Het leek zo mooi; een Leopard tank die over de singelaan kwam rollen en donderende saluutschoten afvuurde waarna eenmarinevliegtuig parachutisten boven het Lepelenburg zou droppen.Maar de aanval op Amerika en de huidige dreigende oorlog metAfghanistan maakten dit feestje van de UtrechtseStudentenweerbaarheid niet meer gepast. Het is afgelast.

"Het was zeker even slikken. We zijn er met zes man een jaar meebezig geweest en nu twee weken voor de start moeten we allesomgooien", zegt Maurits van der Aa, president van deLustrumcommissie, een beetje beteuterd. De Studentenweerbaarheid inUtrecht viert 5 tot 12 oktober haar 27e lustrum. Onderdeel daarvanwas een taptoe voor het Utrechtse publiek op het Neude met eenmilitiare parade op zaterdag 6 oktober en op dinsdag 9 oktober eendefile voor het stadhuis met veel militair vertoon en kanongeschal.De topgeneraals van Nederland zouden aanwezig zijn en tevens alleandere Studentenweerbaarheidverenigigen uit Nederland. Dat allesgaat niet meer door.

"Maar", haast Van der Aa zich te zeggen. "Het staat uiteraardniet in verhouding tot het onrecht wat Amerika is aangedaan.Bovendien was het militair vertoon feestelijk bedoelt, maar met dedreiging van een oorlog komt dat aspect nu niet meer echt naarvoren."

De Studentenweerbaarheid nam vorige week contact op met H.Kuperus, de rechterhand van de burgemeester van Utrecht, nadat ervanuit het stadhuis signalen waren geweest dat ze misschien nogeens over hun lustrum moesten gaan nadenken. Kuperus: "Wij hebbeneen appl op de vereniging gedaan. Is het wel zo verstandig als jedit gaat doen? Wat brengt het teweeg? Wil mijn oude moeder van 82 ,die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt en tranen in de ogenkrijgt bij het journaal, met helicopters en tanks geconfronteerdworden?"

Onder zachte dwang ging de Lustrumcommissie overstag. Van derAa: "Ik wil de nadruk leggen op het medeleven dat wij tonen. Wijzijn verder niet ergens politiek aan verbonden en zijn nietverplicht verantwoording af te leggen."

In plaats van de militaire pracht en praal zal er nu op zaterdag6 oktober worden gediscusieerd over de aanslag op Amerika in eenforum dat toegankelijk is voor alle studenten. Onder andere degeschiedenishoogleraren Maarten van Rossum en Willemien Ottenzullen hun licht laten schijnen over de oorlog tegen terrorisme.Aan het programma, de gasten en de locatie wordt nog gewerkt. Deoverige activiteiten van het lustrum, schietwedstrijden en eenritje in een tank, zijn alleen toeganklijk voor leden en gaan weldoor.

Dat het belangrijkste deel van een lustrum is afgelast, is nognooit eerder voorgekomen. Van der Aa: "Dit gaat dus ook degeschiedenis in als het lustrum dat niet door ging."

MF

Info: http://www.kusw.nl

Ceremonieel

De Studentenweerbaarheid in Utrecht is de oudste van Nederlanden is onstaan in 1866. Het is een subvereniging, gelieerd aan hetUtrechtse Studenten Corps. De voorloper ervan was het Jager-Korps,een groep van 233 studenten die in 1830 vrijwillig deelnamen aan deTiendaagse Veldtocht tegen de Belgen.

Ze betaalden zelf het overgrote deel van hun uitrusting. Volgenshet boek 'Kennis als opdracht' over de geschiedenis van deUniversiteit Utrecht, hoefden de studenten eigenlijk niet testrijden. Het enige verlies dat werd geleden was een student dieverdronk toen hij een bad nam in een Brabants ven. Toch werden bijthuiskomst de studenten als helden onthaald.

