Geen enkele wetenschapper van de Universiteit Utrechtstaat in het onlangs verschenen 'Blauwe Boekje' van de StichtingWetenschap & Techniek Nederland (WeTeN).

In het naslagwerk, dat is bedoeld voor radio- entelevisiejournalisten, worden namen en specialismen vermeld van 125natuurwetenschappers. In totaal hebben acht universiteiten hunmedewerking verleend, zo meldt een woordvoerster van WeTeN."Sommige universiteiten hadden geen tijd en sommige willen demedewerking van hun wetenschappers aan programma's in eigen handhouden."

Volgens J. Vlasblom van het Communicatie Service Centrum van deUU worden er geen Utrechters vermeld omdat zijn afdeling geen tijdhad om een lijstje te maken. "Omdat we ons eigen boekje waarin onzewetenschappers met hun deskundigheid staan, aan het updaten zijnvoor het Internet. Aan de site wordt nu nog gewerkt. We hopendaarmee in december klaar te zijn."

Volgend jaar krijgt Utrecht opnieuw de gelegenheid om haarwetenschappers in het Blauwe Boekje te laten opnemen. Dan komt ereen geactualiseerde versie uit die in een grotere oplage wordtverspreid. Nu zijn er slechts 150 exemplaren gedrukt.

Met de uitgave van het Blauwe Boekje hoopt de stichting WeTeNdat er meer wetenschappelijk nieuws wordt gebracht op radio entv.

GK

In een stampvolle kantine van het Minnaertgebouw werden vorigeweek donderdag de twee Utrechtse Nobelprijswinnaars Gerard 't Hooften Tini Veltman (op de foto) gehuldigd. Decaan van Natuur- &Sterrenkunde Hans van Himbergen hield een lovende en trotse speechen bewoog de bezoekers ertoe een 'Lang zullen ze leven' te zingen.Onderwijsminister Luuk Hermans hield óók een speech -waarin hij het belang van fundamenteel onderzoek beklemtoonde - enhing de beide laureaten de versierselen om die horen bij dekoninklijke onderscheiding 'Commandeur in de Orde van deNederlandse Leeuw'.

[Bijschrift bij een foto]

"Je moet tien keer zo goed zijn om even ver te komen als eenman." Dat zegt prof.dr. Mieke Bal in de zojuist verschenen studieIn het hart van de wetenschap, die antwoord geeft op de vraagwaarom zo weinig vrouwen de wetenschappelijke top halen.

Bal behoort tot een select gezelschap: slechts 121 (5 procent)van de 2566 hoogleraren in Nederland is vrouw. Lager in dehiërarchie, bij de universitair hoofddocenten (7 procent) ende 'gewone' docenten (20 procent) is het iets beter gesteld. Maarook daar eindigt Nederland in een vergelijking met andere landenbijna onderaan. En dat terwijl meer dan vijftig procent van destudenten vrouw is, en vrouwen ook steeds vaker promoveren.

Een Zweedse studie, gepubliceerd in Nature, toonde in 1997 aandat seksisme en nepotisme nog steeds een rol spelen in hettoewijzen van geld voor onderzoek. Ook in Nederland speelt de seksevan de aanvrager een rol, constateerde het Nederlands GenootschapVrouwenstudies vorig jaar.

NWO vindt het nu tijd om te handelen. De landelijkeonderzoeksorganisatie heeft daarom samen met de vereniging vanuniversiteiten VSNU een plan bedacht om de doorstroom van vrouwennaar hogere functies te bevorderen. Maar de ambities zijn nogalbescheiden: men mikt op dertig extra vrouwen als universitairhoofddocent (uhd). NWO wil zo het reservoir 'professorabelevrouwen' vergroten.

Als de opzet slaagt, komt het aantal vrouwelijke uhd's in 2002op 207. Dat is op de 2600 mannelijke hoofddocenten die er nu zijnnog altijd niet veel. Maar meer zit er vanwege geldgebrek niet in,zegt NWO. De onderzoeksorganisatie stopt er zelf 1,5 miljoen guldenin, minister Hermans en de VSNU doen daar elk een half miljoenbij.

