Studentenbond ISO roept staatssecretaris Nijs van onderwijs op de medezeggenschap op universiteiten te evalueren en te verbeteren.

De invoering leidde destijds tot felle protesten. Studenten vreesden monddood te worden gemaakt en waarschuwden voor een te grote invloed van het bedrijfsleven op onderwijs en onderzoek. Toenmalig onderwijsminister Ritzen zegde toe de wet na vijf jaar te zullen evalueren.

Tot ongenoegen van de studentenbonden liet Ritzens opvolger Hermans in 2001 alleen een 'zelfbezinning' uitvoeren, waarbij de universiteiten zelf mochten opgeven hoe ze met inspraak omgaan. De klachten die daarbij boven water kwamen, werden door de minister afgedaan als 'cultuurproblemen'.

Het Interstedelijk Studenten Overleg roept staatssecretaris Nijs op alsnog een onafhankelijke evaluatie van de MUB uit te voeren, en draagt zelf alvast wat verbeteringen aan. De besturen van universiteiten moet alle noodzakelijke informatie aan studentenraden verstrekken, faculteits- en opleidingsbesturen moeten altijd uit meerdere personen bestaan en medezeggenschapsraden moeten meer invloed krijgen, vindt de bond onder meer.

Een 7,2, dat is het rapportcijfer dat de lezers toekennen aan het U-blad. Umagazine scoort lager, maar met een 6,7 nog altijd ruim voldoende. Een en ander blijkt uit het telefonisch gehouden lezersonderzoek dat de dienst U-blad rond de jaarwisseling heeft laten uitvoeren.

Onderzoeksbureau 'Duo Market Research' heeft in totaal 570 mensen — van wie 300 studenten — opgebeld met een vragenlijst over blad en magazine. Belangrijkste uitkomst is dat het U-blad op veel goodwill bij lezers kan rekenen: het U-blad wordt goed gelezen en gewaardeerd. Het relatief jonge Umagazine blijft in waardering achter bij het blad, maar echt ontevreden over de publicatie zijn de lezers niet.

'Een grote koerswijziging is voor het U-blad dan ook niet gewenst', concludeert het onderzoeksbureau. Wat het magazine betreft, luidt de conclusie dat lezers (nog) geen band met het tijdschrift hebben — zij slaan het magazine meer op voor 'instrumenteel gebruik' dan voor het leesplezier. Qua vormgeving scoort het magazine iets hoger dan het blad.

De site van de dienst U-blad is nog relatief onbekend: iets minder dan een kwart van de lezers heeft er wel eens een bezoek aan gebracht; medewerkers vaker dan studenten. Medewerkers en studenten halen de door hen benodigde informatie, in volgorde van belangrijkheid, van de website van de UU, uit het U-blad, uit facultaire informatiedragers, uit het Umagazine en dan pas van de website van het U-blad.

Het U-blad zou iets meer aandacht kunnen besteden aan het onderwerp arbeidsomstandigheden en ook iets meer aan discussie, wetenschap en cultuur. De rubriek Kwaad & Erger op de achterpagina en de studentencolumn van pagina 7 scoren dikke zevens; de strip Ruben daarentegen wordt met een klein zesje maar matig gewaardeerd.

De sterke kant van Umagazine is vooral het informatieve gehalte. Bijna driekwart van de lezers vindt het magazine goed leesbaar, vier-vijfde vindt dat van het U-blad. Met name de schrijfstijl van het blad sluit goed aan bij studenten, vindt een overgrote meerderheid van de geênqueteerden.

De waardering van studenten voor zowel blad als magazine is hoger dan die van de medewerkers, met name waar het gaat om de actualiteit van onderwerpen. De medewerkers daarentegen zijn wel weer meer trouwe lezers van beide publicaties dan studenten.

De hogeschool van Utrecht is één van zeven hogescholen die komend studiejaar mag beginnen met de opleiding hbo-recht. Demissionair staatssecretaris Nijs heeft daarvoor alsnog toestemming gegeven. De faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Utrecht is blij met het besluit.

maatschappelijk belang van de juridische opleidingen toegenomen, aldus Nijs.