Na de oprichting in 1866 hoefde de vereniging niet meer naar dewapens te grijpen om het land te verdedigen. Nu is deStudentenweerbaarheid vooral actief tijdens ceremonieleplechtigheden zoals op Prinsjesdag en doen ze mee aan de vierdaagsein Nijmegen. Op de Prinsjesdag van vorige week liep deStudentenweerbaarheid niet in uniform met geweer, maar op verzoekvan Defensie neutraal in pak uit respect voor de slachtoffers inAmerika.

Sommige genetisch afwijkende zandraket-planten zijn kort en dik,vandaar dat Utrechtse onderzoekers van de afdeling moleculairegenetica een aantal jaren geleden het gen dat dit veroorzaakt hetHobbit-gen doopten. Die naam is geinspireerd op het vriendelijkepersonage van Tolkien. Biologe Saskia Folmer had de taak om tijdenshaar promotie op te helderen wat het hobbit-gen precies doet in hetonkruid.

"De mutante planten komen niet verder dan het zaailing-stadium",zegt Folmer. "Ze ontkiemen, maar daarna stoppen ze met groeien enleven ze nog slechts twee tot vier weken. Ook kunnen ze geenwortels maken en weten sommige cellen van de zaailing niet wat zezijn. Ze nemen de verkeerde vorm aan en oefenen hun functie nietgoed meer uit."

Het Hobbit-gen, dat het Hobbit-eiwit maakt, blijkt een fout tebevatten dat al deze groeiproblemen veroorzaakt. Het normaleHobbit-eiwit zorgt ervoor dat de cellen zich kunnen delen. Folmer:"Het eiwit stimuleert de afbraak van een ander eiwit, genaamdCycline B. Dat zorgt ervoor dat de celdeling doorgaat van de fasewaarin het erfelijk materiaal verdubbelt naar de fase waarin decellen zich splitsen."

Daarnaast is het Hobbit-eiwit betrokken bij de vorm en functiedie plantencellen aannemen. Het plantenhormoon auxine geeft cellenin de wortel, de stengel en de bladeren informatie door zodat zeweten wat ze moeten worden. Folmer: "Cellen moeten daarvoor auxinewaarnemen. Het Hobbit-eiwit zorgt ervoor dat de Aux/IAA-eiwitten,die auxine registeren, op het juiste moment afgebroken worden."

Folmer is daarmee de eerste die een eiwit vindt dat zowelbetrokken is bij de celdeling als de ontwikkeling van cellen inplanten. "Het hobbit-eiwit regelt deze processen indirect: hetzorgt ervoor dat bepaalde belangrijke eiwitten alleen aanwezig zijnop het tijdstip dat ze hun werk moeten doen. Zodra dit werk gedaanis, moeten ze afgebroken worden, anders verstoren ze deze processenjuist weer", zegt Folmer.

Behalve de functie van het Hobbit-eiwit, heeft Folmer ook deDNA-volgorde van het Hobbit-gen achterhaald. Dat was minder werkdan verwacht, omdat tijdens haar onderzoek de volgorde van het helegenoom, al het DNA, van de zandraket bekend werd. Dat lijkt veeleer voor wat onkruid, maar de zandraket of Arabidopsis thaliana ishet meest onderzochte plantje in de biologie.

Rinze Benedictus

Als mogelijke dilemma's die aan bod kunnen komen noemtBoessenkool de problemen die verenigingen hebben met een grotereculturele en etnische diversiteit van de leden en de verhouding vanverenigingen met lokale overheden.

De opleiding is de eerste academische studie op dit gebied.Bestaande opleidingen, bijvoorbeeld de Johan Cruijff-academie vande de Hogeschool van Amsterdam, richten zich volgens Boessenkoolbovendien vooral op management-aspecten. Een rondgang van de USBOvorig jaar heeft geleerd dat er bij sportinstellingen veel behoefteis aan een sociaal wetenschappelijke aanpak. "We richten ons ineerste instantie op hoger opgeleiden die minstens vijf jaarervaring hebben in de sportsector. We willen beginnen met 20 tot 25personen."

