De benauwdheid van astmalijders wordt veroorzaakt door stoffen in de lucht waarvoor astmapatiënten allergisch zijn. Bekend was al dat immunoglobuline E (IgE), een afweerstof die wordt aangemaakt door het immuunsysteem, die benauwdheid in de hand werkt, maar een goede therapie bleek moeilijk te vinden.

In een artikel in de 'Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America' toont onderzoeker Aletta Kraneveld op grond van onderzoek bij muizen aan dat slechts een onderdeel van IgE de boosdoener is. Het gaat om moleculen met de naam 'lichte ketens'. Bekend was al dat die moleculen in overmaat worden aangemaakt als de patiënt in aanraking komt met stoffen, waarvoor hij of zij allergisch is. De vraag was echter of er een samenhang is tussen die overproductie van lichte ketens en de problemen van astmapatiënten.

Kraneveld en haar collega's besloten deze hypothese te testen op muizen. Dieren die in contact werden gebracht met een allergieopwekkende stof, kregen zoals verwacht astmatische verschijnselen. Uitzondering waren echter muizen die vervolgens een stof kregen toegediend die het teveel aan lichte ketens wegving.

Omdat ook werd aangetoond dat in bloedmonsters van astmapatiënten meer lichte ketens voorkomen dan in het bloed van gezonde proefpersonen, concluderen de onderzoekers dat lichte ketens inderdaad verantwoordelijk kunnen zijn voor astmasymptomen. De speurtocht naar een geneesmiddel tegen astma zou zich dus moeten richten op een stof die lichte ketens onschadelijk maakt.

EH

De uitvoering van in totaal 22 actiepunten moet ertoe leiden dat het bèta- en techniekonderwijs aantrekkelijker wordt en dat het aantal studenten in die hoek over vijf jaar met vijftien procent zal zijn toegenomen.

Het geld gaat onder meer naar de bètabeurs: studenten aan universiteit en hogeschool die voor een studie in die hoek kiezen, krijgen een bonus van 1500 euro. Verder wil het platform de banden tussen instellingen en bedrijfsleven verstevigen en de loopbaanontwikkeling van kenniswerkers in de bètahoek aantrekkelijker maken.

Ook het voortgezet onderwijs profiteert. In Groningen, Den Haag, Alkmaar, Utrecht en Amsterdam zijn netwerken opgezet waarin scholen samen met het hoger onderwijs, onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven proberen tot succesvol bètaonderwijs te komen.
Voorbeelden van dergelijke scholen zijn het Technasium in Groningen, het Junior College in Utrecht en Technotalent in Den Haag. In 2007 moet twintig procent van de middelbare scholen een bètaprofiel hebben.

HOP

Prof. Rinus Wortel (tectonophysics) en prof. Piet Hoekstra (Coastal and River research) zullen in hun college onder meer in gaan op de vraag waarom er een zeebeving heeft plaatsgevonden, hoe groot de verschuiving was, waardoor de Tsunami is veroorzaakt, hoe de verplaatsing van de golf was en of zee- of aardbevingen van een dergelijke kracht nogmaals in het gebied te verwachten zijn. Bovendien vragen zij zich af hoe het komt dat de zeebeving bij Macquarie Island (Antarctica) met een kracht van 8.1 op de schaal van Richter op 23 december geen Tsunami heeft veroorzaakt.

Belangstellenden kunnen maandag tussen 12.00 en 13.00 uur aanschuiven in de kleine collegezaal van het gebouw van Aardwetenschappen, Budapestlaan 4.

AH

Het houdt niet op bij de space-boxen, woonschepen en asielzoekerswoningen. Onder de titel ‘eindeloos, grandioos, studentikoos wonen in Utrecht’ organiseert het Aanjaagteam jongeren- en studentenhuisvesting van de provincie Utrecht een ideeënwedstrijd. Het Aanjaagteam, waarbinnen verschillende organisaties streven naar een grotere woningvoorraad voor jongeren en studenten in de provincie Utrecht, vraagt om originele en vernieuwende voorstellen voor betaalbare jongerenhuisvesting. Deelnemers aan de wedstrijd moeten staan ingeschreven bij een Utrechtse onderwijsinstelling.

Op 26 februari vindt in het Provinciehuis een informatiebijeenkomst over de wedstrijd plaats. Tijdens die bijeenkomst wordt uitgelegd aan welke voorwaarden inzendingen moeten voldoen. De uiterste inzenddatum is 31 maart. Op 19 april maakt een jury van deskundigen bekend wat het winnende idee is. Eind april zal een selectie van inzendingen tentoon worden gesteld in het Provinciehuis.

XB

Zie voor meer info: www.provincie-utrecht.nl

Volgens de LSVb treft de maatregel 170.000 studenten met een particuliere verzekering. De bond vindt het vreemd dat andere bevolkingsgroepen met een vergelijkbaar verzekeringspakket worden gecompenseerd, maar studenten niet. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid komt dit omdat studenten al een aangepaste premie betaalden.

De verhoging van het eigen risico van studenten heeft alles te maken met de zogenaamde no-claim regeling die het kabinet eind 2004 instelde. Iedere Nederlander heeft een eigen risico van ongeveer 250 euro. Mensen die weinig of geen gebruik maken van zorgverlening krijgen hun geld - of een deel daarvan - aan het einde van het jaar terug. Uit een berekening van het ministerie zou blijken dat studenten er dit jaar gemiddeld 70 euro op achteruit gaan. "Omdat dit koopkrachtverlies bij alle lage inkomensgroepen wordt veroorzaakt, vindt het kabinet dit acceptabel."

Overigens wijst de woordvoerder er op dat 2005 een overgangsjaar is. "In 2006 wordt de basisverzekering weer ingevoerd en daarvoor is inmiddels een compensatiefonds in het leven geroepen. Dan wordt alles weer anders. Ook voor studenten."