Decaan Dorresteijn van de universitaire faculteit Rechtsgeleerdheid toonde zich deze week verheugd over het feit dat de juridische hbo-studie doorgang vindt. Deze maakt immers onderdeel uit van de plannen van universiteit, hogeschool en regionale opleidingscentra (roc's) om in Utrecht een zo groot mogelijk palet aan juridische opleidingen aan te bieden. Eén van de doelstellingen die de instellingen dit voorjaar in het convenant 'domein recht' vastlegden, is het vergroten van de doorstroommogelijkheid van hbo naar wo. Hbo-scholieren moeten na het volgen van een specifiek tracé toegang kunnen krijgen tot een universitaire master.

Daarnaast hoopt de decaan dat hogeschool en universiteit studenten naar elkaar kunnen verwijzen. De aard van de studies verschilt, aldus de decaan. "Voor sommige van onze studenten is een beroepsgerichte opleiding meer geschikt dan een academische. Wij vinden dat we een verantwoordelijkheid hebben studenten op de goede plaats te krijgen."

Naast de HvU krijgen ook de Hogeschool van Amsterdam, de Hogeschool Leiden, Hogeschool Inholland Rotterdam en Fontys Hogeschool Tiburg toestemming om met de opleiding te beginnen. Eerder kregen de Haagse Hogeschool en de Hanze Hogeschool al groen licht. Inholland mag de studie daarentegen niet aanbieden in Den Haag en Alkmaar. Ook Fontys Eindhoven, de Tilburgse dependance van de Brabantse hogescholen en Hogeschool Windesheim werden teleurgesteld.

UIT

Toekomstprognose

Seksprogramma

Studiebol

Rotte vis

Vanuit het crisiscentrum in Stroe gaan dierenartsen de strijd aan met de vogelpest. Ook veertig diergeneeskundestudenten worden ingezet. Annebeth van Aartsen helpt bij de screening van pluimveebedrijven.

Van Aartsen zit in haar wachttijd. Begin mei hoopt ze met haar co-schappen te beginnen. Alleen studenten die het doctoraal hebben afgerond mogen aan het werk in het getroffen gebied. Uitzendbureau Start in Harderwijk is verantwoordelijk voor de roostering. De studenten gaan elke dag samen met een dierenarts op pad om vogels te controleren en bloed te prikken. De hygiëne-maatregelen zijn zeer strikt. Voor en na ieder bedrijfsbezoek moet de gehele outfit worden gewisseld. Op het crisiscentrum moeten ze zich vervolgens reinigen. "Ik douche mij minimaal twee keer per dag", aldus Van Aartsen.

De co-schappers verdienen met hun werkzaamheden 13,50 euro per uur. Een aardig zakcentje, maar voor Van Aartsen is het belangrijker dat ze veel leert. "Ik kom nu op ontzettend veel, heel uiteenlopende, bedrijven. Ik zie bijvoorbeeld hoe ze gehuisvest zijn en hoe de productie verloopt. Ik steek er echt enorm veel van op."

Zo stond Van Aartsen raar te kijken toen ze plots in een fokkerij van Chinese dwergkwartels terecht kwam. De beestjes, zo groot als een mus, worden daar gekweekt voor de groothandel. "Ik had ze nog nooit van dichtbij bekeken. Om bloedproeven te nemen moesten we helaas bij twintig kwartels de nek doorsnijden. Dat was wel vervelend."

Het University College ziet er prachtig uit. Mooi gelegen ook daar achter het Wilhelminapark. Maar probeer er maar eens te komen met het openbaar vervoer.

Volgens Ruth Annebaas, bestuurslid van studievereniging ECU'92, kunnen studenten die vanaf het Centraal Station met de bus naar het college gaan, kiezen tussen lijn 4 of lijn 12. "Met de 4 stop je om de hoek en dan valt het nog wel mee met de afstand die je moet lopen. Alleen: lijn 4 rijdt niet zo vaak en neemt bovendien een enorme omweg. Lijn 12 stopt helemaal bij zwembad Krommerijn. Echt een heel stuk lopen. En vanaf De Uithof kun je alleen met de 12."

Een buslijn tot aan de deur is volgens Jeannette Gels van het University College onmogelijk door het lage tunneltje nabij het Rietveldhuis waar de bus niet onderdoor kan. De problematiek heeft volgens haar bovendien een zeer lage prioriteit. "Dit verhaal van de economiestudenten is nieuw voor mij. Dat komt misschien doordat onze eigen studenten hier wonen, maar het verbaast me ook echt. Zo erg is het toch allemaal niet?"