De USBO werkt binnen de opleiding samen met de Hogeschool vanUtrecht en de Katholieke Universiteit Brabant waar al jarenonderzoek plaatsvindt in het kader van de vrijetijdswetenschap. Deopleiding wordt voorlopig door deelnemers en instellingen betaald.Wanneer het bachelor-masterstelsel geheel is ingevoerd zou demaster Sport, Organisatie en Management een 'reguliere' masterkunnen worden waarin universitaire en ook hogeschoolstudentenkunnen instromen.

Volgens Boessenkool is het niet in eerste instantie de bedoelingtopsporters als student naar Utrecht te halen, al sluit hij nietuit dat deze zich zullen melden.

XB

"Na de steekpartij in de Letterenbibliotheek hebben we een weekvroeger dan gepland besloten om de bezoekers te controleren",vertelt L. van Noord, hoofd bedrijfsvoering van de AlgemeneBibliotheek. "Vanaf 24 september moeten bezoekers in het bezit zijnvan een studentenkaart, bibliotheekpas van de Universiteit Utrecht,of een van de andere universiteiten, paspoort, identiteitskaart ofrijbewijs." De maatregel geldt totdat de bibliotheek verhuist naarDe Uithof.

In eerste instantie geldt de legitimatieplicht alleen voor deAlgemene Bibliotheek. Maar Van Noord sluit niet uit dat bezoekersvan sommige bibliotheken in De Uithof die onderdeel zijn van deAlgemene Bibliotheek, zich binnenkort ook moeten kunnen legitmeren.Iedereen die zich kan legitimeren wordt toegelaten. Van Noord:"Willekeur moeten we voorkomen; niemand mag op zijn buitenkantworden beoordeeld."

De effecten van de legitimatieplicht zijn volgens Van Noord alte merken in de bibliotheek. "Ik vind dat het rustiger is. Ook debezoekers reageren positief."

De bibliotheek van de faculteit Letteren waar de steekpartijplaatsvond en gelegen naast de Universitaire Bibliotheek, heeftwoensdag overleg gehad met de directie van de faculteit. T.Groenman, gebouwbeheerder van de faculteit: "We bekijken welkemaatregelen we zullen nemen op korte termijn. Het zalwaarschijnlijk niet bij een legitimatieplicht blijven."

Hij wil bijvoorbeeld meer uniforme kleding voor debibliotheekmedewerkers. "Daarmee creer je een stukje herkenbaarheidvoor de bezoeker. Het straalt daarnaast gezag uit, al pretenderenwij niet een bewakersfunctie te hebben." Sinds afgelopen maandag iser na kantooruren een beveilingsbeambte aanwezig in deLetterenbibliotheek.

De medewerkers van de Algemene Bibliotheek dragen sinds kort alpersoneelskleding. Om de veilgheid nog meer te vergroten zullenbinnen een aantal weken ook schijnwerpers worden geplaatst op debinnenplaats aan de Wittevrouwenstraat.

MW

Zie ook het artikel "Voorlopig heb ik alle tijdnodig om de gebeurtenissen te verwerken" (Achtergrond)

[Bijschrift bij een foto]

Bij sociale wetenschappen wordt samen met de dienst huisvestinghard gewerkt aan een nieuw huisvestingsplan voor de faculteit.Momenteel zitten de opleidingen, onderzoeksgroepen encapaciteitsgroepen versnipperd over twee gebouwen; onderwijs wordtgegeven in vier verschillende panden op De Uithof. Daar moet eeneinde aan komen, vinden zowel veel medewerkers als studenten. Nufaculteiten per januari hun eigen huisvestingslasten moeten dragenen het onderwijs gaat veranderen met de invoering vanbachelor-master is het opportuun om eens flink te investeren en dehuisvesting te verbeteren.

