De universiteitenvereniging VSNU bracht het convenant afgelopendinsdag naar buiten. Oorspronkelijke inzet van het plan van decommissie Sminia was om met brede bachelors meer studenten tetrekken om ze vervolgens alsnog door te laten stromen naarspecialistische masters. De student kan er immers in een bredeopleiding beter achterkomen waar zijn interesse ligt. De drempelvoor een algemene bachelor zou bovendien minder hoog liggen danvoor direct gespecialiseerde opleidingen.

Dit voorstel gaat nu niet door. Wel moeten alle exacte bachelorsop alle exacte masters aansluiten en alle technische bachelors opalle technische masters, eventueel met behulp van een zomercursusof aansluitingsvak. De bachelors moeten dus alsnog wat brederworden.

Bij aanvang van de onderhandelingen met de commissie Sminia,afgelopen mei, lagen de drie technische universiteiten dwars. Ookde Utrechtse opleidingen voelden niet veel voor het loslaten vaneen disciplinaire insteek. Volgens onderwijsdirecteur vanNatuurkunde Van der Weg krijgen studenten in de Utrechtsebama-aanpak voldoende ruimte om over de grenzen te kijken. Van derWeg vindt daarom ook dat de Utrechtse opleidingen al in grote mateaan de nieuwe eisen. Wel vraagt hij zich af of aansluiting van eenbachelor op een master van een andere discipline in alle gevallenrealistisch is.

Collegevoorzitter Veldhuis toonde zich verheugd over hetconvenant. Vooral het feit dat niet wordt gesuggereerdbachelor-opleidingen te sluiten kan op zijn goedkeuring rekenen.Utrecht wil een breed beta-palet blijven garanderen.

Het ligt wel in de bedoeling het aantal plekken voorspecialistische beta-masters terug te brengen, zodat tweeuniversiteiten niet tegelijk dezelfde masters aanbieden. Preciezeafspraken daarover zijn er nog niet, maar de deadline voorovereenstemming is 1 september 2003. Deze specialisering van deuniversiteiten past overigens in het beleid van staatssecretarisNijs, die ook vindt dat niet alle opleidingen overal aangebodenhoeven te worden.

De Koninklijke Nederlandse Academie voor wetenschappen (KNAW)werkt momenteel aan een soortgelijk convenant voor deletterenstudies. Dat sluiten de universiteiten waarschijnlijk overeen paar maanden.

HOP, Bas Belleman/XB

"Het gevaar is dat het Nederlands als volwaardige cultuurtaalverdwijnt", zegt ad interim voorzitter Arno Schrauwers vanStichting Natuurlijk Nederlands. "Universiteiten gedragen zichsteeds meer als bedrijven. We vinden het vreselijk om buitenlandersmet onze taal te besmetten, maar buitenlandse studenten leverengeld op. Dus praten we Engels. Dat is een heel provincialegedachte. Delft had vroeger een goed taleninstituut waarbuitenlandse studenten snel Nederlands konden leren."

De website, pardon: webstek, van de technische universiteitbarst overigens van de Engelse termen. De strategienota heetEngineering the future, Delft moet - om een leidende universiteitte blijven - run fast to stand still en de speerpunten van hetbeleid staan er in het Engels. "Maar er bestaat geen wet die datverbiedt", zegt Schrauwer.

De meeste universiteiten bieden tegenwoordig veel onderwijs inhet Engels aan. Delft is tamelijk willekeurig uitgekozen, want deaanklacht had feitelijk tegen elke onderwijsinstelling kunnenworden ingediend, erkent de stichting.

Karen Collet, woordvoerder van de universiteit Delft, reageertlaconiek. "We moeten wel. Engels is de internationale voertaal. Hetbachelor-masterstelsel is erop gericht dat studenten uit de helewereld gemakkelijk in kunnen stromen en bovendien doen we aaninternationale peer reviews mee. De regel is dat het onderwijs inprincipe in het Nederlands gegeven moet worden, tenzij er eengedragscode is die uitlegt waarom je daarvan afwijkt. Wij hebbenzo'n gedragscode."