Daar denkt An de Leeuw, telefoniste-receptioniste van het eveneens op het terrein gevestigde James Boswell Instituut anders over. "Met lijn 12 is het echt vreselijk. Meestal fiets ik vanaf mijn huis op Kanaleneiland, maar als het regent ga ik vaak met de bus. Dan ben ik toch bijna een uur onderweg." Volgens De Leeuw zou een doorsteek vanaf stadion Galgenwaard over het terrein van de Kromhoutkazerne een goede oplossing zijn. Het ministerie van Defensie zou daar echter geen voorstander van zijn.

Economiedirecteur C. van Wonderen heeft de studenten inmiddels beloofd de kwestie aan te kaarten in het bestuur van de opleiding. "Ik snap de klachten best, maar het is de vraag of we er iets aan kunnen doen."

Kandidaat hoogleraar belastingrecht mr. dr. A. Pleijsier

van de Universiteit Utrecht heeft geen plagiaat gepleegd. Dat heeft een door de rector ingestelde vertrouwenscommissie vastgesteld. Pleijsier kwam in opspraak door anoniem verzonden poststukken die rondom de jaarwisseling naar tal van adressen werden verstuurd.

De commissie die op verzoek van rector Gispen de zaak bekeek onderschrijft nu het verhaal van Pleijsier. In de conclusie die staat verwoord in een brief die het college van bestuur heeft verzonden naar de betrokkene en naar de decaan van de faculteit Rechten staat dat Pleijsier onzorgvuldig te werk is gegaan, maar dat er geen opzet in het spel is. Een incident mag een verdere academisch carrière van de wetenschapper niet in de weg staan, aldus de commissie.

Pleijsier heeft verheugd gereageerd op de bevindingen. "Ik ben heel tevreden over deze uitspraak. Het is een heel grondig onderzoek geweest en de commissie heeft mijn rol op de juist waarde geschat."

De jurist hoopt nog steeds in aanmerking te komen voor het hoogleraarschap belastingrecht. De sollicitatieprocedure daarvoor is nog niet afgerond. Maar de zaak is Pleijsier niet in de koude kleren gaan zitten. "Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt. Jaren van hard werken worden op zo'n manier onderuit gehaald."

De disciplinegroep fiscaal recht onderzoekt op dit moment hoe en waarom haar medewerker in diskrediet is gebracht. Volgens Pleijsier bestaan er duidelijke aanwijzingen. Hij beraadt zich inmiddels over mogelijke stappen.

De Jeugdgezondheidszorg moet de bloeddruk weer gaan meten bij de landelijke medische controle van twaalfjarigen. Dat zegt promovenda en epidemiologe Lydia Vos. Jongeren met een te hoge bloeddruk hebben dat op latere leeftijd vaak ook en veroorzaken dan hart- en vaatziekten. Een vroege vaststelling zou het aantal hart- en vaatziekten later in het leven kunnen helpen voorkomen.

Het proefschrift van Vos draait om het idee dat het risico op hart- en vaatziekten grotendeels al vastligt bij de geboorte, de fetal origins-hypothese. Dat zou kunnen liggen aan de genetische opmaak van het kind, de voeding van de moeder tijdens de zwangerschap of aan een ziekte die de moeder overbrengt op de ongeboren vrucht.

Zo zag Vos ook dat iemand met een laag geboortegewicht op latere leeftijd een hoge bloeddruk krijgt. Maar dat geldt alleen voor mensen die later ook te zwaar zijn, ze maken als het ware een ‘overdreven’ groeiproces door vanaf hun geboorte tot hun puberteit. Het resultaat wijst eens te meer op het gezondheidsrisico van te dik zijn. "De fetal origins-hypothese hebben wij daarmee dus gedeeltelijk bevestigd."

Hoewel de kans om hart- en vaatziekten te krijgen voor een deel dus al vastligt bij de geboorte, valt er volgens Vos nog wel winst te halen. Juist bij deze jongeren die een overdreven groeiproces doormaken, heeft het voorkomen van zwaarlijvigheid, en daarmee het risico op hoge bloeddruk, zin. "Hart- en vaatziekten is nog steeds doodsoorzaak nummer één in Nederland en andere westerse landen. Maar de patiënten en artsen beginnen zich pas druk te maken om de ziekte zoals hoge bloeddruk als die zich manifesteert. Dan gaan ze er mee aan de slag. Maar het begint natuurlijk al eerder."

