Bart Metselaar combineerde twee bekende ingredienten en maakteeen nieuw medicijn. Het gaat om corticosteroden - veelgebruikteontstekingsremmers - en liposomen - kleine vetbolletjes die zogemaakt kunnen worden dat ze zelf naar een bepaald deel van hetlichaam gaan. Metselaar stopte corticosteroden in liposomen diegeprogrammeerd zijn om zich naar ontstekingshaarden te begeven. Eenpotentieel nieuw medicijn tegen reuma en multiple sclerose wasgeboren.
Metselaar deed zijn onderzoek in ratten en muizen. De dierenleden aan kunstmatige gewrichtsontstekingen. Dankzij de liposomenmet ontstekingsremmers genazen de dieren snel. "De vertaalslag naarde mens is altijd een probleem", erkent Metselaar. Maar hij isoptimistisch, want zowel de ontstekingsremmer als de liposomen zijnal bekend in de geneeskunde. Dat betekent dat alle eigenschappen enbijwerkingen van de stoffen al lang en breed onderzocht zijn. "Datis het sterke punt. De stap naar de kliniek is dan waarschijnlijkook klein."
Daarom is Metselaar ook bezig met de oprichting van een bedrijf.Uiteindelijk moet dat medicijnen voor reuma en Multiple Sclerosegaan leveren. Maar zover is het nog niet. Eerst moet nog bewezenworden dat de liposomen in mensen inderdaad dezelfde gunstigewerking als in dieren hebben. Van onderzoeksfinancier NWO heeftMetselaar daarom een overbruggingskrediet gekregen. Met dat geldgaat hij de komende anderhalf jaar onderzoeken of het medicijn ookin mensen aanslaat. Als dat zo is, dan kan hij financiers gaanzoeken voor het opzetten van een bedrijf.
Het krediet van NWO is een onderdeel van een zaaikapitaal-beursvan meer dan 180.000 euro. NWO wil de hele beurs alleen toekennenals de octrooien waarin Metselaar zijn idee heeft vastgelegd goedgenoeg zijn. Momenteel onderzoekt een bureau hoeveel kans deoctrooien van Metselaar maken. "Van te voren leek het alsof deruimte voor een octrooi beperkt was, omdat beide componenten, deliposomen en de ontstekingsremmer, al bekend zijn. Maar het ziet ernaar uit dat er toch mogelijkheden zijn."
Zo'n analyse vooraf is nodig, omdat het jaren kan duren voorbekend is of een octrooiaanvraag gehonoreerd wordt. Een octrooi iseigenlijk net zo belangrijk als het idee zelf. "Hoe goed je vindingook is, als je het niet juridisch kunt beschermen, dan kun je hetniet op de markt brengen. Dat is dan jammer voor de patienten, maarzo hard is het."
Maar Metselaar wacht niet alleen juridische oordelen af. Hijgaat ook door met fundamenteel onderzoek. Dat bouwt voort op eenonverwachte vinding tijdens zijn promotieonderzoek. De liposomenmet ontstekingsremmers blijken ook een anti-tumoreffect te hebben.Bovendien raken kankergezwellen erdoor ingekapseld in bindweefselen komen ze 'los' te liggen van de omringende gezonde cellen. "Ditwas een verrassing, dit hadden we niet verwacht", verteltMetselaar. Hij gaat nu uitzoeken of deze toevalsbevinding"interessant genoeg" is om mee verder te gaan. Het is bijvoorbeeldnog de vraag bij welke vormen van kanker de liposomen alsbehandeling kunnen dienen. "De patienten zijn nog ver weg",relativeert Metselaar de verwachtingen. Zijn hoop voor nu isgevestigd op het reuma-medicijn.
Rinze Benedictus