"De uitzondering mag niet de regel wegvagen", aldus Schrauwers,"Toen Ritzen voorstelde om het Engels de voertaal te maken, kwam deTweede Kamer in opstand. Nu lijken de universiteiten alsnog op hetEngels over te stappen. Je kunt de Wet op het hoger onderwijsnatuurlijk terzijde schuiven, maar dan wil ik dat horen. Delftheeft zelfs wegwijzers in het Engels."

De Nationale Ombudsman heeft de klacht inmiddels terugverwezennaar de stichting, omdat die eerst bij de TU Delft de klacht inmoet dienen. De stichting beweert dat al te hebben gedaan, "maar wehebben geen antwoord gekregen". Het ministerie laat weten datEngels in het hoger onderwijs "gewoon mag". De Stichting NatuurlijkNederlands is eventueel bereid naar de rechter stappen.

HOP, Bas Belleman

De drie letterenstudenten concluderen in een leeronderzoek dathet aanbod van het alumnibureau niet aansluit op de wensen vanjonge alumni. Zij baseren zich daarbij op een enquete die isgehouden onder zestig alumni die nog geen twee jaar geleden zijnafgestudeerd.

Pas afgestudeerden zeggen behoefte te hebben aan andereactiviteiten dan de evenementen die, overigens vrij succesvol, vooroudere alumni worden georganiseerd. Instrumenten zoals het bladIlluster, lezingen en borrels worden niet gewaardeerd of zijn nietbekend. Van het bestaan van de alumnipas is lang niet iedereen opde hoogte. Opvallend is de vraag naar activiteiten waarbij start-en werkervaringen centraal staan. De studenten stellen vast dat hetbeleid zich niet richt op jonge alumni.

Leneke Visser, directeur van het Utrechts Universiteitsfonds datsamen met het alumnibureau een geheel vormt, erkent dat debetrokkenheid bij de universiteit van jonge academici bij deuniversiteit onder het gemiddelde ligt. Maar volgens Visser is deuniversiteit de laatste jaren juist hard bezig de kloof te dichten.Jongeren zijn volgens haar een van de doelgroepen in eengediversificeerd alumnibeleid waar aan gewerkt wordt door hetalumnibureau dat drie jaar geleden werd opgericht.

Als voorbeeld noemt ze de workshops op het gebied van netwerkenen carriereplanning tijdens de laatste universiteitsdag. "Dat waseen doorslaand succes en daar gaan we zeker mee door." Hetalumnibureau is verder van plan in samenwerking met het StudentenService Centrum een databank op te bouwen van alumni die doorstudenten of andere alumni benaderdc kunnen worden omwerkervaringen uit te wisselen.

Volgens Visser zijn jonge academici inderdaad vooral op zoeknaar een netwerk en naar vaardigheden die voor hun eigen loopbaanrelevant zijn.

Maar ook het aantal jonge academici met hart voor deuniversiteit groeit, zegt ze. "Er bieden zich hier ook mensen aandie willen meepraten over de invoering van debachelor-masterstructuur."

XB

Bibliothecaris J. Savenije vreest dat debezuinigingen die hij de komende jaren moet doorvoeren, zullenleiden tot een formele reorganisatie van deUniversiteitsbibilotheek (UB). Gedwongen ontslagen worden daarbijniet uitgesloten.

De bibliothecaris uitte zijn vrees vorige week tijdens eenbijeenkomst met de medewerkers van de UB. Directe aanleiding is debezuiniging op de diensten die het college van bestuur eerder ditjaar heeft aankondigd. Volgens Savenije komt die korting, dieoploopt van drie procent in 2003 tot vijftien procent in 2007, voorde UB op een zeer ongelukkig moment. Niet alleen zorgt devoorbereiding van de verhuizing in 2004 naar De Uithof voor extrakosten, ook de introductie van nieuwe digitale vormen vandienstverlening doet op dit moment een meer dan gemiddeld beroep opde toch al sterk geslonken reserves van de UB. Als in die situatieook nog eens stevig moet worden bezuinigd, zal het volgens Savenijeheel moeilijk worden om de komende jaren een sluitende begroting opte stellen.