Vos pleit daarom voor een preventieve aanpak. De screening van de Jeugdgezondheidszorg waarbij twaalfjarige kinderen medisch onderzocht worden is een ideaal uitgangspunt, meent Vos. Met de resultaten van haar onderzoek in de hand is het mogelijk aan de hand van de bloeddruk van twaalfjarige meisjes het risico op hart- en vaatziekten in te schatten. De Jeugdgezondheidszorg zou kunnen overwegen om de bloeddrukmeting weer standaard in het onderzoek mee te nemen. Die meting is vanwege het ontbreken van voldoende wetenschappelijk nut, eerder verwijderd. Vos vindt dat haar proefschrift voldoende argumenten levert om de meting te rechtvaardigen.

De vraag is natuurlijk wat de stap ná de risicobepaling is. "Tja", zegt Vos. "In principe zou je die kinderen met een overdreven groei vaker moeten controleren. De bedoeling is overgewicht voorkomen. Maar ik zeg dat tussen aanhalingstekens, want het aanpassen van het eetpatroon van pubers is moeilijk. Toch is dat de beste methode om twintig, dertig, veertig jaar later hart- en vaatziekten te voorkomen. Een gezond eetpatroon kun je nu eenmaal het beste als kind aanleren. Iedereen weet wel dat dik zijn niet gezond is, maar we moeten beseffen dat overgewicht écht slecht is voor het lichaam!"

Het college van bestuur is ontstemd over de berichtgeving in het U-blad en heeft de redactieraad op het matje geroepen. Voor Utrechtse begrippen opmerkelijk nieuws, maar in landelijk opzicht lijkt het in een trend te passen. Ook elders staat de journalistieke onafhankelijkheid van universiteits- en hogeschoolbladen onder druk.

Ook elders vindt menig college het nodig om zijn huisorgaan op de vingers te tikken. Ad Valvas, het weekblad van de Vrije Universiteit in Amsterdam, schrapte vorig jaar een interview met theoloog Anton Wessels onder druk van het college. Het gesprek met verslaggever Peter Breedveld over de te negatieve bejegening van de islam was in ruzie geëindigd. Wessels dreigde niet op te komen dagen bij de dies natalis van de VU als het interview zou worden gepubliceerd, en het college wilde de grote dag niet in het water laten vallen.

Aan de Katholieke Universiteit Nijmegen waren de rapen gaar na een stukje van Vox-verslaggever Paul van den Broek over de opening van het academische jaar 2001-2002: tam, voorspelbaar en niet te verstaan. De Vox-redactie kreeg in een ingezonden brief van ruim dertig actieve studenten de kwalificaties 'vastgeroest', 'verzuurd' en 'gefrustreerd'.

Ook hier volgde bemoeienis van het college. Een universiteitsblad is er niet om medewerkers en studenten te beschadigen, liet rector-magnificus Kees Blom in Vox weten. Een half jaar later, bij een debat ter gelegenheid van de vijftiende verjaardag van het Algemeen Nijmeegs Studentenblad (ANS), opperde Blom om tonnen aan subsidie van Vox over te hevelen naar ANS. De vrijwilligers van ANS bedreven volgens Blom consciëntieuzere journalistiek dan de professionals van Vox. Bij dat proefballonnetje bleef het. Later bood Blom uitgebreid zijn excuses aan.

Ook hogeschoolbladen staan onder druk, zo bleek onlangs in Deventer. Daar stapte voorzitter van de redactieraad van het blad van de Saxion Hogeschool Co van Amerongen op vanwege een uitspraak van de raad van bestuur dat ingrijpen in de berichtgeving kan, als de 'strategische positie' van de hogeschool in het geding is. Van Amerongen: "Dat heet censuur."

Saxion-woordvoerder Admiraal vindt de ophef overdreven. "De raad van bestuur wil de berichtgeving niet sturen. In voorkomende gevallen wil men alleen kunnen zeggen: sorry, dit kan echt niet."

Daniëlle van der Wekken, hoofdredacteur van het Hogeschoolblad, heeft al langer het idee dat ze niet in volledige vrijheid opereert. "Natuurlijk zijn we liever Pietje Bel dan 'his master's voice', maar al bij mijn sollicitatie heb ik mij gerealiseerd dat ik niet dezelfde onafhankelijkheid zou hebben als bij een dagblad." Bovendien voelt ze zich loyaal aan Saxion. "Het is een leuk en fijn bedrijf. Maar dat staat op gespannen voet met je journalistieke werk. Daar kun je slapeloze nachten van hebben."