Gedacht wordt om de drie nieuw in te stellen instituten vansociale wetenschappen psychologie, pedagogiek/onderwijskunde en ACW(een combinatie van ASW, sociologie en culturele antropologie) eeneigen plek te geven. Dat betekent dat elk instituut zijn eigenonderwijsruimtes krijgt met daarbij in de buurt een balie,werkplekken voor studenten, docenten-, koffie- en spreekkamers. Ookhet ondersteunende personeel zou in in de buurt gehuisvest moetenworden.

Om studenten zo min mogelijk te laten reizen tussen de gebouwenis er nu al voor gekozen om de onderwijsruimtes zo veel mogelijk inhet Martinus Langeveldgebouw onder te brengen. Het gaat hiervoornamelijk om kleine ruimtes want in het bachelor-master modelwordt onderwijs in kleine groepjes gegeven. Of dat met alle anderevoorzieningen past, moet nog worden uitgerekend. Een deel van hetpersoneel zal wellicht in het Van Unnik gebouw terecht kunnen. Daarzitten op verschillende verdiepingen nu al werknemers van socialewetenschappen.

De huisvestingsplannen zitten nog in een zeer vroeg stadium. Dewerknemers worden binnenkort gevraagd naar de eisen die zij stellenaan hun werkplek, hoe zij denken over flexibele werkplekken en overthuiswerken. Hun antwoord heeft invloed op de hoeveelheid ruimtedie nodig is. Het inventariseren en het opstellen van vaste plannenzal nog enige tijd in beslag nemen. In 2004 wordt begonnen met deuitvoering.

De plannen van sociale wetenschappen hebben ook gevolgen voor deandere faculteiten in het centrumgebied. Als de faculteit gaatschuiven in het Van Unnikgebouw, moeten ook de andere faculteitenin de toren gaan schuiven. Ook zij zitten versnipperd en kunnen daneindelijk bij elkaar gaan zitten. Hun mogelijkheden worden noggroter als sociale wetenschappen etages kan vrijmaken, zoals deverwachting is van directeur W. Dirksen.

GK

Ongezellig

M. Wolters projectleidster van de herinrichting van deonderwijsruimtes en zakelijk directeur van psychologie: "Voorstudenten is het heel vervelend dat de opleiding zo versnipperdzit. Studenten lopen heen en weer door de gangen en worden van deene naar de andere verdieping en van het ene naar het andere pandgestuurd. Ook is er nu geen echte ruimte waar studenten en docentenvan dezelfde opleiding elkaar makkelijk kunnen tegenkomen. Dekoffieautomaat staat hier (in het Langeveldgebouw, red.) naast eencopieerapparaat; dat is niet echt gezellig."

"De versnippering is er altijd al geweest. Dat er niet eerdereen plan is gemaakt om een opleiding op n plek te krijgen, was puureen kwestie van geld. Psychonomie heeft een laboratorium op dezeventiende verdieping van het Van Unnik. Het kost veel geld om datte verplaatsen. Nu komt het geld van de faculteit en het collegevan bestuur. De tijd is er ook rijp voor, nu de huisvestingslastenworden gedecentraliseerd en we het onderwijs moeten herinrichten.We krijgen de kans om leuke dingen te bedenken. Zoals voor de nuldeverdieping hier. Ken je die? Die is heel erg.

"Binnen de faculteit zijn degenen die met het project bezig zijnenthousiast. Hier en daar is er wat onrust. Over de flex-plekkenbijvoorbeeld. We zijn aan het exploreren of dat iets voor ons is.Een aantal ziet dat echt niet zitten. Dat kan ik wel begrijpen, hetwerk moet zich er voor lenen. Zelf zou ik er wel een willen. Ik hebnu een mooie kamer, maar die staat vol papier. Als ik een flexplekheb, kan ik al dat papier niet bewaren en loop ik gewoon met almijn spullen in een tasje."

GK

Het concert van de studenten wordt een gebaar van de'Nederlandse gemeenschap'. De zaal zal gevuld zijn metvertegenwoordigers van groepen mensen die getroffen zijn door deaanslagen.

