Het initiatief van de decanen van de zes Utrechtsebèta-faculteiten plus Ruimtelijke Wetenschappen is een gevolgvan de zogenaamde 'Bologna'-afspraak die in juni werd gemaakt door29 ministers van Onderwijs. Zij kwamen overeen om de hogeronderwijssystemen in Europa binnen tien jaar te baseren op eensysteem van undergraduate en graduate opleidingen.

Volgens decaan Hoekstra van de faculteit Biologie werpt dieafspraak zijn schaduw nadrukkelijk vooruit en is het zaak om ook inUtrecht na te denken over de manier waarop een dergelijk stelselvan gefaseerd hoger onderwijs vorm zou kunnen krijgen. Eerder ditnajaar besloot de Katholieke Universiteit Nijmegen om een dergelijksysteem in te voeren.

Hoewel de bespreking van woensdag een oriënterend karakterzal hebben, is wel al duidelijk dat de plannen van de Utrechtsebèta's tenderen naar de vorming van een of meer undergraduateschools voor een driejarige opleiding tot bachelor. Devervolgopleiding zal daarna plaatsvinden aan graduate schools dienauw zijn verbonden met de huidige onderzoekscholen. Diemasteropleiding kan daardoor naadloos overlopen in eenpromotietraject dat overeenkomsten heeft met de AngelsaksischePhD-opleiding.

De decanen en de onderzoek- en onderwijsdirecteuren van de zevenbetrokken faculteiten zullen woensdag zowel van gedachten wisselenover een nadere invulling van de plannen als over het tempo waarinde invoering van een gefaseerd model in Utrecht moetplaatsvinden.

EH

On Friday 29 October the Faculty of Medicine will be presentingthe course: `Colloquial Medical Terms in Dutch'. The course wasdeveloped by the James Boswell Institute and consists of two parts:a list of medical terms in Dutch, English and Latin, and a set ofthirty dialogues between doctors and patients. The course aims atforeign doctors who - as refugees or otherwise - have settled inthe Netherlands and want to practice medicine here. Over the pastfew years it turned out that passing the NT2-II exam, the officialstate exam in Dutch as a second language, was not enough and thatextra training was required to give them a better understanding ofcolloquial medical jargon and doctor-patient discussions.

Spinoza Prize

One of the four top researchers awarded a three million guildersSpinoza premium by the research organisation NWO is molecularbiologist Professor R. Plasterk, who will be moving from Amsterdamto Utrecht on 1 February 2000. The Spinoza premium is the top Dutchresearch award and therefore also called the "Dutch Nobel Prize".The other three prize winners are Professor C.W.J. Beenakker(Theoretical Physics, Leyden), Professor R. de Borst (AppliedMechanics, Delft), and Professor E.A. Cutler, ComparativePsycholinguistics, head of the Max Planck Institute forPsycholinguistics in Nijmegen. Cutler is the first woman to beawarded the Spinoza premium.

Research funds

Already next year Minister Hermans will be spending an extra tenmillion guilders on scientific research. At first he had notintended to do so for another three years, but he was forced tobudge by Parliament, that accused the Minister of not spendingenough money on science. The ten million are to contribute to the`innovation incentive' for promising research, for which a totalamount of 75 million is available.

Mastership

On 5 November the 1999 Mastership Prize will be awarded by theSociety for Dutch Literature. This prize, which is only awardedonce every five years, will go to Professor W.P. Gerritsen fromUtrecht University. In his books and articles Professor Gerritsendevotes a large amount of attention to `Die wrake van Ragisel' (Therevenge of Ragisel), a Middle Dutch Arthurian romance which wasalso the subject of his PhD thesis, to `Lantsloot vanderHaghedochte'(Lancelot of Haghedochte) and to `De reis van SintBrandaan' (the Journey of St Brendan). In the field of education hehas always promoted the interests of Utrecht's (interdisciplinary)Medieval Studies.

Het plannetje van de gezamenlijke openbaarvervoerbedrijven staatin een advies aan minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaatover het openbaar vervoer in 2010. De NS en de busbedrijven willenzo de drukte in de ochtendspits bestrijden.

Het hoger onderwijs is niet enthousiast over het idee. Devereniging van universiteiten VSNU doet het af als een'proefballonnetje', de HBO-Raad vindt het hogeschoolonderwijs alflexibel genoeg en de studentenbond LSVb is ronduit tegen.