HOP

De code werkt vijf algemeen aanvaarde principes van de wetenschap uit: zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, controleerbaarheid, onpartijdigheid en onafhankelijkheid. Zorgvuldigheid impliceert bijvoorbeeld bronvermelding en betrouwbaarheid wil zeggen dat je geen belangrijke feiten achterhoudt.

Veel verrassingen levert de code niet op. De commissie, onder leiding van rector Paul van der Heijden van de Universiteit van Amsterdam, heeft nog wel een paar dilemma’s toegevoegd om discussie uit te lokken. Wat moet je doen als een gulle opdrachtgever je onderzoek wil bijsturen? En hoe lang mag je een onderzoek geheim houden als de opdrachtgever een patent wil indienen?

Die dilemma's zijn wat te eenvoudig, vindt emeritus hoogleraar psychologie Pieter Drenth, voorzitter van ALLEA, de Europese federatie van academies van wetenschappen. 'Natuurlijk mag je je onderzoek niet lang geheim houden en moet je je onderzoek niet laten bijsturen. Er zijn veel lastiger dilemma’s waar geen goed antwoord op mogelijk is.'

Een echt dilemma noemt Drenth bijvoorbeeld de vraag of een steekproef van dertig proefpersonen te klein is. 'Zo ja, dan wordt het moeilijk om goed onderzoek naar zeldzame ziektes te doen.” De KNAW brengt binnenkort de nieuwe druk uit van de brochure ‘Wetenschappelijk onderzoek: dilemma’s en verleidingen’. 'Die kan de code goed aanvullen', aldus Drenth, die medeauteur is van die brochure.

Rector Fokkema van de TU Delft, die ook in de commissie zat, zou eigenlijk nog een zesde principe aan de lijst willen toevoegen: communicatie. 'Je moet wetenschappers trainen om mensen goed en zorgvuldig te informeren. Als je bijvoorbeeld iets over je kankeronderzoek zegt, heb je een grote verantwoordelijkheid.'

HOP

De code is te downloaden via http://www.vsnu.nl/web/show/id=54033/langid=43

De afgelopen jaren zijn diverse aanwijzingen gevonden dat de consumptie van groente en fruit het risico op het krijgen van kanker zou verkleinen. Die bevindingen sluiten aan bij het idee dat vezels, anti-oxidanten en andere bestanddelen van groente en fruit een anti-kanker effect kunnen hebben. Voor borstkanker laten de meest recente studies echter geen beschermend effect zien.

Ook in een groot Europees onderzoek (EPIC) naar de relatie tussen voeding en kanker kon die beschermende werking voor borstkanker niet worden vastgesteld. Het onderzoek, gecoördineerd door een internationaal kankerinstituut te Lyon en medegefinancierd door de Europese Commissie, laat zien dat groente noch fruit bescherming biedt tegen het ontstaan van borstkanker.

De resultaten van het onderzoek van Van Gils werden woensdag 12 januari gepubliceerd in het gerenommeerde medisch tijdschrijft JAMA.

AH

Aan de Universiade doen zo’n 1500 studenten uit 49 verschillende landen mee. Alle grote wintersporten staan op het programma. Het evenement duurt tot en met 22 januari.

De Utrechtse studente Paulien van Deutekom is een van de 11 Nederlandse deelnemers. Zij komt in totaal drie keer in actie. Om te beginnen donderdag op de 1500 meter. Vrijdag en zondag volgen nog de 3000 meter en de 1000 meter.

XB

Kijk voor meer info:
www.universiade-innsbruck.org/en/

Medewerkers van de universiteit krijgen via de portal toegang tot fulltext artikelen uit regionale en landelijke dagbladen, enkele tijdschriften en grote internationale Engelstalige publicaties.

De rubriek 'UU in het nieuws' geeft een overzicht van artikelen die gaan over de universiteit of waarin een Utrechtse deskundige aan het woord komt. De rubriek 'Hoger Onderwijs' bevat achtergrondartikelen over het hoger onderwijs, van besluiten van ocw tot studentenaangelegenheden. En voor wie altijd al had willen weten of en hoe de UU bekendheid geniet in het buitenland, is er een rubriek 'UU internationaal', betrokken uit onder meer The New York Times, The International Herald Tribune, The Guardian en The Daily Yomiuri (Tokyo).

Naast het raadplegen en doorzoeken van de artikelen op de portal is het mogelijk om dagelijks een mailattendering te krijgen van nieuwe berichten uit één of meerdere rubrieken. De nieuwsvoorziening maakt gebruik van de bronnen en technieken van LexisNexis, onderdeel van Elsevier.

AH

De medewerkersportal is te vinden onder www.MyUU.nl. Inloggegevens kwijt? Zie: www.ict.uu.nl/medewerkersolis-id

In november 2003 startte voor de duur van twee jaar een experiment om kleine zelfstandige woningen niet via WoningNet, maar door de SSH te laten toewijzen. Deze mag de woningen vergeven aan huurders van kamers in stadspanden en de studentencomplexen met een lange inschrijfduur. Daarmee hopen de gemeente en de SSH kamers voor nieuwe studenten vrij te maken.

Het gaat om de toewijzing van zo’n 600 kleine woningen met een of twee kamers. De meeste liggen in het centrum of in het oosten van de stad. Een evaluatie wijst nu uit dat 78 woningen zijn toegewezen aan (oud-) studenten. Daarvan was 61 procent afkomstig uit een stadspand en 38 procent uit een studentencomplex. 1 Procent betreft interne doorverhuizers. Gemeente en SSH Utrecht zijn tevreden over de voorlopige resultaten.

XB