In eerste instantie hoopt de biblitohecaris de problemen de baaste kunnen worden door te onderzoeken of en zo ja waar binnen de UBefficienter gewerkt kan worden. Daarnaast is het volgens hemonvermijdelijk dat hier en daar in de dienstverlening zal wordeningegrepen. Ook zal het financiele probleem aan het college vanbestuur worden voorgelegd. Maar het is zeer de vraag of deze aanpakvoldoende soelaas zal bieden. Vandaar dat Savenije zijn medewerkersvorige week onomwonden voorhield dat er een gerede kans bestaat opeen formele reorganisatie, en dat gedwongen ontslagen niet bijvoorbaat kunnen worden uitgesloten. Hij verwacht binnen een maandte kunnen meedelen of het ook werkelijk tot een reorganisatie zalkomen.

De bibliothecaris maakte zijn personeel overigens duidelijk datde vernieuwingen die op dit moment worden doorgevoerd door deafdeling Innovatieve Projecten bij de bezuinigingen buiten schotzullen blijven. Die vernieuwingen, zoals het opzetten van eenvirtuele helpdesk en de overgang van papieren naar digitaletijdschriften in het Figaro-project, zijn volgens debibliothecaris, gegeven de snel wijzigende eisen van de gebruikersvan de UB, onmisbaar voor een moderne bibliotheek. Het geheel ofgedeeltelijk stopzetten ervan staat wat hem betreft dan ook nietter discussie.

EH

De andere diensten

Ook bij veel andere universitaire diensten zorgen deaangekondigde bezuinigingen voor sombere gezichten. De grootsteproblemen voorziet directeur P. de Haan van het Universiteitsmuseumaan de Lange Nieuwstraat. "We hebben nu eindelijk een goed draaiendmuseum met een adequate financiering, maar met deze korting zijn weover vijf jaar weer terug op niveau-Biltstraat. Dan is eenreorganisatie onvermijdelijk. In zekere zin kun je een museum vooreen universiteit een vorm van luxe noemen, maar wij zijn op ditmoment aantoonbaar succesvol en onze bezoekersaantallen stijgen. Ikvind dat het college van bestuur nu maar eens een principieleuitspraak moet doen: wil men een goed museum zoals het onze, ja ofnee?"

Hoewel alle diensten zware tijden voorzien, blijft het beladenwoord reorganisatie elders achterwege. Zowel directeur R. Leenaarsvan de Arbo- en Milieu Dienst als hoofdredacteur A. Heijnen van hetU-blad denken de problemen met hun huidige budget de baas te kunnenblijven. Directeur I. van Oosten van het FBU voorziet vooralproblemen voor de bedrijfsrestaurants en de post. "Uiteraard gaanook wij eerst kijken naar mogelijkheden om de efficiency teverhogen. Maar met dit soort kortingen vrees ik dat we wordengedwongen tot een nieuwe prijsverhoging in de restaurants bovenopde aanpassing aan de inflatie die we in augustus hebbendoorgevoerd. Ten aanzien van de post verwacht ik dat we vanaf 2004de kosten aan de gebruikers zullen gaan doorberekenen."

Twaalf van de ruim negentig tweedejaars studentenAlgemene Sociale Wetenschappen (ASW) voelen zich ernstig gedupeerddoor de opleidingsregels. Zij zijn het slachtoffer geworden vanwillekeur. Hierdoor kunnen ze niet de vakken volgen, die ze hetliefste zouden willen doen.

'Dikke pech.' Dat was de boodschap die twaalf ASW-studenten halfseptember kregen van cooerdinator praktijkstroom R. van Berkel,omdat er voor hen geen plaats was in het trace van hun eerstevoorkeur. Dit trace vormt een inleiding op de uiteindelijkeafstudeerrichting die de studenten in het derde jaar moeten kiezen.Het omvat een orientatievak en een leeronderzoek en levert intotaal zeventien studiepunten op.

Oorzaak van het probleem is dat ASW uit onderwijskundig oogpuntniet meer dan twintig studenten in een werkgroep toelaat. Voor dehuidige tweedejaars werden vijf groepen gevormd en Van Berkel zegtdat de faculteit zijn uiterste best heeft gedaan om alle studentenbij hun werkgroep van eerste voorkeur te plaatsen. Helaas was ervoor bepaalde trace's zo veel belangstelling, dat dat voor twaalfstudenten onmogelijk bleek. Zij moeten nu een jaar lang een tracevolgen dat niet aansluit bij hun beoogde afstudeervak.

