse emeritus-hoogleraar geneeskunde dr. Bertien Collette is secretaris van het netwerk.

Onlangs heeft het netwerk een website geopend om de band te verbeteren tussen vrouwelijke hoogleraren en tussen allerlei instanties die zich bezighouden met het wegwerken van het ‘glazen plafond’. Daarmee wordt de barriere bedoeld die vrouwen ondervinden om te kunnen doordringen tot de hogere regionen in de academische wereld: slechts 28 procent van het wetenschappelijk personeel is vrouw, en slechts 7 procent van het totaal aantal hoogleraren in Nederland. Daarmee behaalt ons land de laagste score van alle Europese landen.

Op deze site van het Netwerk bevindt zich veel nieuws over vrouwen in een academische setting. Voorts bevat ze onder meer oraties van vrouwelijke hoogleraren en relevante links.

AH

De site is te vinden op www.lnvh.nl

Dit weekeinde is begonnen met het distribueren van de goederen die kort na de jaarwisseling in Nederland werden ingezameld. Vrijwilligers terplekke hebben de afgelopen week de verspreiding voorbereid.

De tien vrachtwagens vertrokken vijf weken geleden uit Nederland met in totaal 12.706 pakketten met voedsel, medicijnen en knuffels aan boord. De faculteit diergeneeskunde nam kort na de ramp in Azië het initiatief tot een universitaire actie. De opbrengt was meer dan vierhonderd dozen.

XB

De SSH begon vorige maand met de voorbereidingen van de plaatsing van de voormalige asielzoekerswoningen. Omwonenden maakten echter bezwaar tegen de bouwvergunning. De rechter stelde hen op een punt in het gelijk. Het was onduidelijk of de woningen geluidsoverlast zouden kunnen gaan ondervinden van de spoorlijn waar ze aan liggen. De gemeente heeft het verzoek gekregen hier uitsluitsel over te geven.

Volgens woordvoerder Smeets van de SSH is er sprake van een fout in de bouwaanvraag. Een specialistenrapport wijst volgens haar uit dat er geen geluidsproblemen te verwachten zijn. De SSH betreurt het dat de plaatsing van de woningen nu vertraging oploopt. Na de toelichting van de gemeente, die eind deze maand wordt verwacht, krijgen de bewoners nog zes weken de tijd om zich opnieuw tot de rechter te wenden. Dit betekent dat de woningen niet, zoals was voorzien, in mei klaar kunnen zijn. Gemikt wordt nu op eind juni.

De aanleg van de tijdelijke woningen is een moeizaam proces voor de SSH. Eerder besliste de Utrechtse politiek onder druk van de omwonenden al dat slechts tweederde van de geplande 224 woningen op de lokatie geplaatst mochten worden. Bewoners verzetten zich vooral tegen de aanslag op het groen in de wijk en de verwachte overlast die studenten met zich meebrengen.

Voor de woningen die niet in Tolsteeg komen wordt gezocht naar een plek op het IBB-complex. De lokatie die de SSH wenste, aan de IBB-laan tegenover de HKU, leidde tot heftige protesten van een aantal studenteneenheden die hun vrij uitzicht dreigden te verliezen. Op dit moment wordt onderzocht of een alternatieve lokatie, nabij het spoor, die door de studenten is aangedragen soelaas kan bieden.

XB