Volgens Van Amerongen is dit het voorland van meer redacties van hogeschool- en universiteitsbladen. "Door de schaal waarop de grote instellingen opereren, moeten bestuurders wel als managers van een bedrijf opereren. Een goed bedrijf communiceert strategisch en is niet gediend met een horzel in zijn schoen. Het is het eind van een ontwikkeling, waarin de borden verhangen worden. Het stempel van onafhankelijk gaat eraf, ook bij de universiteitsbladen."

Niet iedere redactie ervaart dat zo. Jelmer Krom van hogeschoolkrant Windesheim: "Als wij in ons reguliere overleg met het college zeggen: 'Dit nieuws gaan we brengen', gaan de wenkbrauwen wel eens omhoog. Met het verhaal over de bestuurscrisis bij verpleegkunde waren ze vanzelfsprekend niet blij. Maar men snapt dat onze onafhankelijkheid een gegeven is."

Ad-Valvas-redacteur Breedveld ziet vooral winst in de aanvaring met het college. "Eens in de zoveel tijd moet goed worden nagedacht over de onafhankelijke positie van Ad Valvas. Ik denk dat zowel wij als het college van bestuur daar beter van zijn geworden." Een weergave van het gewraakte interview met Wessels kon enkele weken na de aanvaring alsnog worden afgedrukt.

Ook in Nijmegen zijn de gemoederen inmiddels bedaard. "Alles is bijgelegd", aldus Patricia Veldhuis, pas aangetreden als hoofdredacteur van Vox. "Het blijft lastig om te schrijven over mensen die je betalen, maar we mogen Blom in ieder geval weer Kees noemen."

Slechts vier procent van alle topfuncties aan Nederlandse universiteiten wordt door vrouwen bezet. Dat blijkt uit een onderzoek van het Landelijk Overleg Emancipatie Kwaliteit in het Wetenschappelijk Onderwijs. De uitkomsten van het onderzoek zijn in een duidelijke poster vervat. Collegevoorzitter J. Veldhuis kreeg er maandag één overhandigd.

Alle bestuurlijke kopstukken van de Nederlandse universiteiten, het Ministerie van OC&W, de Tweede Kamer, VSNU en NWO hebben inmiddels de poster overhandigd gekregen. En dat ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag 2003, 8 maart jongstleden.

In Utrecht was de verspreiding in handen van het universitaire Vrouwennetwerk. Alle hoofden van faculteiten kregen zo'n duidelijk overzichtje en ook collegevoorzitter Veldhuis kreeg er één uit handen van de coördinator van het UU vrouwennetwerk, A. van Gijtenbeek. Al weet Veldhuis hoe de zaken ervoor staan, toch was hij onder de indruk om in één oogopslag te kunnen zien hoe weinig vrouwen aan de universitaire top werken.

Of de opvolger van scheidend voorzitter Veldhuis een vrouw wordt, is de grote vraag. Veldhuis benadrukt dat hij zich daar verre van houdt. Hij vertrouwt op de benoemingsprocedure van de Raad van Toezicht. Van Gijtenbeek, op haar beurt, vertrouwt erop dat de top van de UU haar best zal doen om een vrouw als voorzitter te krijgen. Deze zou per 1 september moeten aantreden.

Naast een vrouwelijke collegevoorzitter kan de universiteit een emancipatoire slag slaan bij een aantal faculteiten waar naar nieuwe decanen wordt gezocht, zoals bij Wiskunde en Natuur- en Sterrenkunde. Ingegeven door de bestuurlijke vernieuwing is te verwachten dat er bij Ruimtelijke Wetenschappen naast decaan Hooimeijer een vice-decaan van Aardwetenschappen komt. Maar of al deze posities bekleed zullen worden door vrouwen is de vraag, want dit zijn faculteiten waar vrouwen juist ondervertegenwoordigd zijn. Verder is het wachten op vacatures binnen het nieuwe cluster Rechten en Geesteswetenschappen.

Net nieuw is de aanstelling van W. Otten als decaan Godgeleerdheid. Zij is de enige vrouwelijke decaan op de UU. Het zal echter niet lang duren of zij is vice-decaan met naar alle waarschijnlijkheid een mannelijke super-decaan boven zich.