Opmerkelijk is dat aan de wijze van indeling van werkgroepengeen enkel criterium ten grondslag ligt. Alle studenten maken hunvoorkeuren bekend en aan de hand daarvan worden de indelingengemaakt. De twaalf studenten die niet bij hun eerste voorkeur zijngeplaatst, zijn volgens Van Berkel at random gekozen. De studentenbalen dat ze bij toeval 'de pineut' zijn geworden, zoals een vanhen het uitdrukt.

Volgens Van Berkel hoeven de twaalf studenten met pech niet tewanhopen. Zij kunnen voor hun leeronderzoek een onderwerp kiezendat dicht bij hun trace van eerste voorkeur ligt. Ook kunnen zij,wanneer de ruimte het althans toelaat, aanschuiven bij hoorcollegesvan dat trace. Marieke Boer, lid van de opleidingscommissie ASW,weet uit eigen ervaring dat studenten binnen hun trace inderdaadonderwerpen kunnen kiezen, die hen interesseren. Toch noemt ze hetgebeurde voor de twaalf studenten 'erg lullig'. Deopleidingscommissie heeft regelmatig evaluatiegesprekken metstudenten. Volgens Boer is dit zeker een 'issue' om eens nader tebekijken.

KE

Het CDA was onder Paars II een ware plaaggeest vanonderwijsminister Loek Hermans. Hoog collegegeld voor topmasters?Tegen. Selectie aan de poort? Moeilijk. Een half jaar geledenveranderden de christendemocraten van koers en kropen richtingVVD.

Toen onderwijsminister Loek Hermans begin dit jaar detopcollegegelden door de Kamer probeerde te loodsen, verzette hetCDA zich fel tegen het voorstel. Onder leiding van woordvoerderCamiel Eurlings haalden de christendemocraten de PvdA af en toelinks in. De VVD'er Hermans moest toezien hoe de coalitiepartnersPvdA en D66 zich achter de harde lijn van het CDA schaarden. Doorde topcollegegelden kon een streep.

De zomer kwam, en in de persoon van Jan-Peter Balkenendebezetten de christendemocraten voor het eerst in acht jaar tijdweer het Catshuis. Met dank aan Pim Fortuyn was het paarse bastiongesloopt, en het CDA was - net als vroeger - weer de grootste.

'Regeren is keuzes maken' is een in Den Haag gebezigd cliche.Het CDA maakte die keuzes. Samen met coalitiepartners VVD en LPFsmeedde de partij een regeerakkoord onder de leuze 'Werken aanvertrouwen, een kwestie van aanpakken'.

Ook het hoger onderwijs komt in het document aan bod. Maar vande harde lijn die de christendemocraten voor de verkiezingen van 15mei volgden, is weinig meer over. Collegegelddifferentiatie wordttoegestaan, net als selectie aan de poort. Mits er aan specifiekecriteria wordt voldaan, dat wel.

Natuurlijk, het kabinet Balkenende bestaat niet uit louterCDA'ers. Maar in tegenstelling tot de vorige kamerfractie lijkt heterop dat ook de christendemocraten in de Tweede Kamer zichneerleggen bij de topgelden voor topmasters. Ook de CDA-fractie wilin uitzonderlijke gevallen selectie aan de poort en eengedifferentieerd collegegeld, zo bleek uit de AlgemeneBeschouwingen.

Desalniettemin blijft de CDA-fractie naar eigen zeggen eenkritisch volger van de regering. Cisca Joldersma - de opvolger vanCamiel Eurlings als onderwijswoordvoerder - bezweert ook dat deparagraaf met de collegegelddifferentiatie niet op aandringen vanhaar partij in het regeerakkoord terecht is gekomen. "Voor decoalitiepartners is het kennelijk een voornaam punt geweest. Inprincipe is de fractie nog altijd niet voor deze plannen, maarmisschien zijn er uitzonderingen denkbaar."