Het idee is overigens al oud. Al voor de invoering van deallereerste OV-studentenkaart, in 1991, drong het openbaar vervoeraan op gespreide begintijden van colleges. Ook toenmalig ministerRitzen pleitte daarvoor, maar desondanks leverde het overlegdaarover met hogescholen en universiteit weinig op.

Het ministerie neemt nu een heel ander standpunt in. "Deaanvangstijden van colleges zijn een verantwoordelijkheid van deuniversiteiten en hogescholen zelf", zegt een woordvoerder. "Hetopenbaar vervoer is er om studenten te vervoeren, ook tijdens despits."

HOP, HO

Dat zegt een commissie die het Nederlandse biologie-onderzoekkeurde. Net als haar voorgangers, vijf jaar geleden, schetst decommissie een rooskleurig beeld. "Over het geheel genomen scoorthet biologisch onderzoek in dit land duidelijk boven hetwereldgemiddelde", schrijft ze.

Vanzelfsprekend is dat niet, want er is de afgelopen jaren veelveranderd. Door een pensioengolf is een generatie onderzoekersbezig te verdwijnen, juist nu op een aantal terreinen doorbrakentot stand worden gebracht. Maar het Nederlandse onderzoek past zichgoed aan, stelt de commissie.

De lof van de beoordelingscommissie strekt zich uit tot vrijwelalle vakgebieden binnen de biologie. Niet alleen een vak alsmicrobiologie, altijd al sterk in Nederland, doet het goed. Ook eendiscipline die vijf jaar geleden nog bedolven werd onder kritiek,plantensystematiek, staat er nu goed voor.

Geheel zorgeloos ziet de toekomst van de Nederlandse biologie erdesondanks niet uit. Alleen als er geïnvesteerd wordt in stafen apparatuur, kan het onderzoek zijn kwaliteit behouden. Met nameop het gebied van de neurobiologie dreigt Nederland nu al achteropte raken, omdat gentechnologie hier nog niet of nauwelijks wordttoegepast.

De commissie liet onderzoeksprogramma's onder de paraplu vanmedici, chemici en diergeneeskundigen buiten beschouwing. Van de 93programma's die zij wel onder de loep nam, krijgen er vier dehoogst mogelijke cijfers. Het gaat om onderzoek onder leiding vande hoogleraren Baas (Leiden), Harder en Konings (beiden Groningen)en Koorneef (Wageningen). Dat is niet alleen van de hoogstekwaliteit, maar ook zeer productief, van groot belang en voor detoekomst veelbelovend.

Slechts één programma (diersystematiek in Wageningen)levert volgens de commissie onvoldoende kwaliteit. Meer twijfelszijn er over de vraag of onderzoek op den duur levensvatbaar is.Bij tien procent van alle beoordeelde programma's is datonvoldoende het geval.

Het Utrechtse biologie-onderzoek krijgt van de commissie goedecijfers. Gemiddeld scoren de Utrechters een 7,7 voor geleverdekwaliteit. Het kan beter, merkt de commissie echter ook op.Gelukkig weten de biologen datzelf ook, want er wordt gestudeerd opeen reorganisatie. De tot nu toe genomen beslissingen (fusies vangroepen, nieuwe hoogleraren) geven aan dat Utrecht op de goede wegis.

HOP, HO

De ranglijst

Universiteit Leiden...... 8,7

Rijksuniversiteit Groningen..... 8,4

Universiteit van Amsterdam..... 7,8

Wageningen Universiteit..... 7,8

Universiteit Utrecht...... 7,7

Vrije Universiteit...... 7,6

Katholieke Universiteit Nijmegen..... 7,6

Gemiddelde cijfers voor kwaliteit, NIET gewogenvoor omvang per groep (omdat het rapport die cijfers nietbevatte)

Bron: onderzoeksbeoordeling biologie, VSNU1999

De drie andere laureaten van dit jaar zijn prof. dr. C.W.J.Beenakker, hoogleraar theoretische natuurkunde in Leiden, prof.dr.ir. R. de Borst, hogleraar toegepaste mechanica in Delft enprof. dr. E.A. Cutler, hoogleraar vergelijkende taalpsychologie inNijmegen en directeur van het Nijmeegse Max Planck Instituut voorpsycholingüistiek. Cutler is de eerste vrouw die deSpinoza-premie in de wacht sleept.

Meer hierover in U-blad nr. 10 (28 oktober1999)

Last week Tuesday, for Nobel Prize winner Gerard 't Hooft lifechanged course. He is still driven by the same thing, though: "Iwant to know how the laws of nature work, that's what I gofor."