Het concert in New York is de afsluiting van de tournee die hetNederlands Studenten Orkest (NSO) in januari gaat maken. Voorgaandejaren werd de buitenlandse bestemming waarmee de tourneetraditioneel wordt afgesloten geheim gehouden, maar omdat het NSOhaar vijftig-jarig bestaan viert, is het buitenlandse podium albekend gemaakt. "Voor ons jubileum wilden we graag naar de mooistezaal op aarde: de Carnegie Hall", zegt NSO-voorzitter Tom vanNouhuys.

Welke orkestleden mee naar New York gaan, is nog niet bekend.Het NSO heeft jaarlijks een andere bezetting. De audities wordenpas gehouden op 17, 18, 19 en 20 oktober, in respectievelijkAmsterdam, Utrecht, Leiden en Groningen. In januari begint detournee. Utrecht wordt aangedaan op dinsdag 22 januari. Wie zich opwil geven voor de audities kan dit tot 10 oktober on-line doen. Hetadres: www.nso.nl.

HOP/GK

Drie minuten stilte voor de slachtoffers van de aanslagen in deVS

Drie minuten stilte voor de slachtoffers in Amerika. In dehalfgevulde Blauwe Zaal in het Van Ruppertgebouw is het tweeminuten voor twaalf al doodstil. Zo vlak voor de pauze van hetcollege leunt een aantal van de aanwezige psychologiestudenten methet voorhoofd op hun gevouwen handen. Anderen krassen wat in huncollegeblok. De stilte wordt slechts doorbroken door een enkeleauto die over de Leuvenlaan voorbijraast.

Studente Nathalie Vessaz zegt even later in de gang van hetvoormalige Trans 1: "Ik vind het goed dat de universiteit meedoetaan de internationale rouwdag. Dit is misschien het enige wat jehier in Nederland kunt doen. Waar ik aan gedacht heb? Niet zozeeraan hoe het nu verder moet met de wereld, meer aan de gezinnen ende nabestaanden van de slachtoffers."

MW/XB

[Bijschrift bij een foto]

Concrete maatregelen nemen, dat is volgens de staatssecretarisaan de gemeenten. Dat hij er desondanks met de Tweede Kamer overvan gedachten wilde wisselen, gaf volgens hem de ernst van desituatie nog eens aan.

Problemen doen zich volgens de staatssecretaris onder meer voorin de doorstroming. Remkes laat dan ook onderzoeken of daar ietsaan is te doen. Bij het behalen van de bul zou een student meteenop zoek moeten naar een andere woning. "Maar het is wat extreem omvan iemand die zijn bul in de wacht sleept te eisen dat hijdiezelfde dag nog uit de studentenflat verdwijnt", realiseerde ookRemkes zich.

Maar voor die 'doorstromers' moet wel voldoende woonruimte zijnen daar ontbreekt het aan. Omdat het ook via Remkes niet lukt omvan de ene op de andere dag nieuwbouw uit de grond te stampen, moeter worden gezocht naar alternatieven. Daarom is Remkes niet tegenhet bewoonbaar maken van panden die op de nominatie staan te wordengesloopt. "De gemeenten inventariseren volop welke gebouwendaarvoor in aanmerking komen."

Om te voorkomen dat studenten niet meer uit slooppanden zijn tekrijgen, moet er met aangepaste contracten worden gewerkt. Iets watVVD-Kamerlid Pieter Hofstra niet ver genoeg gaat. Hij denkt datstudenten eenvoudiger aan woonruimte kunnen komen als dehuurbescherming voor hen wordt afgezwakt. "Mensen die nu ruimte teverhuren hebben, kijken wel uit. Als een huurder wil blijvenzitten, krijg je hem er nooit meer uit."

Voorstellen van GroenLinks om de kamernood aan te pakken doorweer huursubsidie in het leven te roepen voor niet-zelfstandigewoonruimten, konden niet op het enthousiasme van Remkes rekenen."Wat mij betreft leggen we bij de oplossing van dit probleem denadruk op de beschikbaarheid. Als we de doorstroom hebbenverbeterd, is de kans groot dat de markt weer wat kalmeert."