Joldersma houdt er rekening mee dat haar fractie hier en daarverbazing wekt. "Maar we zijn wel blij dat het zo het regeerakkoordeen erkende evidente meerwaarde als voorwaarde stelt. Mocht hetervan komen, dan kunnen we in ieder geval extra eisen stellen."Joldersma vindt het evenwel voorbarig om op die eisen in te gaan,onder meer "omdat de accreditatiediscussie grotendeels nog moetworden gevoerd."

Linda van Beek van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) isniet gelukkig met de gewijzigde opstelling van het CDA. "Ze hebbenvoor de verkiezingen zo scherp oppositie gevoerd tegen met name decollegegelddifferentiatie. Dan is het toch verbazingwekkend dat hetCDA nu ineens onder voorwaarden akkoord lijkt te gaan. Het ismisschien voorbarig om te zeggen dat de topcollegegelden nu goedliggen bij die fractie, maar toch."

HOP, Thijs den Otter

De politie is niet bij machte geweest om de Utrechtseserieverkrachter nadat hij de vorige herfst weer een aantalslachtoffers heeft gemaakt, op te pakken. Daarom waarschuwt zijalle medewerkers en studenten die door het groene gebied rondom DeUithof moeten rijden, niet alleen te fietsen. In dit gebied heeftde serieverkrachter zijn slachtoffers gemaakt.

Het college van bestuur van de universiteit heeft daaromopdracht gegeven het pendelbusje weer in te zetten. E. Kemkes,vervoersmedewerker van Complexbeheer van de Universiteit Utrecht isniet blij met de opdracht. "Het gebruik van het busje liep vorigjaar sterk terug. Bovendien is er geen potje met geld voor hetbusje; we moeten het allemaal zelf bekostigen. Al met al lijkt onsdat busje een beetje overbodig", aldus Kemkes.

Kemkes wijst op de internetsite die deze zomer is ontworpen waarmensen die toch 's avonds alleen door het groene gebied moetenfietsen elkaar kunnen treffen. Op www.fietsmaatje.hvu.nl kunnenstudenten en medewerkers van de hogeschool en de universiteit viaeen chatbox telefoonnummers uitwisselen om een 'fietsdate' temaken.

Om te voorkomen dat op deze site enkele gekken zich aanmelden,kan er alleen op de site worden gekeken vanaf een computer dieaangesloten is bij de hogeschool of de universiteit. Kemkes:"Zekerheid krijg je natuurlijk alleen als je met bekenden in eengroep over De Uithof fietst, maar ik verwacht niet dat een gek ofzelfs de serieverkrachter zo dom is om via deze site zijnslachtoffer uit te kiezen."

Ook wijst ze opp het bestaan van de fietspoolplaatsen op DeUithof. Hier kunnen mensen met bekenden of voorbijgangers afsprekenom samen naar de stad te fietsen. De zes plekken zijn allemaal inde nabijheid van een drukke weg en ook bij het sportcentrum staater een.

Bij de fietspoolplaatsen staan intercompalen, waarmee met eendruk op de knop verbinding ontstaat met iemand van Security. Enkeleweken geleden ontstond er commotie, omdat de intercompaal bijOlympos geen verbinding maakt. "Maar daar wordt nu hard aangewerkt", volgens Kemkes.

Of het busje het hele najaar en winter zal blijven rijden is nogde vraag. Complexbeheer is bezig het traject tussen het ziekenhuisen Olympos beter te verlichten. Wanneer dit geregeld is, zal hetbusje waarschijnlijk niet meer rijden, zegt Kemkes.

KE

Het besluit is een gevolg van een brief van de Utrechtsebrandweer. Die drong er eind augustus bij het college van bestuurop aan om haast te maken met het voornemen om het Kruijtgebouw aante pakken. De universiteit was aanvankelijk van plan om debrandveiligheid 'mee te nemen' in de algehele renovatie van hetgebouw. Onder druk van de brandweer is nu echter besloten om dievoorgenomen operatie in twee etappes uit te voeren. Dat betekentdat de drie nog niet behandelde vleugels van het gebouw in 2003onder meer zullen worden voorzien van een deugdelijkebrandmeldinstallatie. Ook zal danhet asbest worden gesaneerd. Vanaf2004 volgt de meer grootschalige renovatie van het gebouw.