On 12 October, a Tuesday morning, the audience in a Bologneseconference room who had just been listening to a lecture by 'tHooft applauded for a long time: "They kept on applauding longerthan usual", 't Hooft says. "I wasn't aware of anything untill Iturned around and saw an Internet page from Stockholm projectedonto the wall. Then I understood their enthousiasm. My firstthought at that moment? The beginning of a new age for me."

The prize winner will be talking about his work to one reporterafter an other in the next few days. The Utrecht UniversityGoverning Body (college van bestuur) organised a VIP-reception atSchiphol - including a quick departure through a side exit - toprevent him from falling into the hands of the press immediatelyupon his arrival. "The strangest request I received up till now wasfor my wife to participate in a television show called `Man bitesdog'. She was asked to tell the audience what it was like to bemarried to such an odd prize winner. She refused."

But: "I gave a lecture as usual on Wednesday. For fear of a lotof outsiders turning up we had moved to a larger lecture room to beon the safe side, but there were no more people than usual and Ieven had the time to discuss his study results with a student. Ijust happened to be lecturing on the Yang-Mills theory for whichthe Nobel Prize was awarded, so that was a very topicallecture."

't Hooft has high hopes of the stimulus the prize will be forhighly talented pupils to go for a career in bèta research."It is not at all clear to me why so few people feel attracted tothe subjects that try to find the keys to the secrets of nature andwhich offer so many things to discover. Aren't they extremelyfascinating?"

Over the past week the press has paid a great deal of attentionto the fact that the breakthrough in the theory for which 't Hooftwas awarded the Nobel Prize was already made about thirty yearsago. Will he still be able to make innovative contributions?"Sometimes I think that innovative thoughts only come to the youngin this field", he answers. "I ask questions just as I have alwaysdone and as I think they should be asked, but it doesn't get me anyfurther. Perhaps it's up to the younger generation now. They areresearching the string theory and ask questions in an entirelydifferent way. They find answers I cannot find, and don't know whatto do with right now either."

Grote groeiers zijn Wijsbegeerte (bijna dertig procent),Godgeleerdheid (bijna 55 procent), Sociale Wetenschappen (bijnatwintig procent) en Letteren en Rechtsgeleerdheid (beide ruimachttien procent). Ook bij de 'harde bèta's, waar deAdviesraad voor Wetenschap en Technologie zich onlangs nog zopessimistisch over uitliet, is er in Utrecht sprake van een toenamevan eerstejaars-aantallen: bij Natuur- & Sterrenkunde met 11,6procent, bij Scheikunde met 8,8 procent en bij Wiskunde &Informatica met 13,8 procent. Daarbij groeide wiskunde meer daninformatica.

Wat de studierichtingen binnen de 'grote' faculteiten Letterenen Sociale Wetenschappen betreft: het gaat slecht met Italiaans,kunstgeschiedenis, muziekwetenschap, Portugees en vooral Duits (eenhalvering). Maar het gaat daarentegen weer érg goed bijAlgemene Letteren, Nederlands, Frans, Geschiedenis en vooralTheater-, Film- en Televisiewetenschap (een groei van ruim zeventigprocent).

In de sociale faculteit zitten alle vakgroepen in de lift.Grootste groeiers zijn sociologie, dat zijn aantalpropedeusestudenten zag verdubbelen, en psychologie waar een kwartméér eerstejaars aantrad.

Ondanks de groei van het totaal aantal eerstejaars met 10,8procent (in 1998: 4.178 ten opzichte van 4.631 in 1999) is hettotaal aantal ingeschrevenen aan de UU licht gedaald met 0,3procent (21.439 vorig jaar tegenover 21.370 dit jaar).

AH

Eerstejaars-aantallen

Faculteit 1998 1999

Aardwetenschappen 43 47

Biologie 198 191

Diergeneeskunde numerus fixus op 175

Farmacie 213 172

Geneeskunde numerus fixus op 300

Godgeleerdheid 46 71

Letteren 676 799

Natuur- & Sterrenkunde 95 106

Rechtsgeleerdheid 947 1.131

Ruimtelijke Wetenschappen 310 268

Scheikunde 114 124

Sociale Wetenschappen 947 1.131

Wijsbegeerte 94 122

Wiskunde & Informatica 167 190

University College maximale toelating op 188

Zie ook het Redactioneel