HOP, TdO

In totaal krijgen de universiteiten in 2002 ruim 2,7 miljardeuro van het Rijk, een lichte stijging ten opzichte van dit jaar(2,5 miljard). De universiteit van Utrecht kan komend jaar 394,8miljoen euro tegemoet zien. Dat is 28,7 miljoen euro meer dan in2001.

Het extra geld is nauwelijks bestemd voor nieuwe investeringenin onderwijs of onderzoek. Vrijwel alles gaat op aan extra takendie de universiteiten worden opgelegd. Zo moeten de universitairelerarenopleidingen in 2006 twee keer zoveel docenten afleveren alsnu. Alle vakinhoudelijke opleidingen krijgen daarom in 2002minimaal een afstudeervariant die is gericht op het onderwijs.Daarvoor is 4,7 miljoen euro beschikbaar.

De universiteiten hebben niet alleen een rol te spelen bij hetterugdringen van het lerarentekort, ook de problemen in de zorgmoeten ten dele in de academia worden aangepakt. De uitbreiding vanhet aantal opleidingsplaatsen voor studenten geneeskunde entandheelkunde kost Hermans in 2002 nog maar vijf miljoen euro, maardat bedrag moet in 2008 opgelopen zijn tot 54,2 miljoen. Volgenslopende afspraken moeten er in 2004 aan de universiteiten 2400eerstejaars terecht.

Loon- en prijsstijgingen zijn de grootste kostenpost. Hermansstelt daarvoor structureel 127,7 miljoen euro extra beschikbaar.Voor de gestegen studentenaantallen geeft hij nog eens 20miljoen.

Daarnaast brengt 2002 22,7 miljoen euro voor de invoering vanhet bachelor-mastermodel en 32,3 miljoen euro om dearbeidsvoorwaarden te verbeteren, voornamelijk voor jongewetenschappers. Een kwart van het wetenschappelijk personeel gaatin de komende zeven jaar met pensioen, terwijl universiteitenmoeite hebben jongeren binnen te halen.

Voor onderzoeksbeleid trekt de minister in totaal ruim 768miljoen euro uit, veertien miljoen meer dan vorig jaar. Vooral aanerfelijkheidsonderzoek wordt meer geld uitgegeven: ruim 56 miljoeneuro. Dat onderzoeksgebied is een speerpunt in hetwetenschapsbeleid. Onderzoeksfinancier NWO kreeg in juli al ruim400 miljoen gulden om te verdelen onder 'genomics'-onderzoekers.

Ook het ministerie van Economische Zaken draagt viainfrastructuurfonds ICES fors bij aan de 'life sciences'. EZ wilbovendien de overdracht en toepassing van kennis stimuleren doormeer subsidies voor 'technostarters', jonge innovatieve bedrijvendie in samenwerking met universiteiten en andere kennisinstellingenworden opgericht.

In een eerste reactie tonen de universiteiten zichteleurgesteld. Weliswaar is aan jarenlange bezuinigingen een eindgekomen, volgens de VSNU is een flinke extra investering nodig.Nederland wil in 2010 immers een 'hoogwaardige kennissamenleving'zijn, zoals het kabinet onlangs aankondigde. Bij monde vanvoorzitter Ed d'Hondt vroeg de vereniging bij de opening van hetacademisch jaar daarom een miljard gulden extra per jaar.

Dat vinden ook de studentenbonden. ISO-voorzitter JonathanZondag signaleert in de onderwijsbegroting weliswaar 'een groot enduidelijk ambitieniveau', maar vindt dat de minister zijn ambitiesbeter in de ijskast kan zetten zolang de investeringen achterblijven. Volgens de LSVb is het kabinet 'een beetje dom'. De bondvreest dat van verbeteringen als het bachelor-masterstelsel weinigterecht komt zonder extra geld.

HOP, WvD