Directeur Berendsen van Huisvestingsbeleid erkent dat deze'knip' in de aanpak tot gevolg zal hebben dat de medewerkers in hetKruijtgebouw tussen nu en 2008 twee keer met een tijdelijkesluiting van hun werkruimtes te maken zullen krijgen. Vandaar dataanvankelijk werd gestreefd naar een integrale aanpak. De vreesvoor sancties van gemeentezijde naar Amsterdams voorbeeld waar eengebouw werd gesloten, heeft de universiteit echter gedwongen om tekiezen voor een twee-traps aanpak. Ook voor de opknapbeurt van hetVan Unnikgebouw, dat uit dezelfde tijd stamt als het Kruijtgebouw,is inmiddels gekozen voor deze aanpak.

EH

Het gerucht gaat dat Veritas al voor de sancties financieel krapzat. De recente grote en dure opknapbeurt van de societeit aan deKromme Nieuwegracht zou hiervan de oorzaak zijn. Het verlies van desubsidie van de universiteit zou daarom een extra harde klap zijn.Het gonst door de stad dat Veritas misschien wel failliet gaat.

Het kersverse bestuur gaat niet in op dit geluid. Het enige datpreses Marjolein Kort kan zeggen, is dat er inderdaad eenfinancieel gat te dichten is. Ze vervolgt, enigszins vermoeid: "Ennee, concrete plannen hebben we nog niet. We zijn ons nog aan hetberaden."

Vorige week toen iedereen nog in afwachting was van het besluitvan de universiteit over het vermeende wangedrag opperde eenVeritijn nog: "Ach, als we minder geld krijgen, dan maken we hetbier toch gewoon wat duurder." De vraag is of het zo simpel is.Alleen het biertje duurder maken is wellicht niet toereikend, maarRuud Keulen denkt dat het financiele leed wel mee zal vallen. Deoud-Veritijn was lid van de commissie Stoelinga die twee jaargeleden een onderzoek naar de introductie van Veritas heeft gedaannadat een ouderejaars een peuk uitdrukte op de arm van eeneerstejaars. De sancties doen hem zeer en hij is verbaasd datVeritas weer opspraak is geraakt, terwijl er naar aanleiding vanhet onderzoek interne maatregelen zijn genomen om problemen tijdensde introductie te voorkomen.

Hij vreest echter niet voor een faillissement van Veritas. Zoheeft de vereniging een eigen pand, ondergebracht in de StichtingHuisvesting. Voor de verbouwing is weliswaar een extra hypotheekafgesloten, maar dat valt geheel binnen een gesteldeveiligheidsmarge. En hij kan het weten, want hij heeft Veritasindertijd financieel geadviseerd over de verbouwing.

Verder bestaat Veritas uit de Stichting Exploitatie. Hierondervallen de horeca-activiteiten. Hij maakt zich absoluut geen zorgenover de drankomzet.

Alleen de vereniging met de leden is financieel getroffen.

Keulen rekent voor: "Als je het verlies aan subsidiegeld, die59.000 euro, deelt door de 1750 leden, dan kom je per lid uit opbijna 34 euro dat gecompenseerd moet worden." Dat vindt hij nog teoverzien.

Keulen kent de begroting van de vereniging niet, maar hij zegtdat er grote variabelen mogelijk zijn. Zo kan Veritas bijvoorbeeldtien keer per jaar een band inhuren, maar ook zes keer. Volgens hemis het denkbaar dat Veritas het contributiegeld iets verhoogt incombinatie met het beknibbelen op enkele activiteiten. Hetdoorsluizen van geld van de Stichting Exploitatie naar devereniging, dankzij het duurdere biertje, behoort ook tot demogelijkheden om het verlies aan gelden te compenseren.

Het financiele gat kan ook nog groter worden. Dit als desponsors ook breken met de studentenvereniging. Veritas presesMarjolein Kort zegt dat het op dit moment nog niet duidelijk is watde sponsors gaan doen. Het eventueel terugtrekken van sponsors zouKeulen jammer vinden. "Maar dan nog", zegt Keulen. "Over hetalgemeen genomen zijn het bij Veritas vele kleine beetjes." Hijgaat er niet van uit dat alle geldschieters zich zullen terugtrekken. Al zou het hem niet verbazen dat een aantal het wel doet,puur uit opportunistisch oogpunt, namelijk: de economische malaise.Hij verwacht niet dat de iets grotere geldverstrekkers als Rabobanken het uitzendbureau Mise en Place zich zullen terugtrekken.

Een oud-Veritijn noemt het geld een groot gemis, maarbelangrijker nog noemt hij de eerbeschadiging. En daar is collegaoud-Veritaslid Keulen het helemaal mee eens. Hij denkt dat hetbestuur meer wakker ligt van de aantasting van de doede naam danvan de financiele gevolgen.

Carina Nijssen

Als het aan het ministerie van onderwijs ligt, gaathet studiefinancieringsstelsel fors op de schop. In deonderwijsbegroting 2003 staat dat een commissie gaat studeren opeen nieuw stelsel dat 'recht doet aan verregaande differentiatie enflexibilisering in het hoger onderwijs'.

De huidige prestatiebeurs wordt bij voldoende voortgang omgezetin een gift. Staatssecretaris Nijs overweegt die subsidie 'geheelof gedeeltelijk' te vervangen door een voorschot, dat na de studiewordt terugbetaald via een inkomensafhankelijke belasting. Volgensberekeningen van het Centraal Planbureau is de maximale besparing3,2 miljard euro, als de overheid volledig ophoudt studenten tesubsidieren.

Die potentiele meevaller zal mogelijk ook de instellingen tengoede komen. Tegenover de al eerder aangekondigdeefficiency-korting (oplopend tot 78 miljoen euro structureel in2006) bevat de begroting namelijk ook onverwacht goed nieuws voorde universiteiten. Voor de geraamde grotere toestroom (van 168.000studenten in 2001 tot 194.000 in 2008) wordt hen een forsecompensatie in het vooruitzicht gesteld, oplopend van 16 miljoeneuro in 2002 tot 90 miljoen structureel in 2007. Voorwaarde is weldat die toename ook echt plaatsvindt. Omdat dat nog onzeker is, zalhet Utrechtse college van bestuur in zijn meerjarenprognose noggeen rekening houden met mogelijke meerinkomsten. De aangekondigdebezuiniging voor 2003 en volgende jaren op het onderzoek en dediensten blijft gehandhaafd.

In de nu gepresenteerde begroting keert een aantal 'hangijzers'uit de vorige regeerperiode terug van nauwelijks weg geweest: zomoet verdere deregulering de weg effenen naar betere -internationale - profilering van universiteiten. Waarschijnlijkvolgt binnenkort ook een nieuwe voorzet om fusies tusseninstellingen formeel toe te staan, zodat combinaties als de VrijeUniversiteit met Hogeschool Windesheim zijn aangegaan hunschaalvoordelen beter kunnen benutten. Een eerder voorstel hiertoesneuvelde in de Kamer.

Het onderscheid tussen hogescholen en universiteiten zal verdervervagen. De aparte bekostingsmodellen voor hbo en wo gaan plaatsmaken voor een systematiek, die minder fraudegevoelig moet worden.Er komen nieuwe experimenten met vouchers, een soortstrippenkaarten waarmee studenten bij verschillende instellingenonderwijs kunnen kopen. Dit systeem werd door Hermans gezien als deremedie tegen vermeend geknoei van hogescholen metstudentenaantallen.

Ook de selectie van studenten voor masters en vrij in te vullencollegegelden voor topmasters zijn terug op de agenda. Een kleinjaar terug stak de Tweede Kamer hier nog een stokje voor. Detoegankelijkheid van het onderwijs zou door hoge collegegelden ingevaar komen, meende de hele Kamer behalve de VVD. Detroetelkindjes van oud-minister Hermans maken nu echter weer kansdoor de intrede van de LPF en wijziging van het CDA-standpunt. Decoalitiepartners hebben de 'collegegelddifferentiatie' en deselectie van studenten -- tegen de wens van een meerderheid van deuniversiteiten, waaronder Utrecht -- opgenomen in hun strategischakkoord.

HOP / EH