HOP, MtW

De komst van de Amsterdamse geneticus naar Utrecht betekent eenforse versterking voor het bio-medisch cluster (het zogeheten ABC)in De Uithof. Als hoofd van de sectie moleculaire biologie van hetNederlands Kanker Instituut en als hoogleraar moleculaire geneticaaan de Universiteit van Amsterdam deed Plasterk onderzoek naar hetbrein van het minuscule aaltje met de koosnaam C. (Caenorhabditis)elegans, het eerste meercellige organisme waarvan de volledigeDNA-volgorde bekend was. Dit onderzoek, dat nu dus in Utrecht zalworden voortgezet, richt zich vooral op de vraag hoe C. eleganszijn 19099 genen gebruikt om zijn omgeving te beleven en hoe hijprikkels van buitenaf in gedrag vertaalt.

Plasterk, voor wie aan de universiteit een hoogleraarschap zalworden gecreëerd in de sfeer van de ontwikkelingsgenetica,neemt zijn voltallige onderzoeksgroep van rond de vijftien personenmee naar De Uithof. Omdat die groep ook deel uitmaakt van deonlangs geopende toponderzoekschool op het gebied van debiomedische genetica, zijn met de komst van Plasterk straks zes vande vijftien groepen uit die topschool in Utrecht gevestigd.

Overigens is het Hubrecht Laboratorium een instituut van deKoninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, en staat hetlos van de Universiteit Utrecht. Wel bestaan er nauwe banden met defaculteiten Biologie en Geneeskunde. Tegelijk met het aantreden vande nieuwe directeur zal het Hubrecht Laboratorium een nieuwe enruimere behuizing betrekken op een terrein dat grenst aan dehuidige vestiging bij de sportterreinen van Olympos.

EH

Per 1 januari moeten de faculteiten en diensten huur betalenvoor de ruimtes die ze gebruiken. Dit om, zoals het college vanbestuur zegt, een doelmatiger gebruik van de beschikbare ruimte tebevorderen. Momenteel neemt het college nog alle huisvestingskostenvoor zijn rekening. Het gaat hier om een totaalbedrag van 97miljoen gulden.

Deze miljoenen moeten vanaf volgend jaar over de verschillendefaculteiten en diensten worden verdeeld. Hiervoor is een rekenmodelontworpen. Dit model gaat uit van het vloeroppervlak dat eenstudent en een fulltime medewerker - in dit model zijn tweeparttimers samen één fulltimer - nodig heeft. Dat leverteen aantal vierkante meters op en een daarbij behorend budget dathet college aan de onderdelen geeft om de huur te betalen.Faculteiten die kans zien minder ruimte te gebruiken dan waarvoorze geld krijgen kunnen zo wat verdienen, terwijl dezelfde ruimteaan anderen verhuurd kan worden, is de achterliggende gedachte.

Het college trekt echter van het budget dat faculteiten krijgende inkomsten af die een faculteit binnenhaalt uit externe bronnen.Hiermee gaat het college de fout in, zegt onder andere de directeurvan de Rechtenfaculteit Klein.

Klein: "Het college kijkt naar de totale derde geldstroom,rekent dat weer om in fte's (fulltime equivalent, red.) wat weerstaat voor een bepaalde hoeveelheid vloeroppervlak." Als dierekensom zou kloppen, zegt Klein, lopen er op de Rechtenfaculteitzeventig tot honderd mensen van buiten rond die huur verschuldigdzijn aan de faculteit. Dat klopt niet, zegt Klein, omdat de derdegeldstroom uit meer dan alleen verhuur van ruimte bestaat. "Wehebben ook inkomsten uit dienstverlening en bijvoorbeeld de verkoopvan readers."

Volgens Klein komen alle faculteiten door het huidige rekenmodeltonnen te kort voor de huur. "Voor het CvB is dit rekenmodelaantrekkelijk, maar voor de faculteiten niet." Volgens directeur P.Adelaar van Ruimtelijke Wetenschappen is het rekenmodel voor hetcollege gunstig omdat het CvB nog 24 miljoen gulden zoekt om hethuidige gebouwenbezit op peil te kunnen houden. Of het rekenmodelook gestoeld is op het binnenhalen vandie 24 miljoen durft hij niette zeggen. "Dat de huisvestingslasten gedencentraliseerd worden isin principe aanvaard. Het rekenmodel moet nog wel wordenverfijnd."

Via de decanen van de faculteiten hopen de directeuren hetcollege van bestuur nogmaals naar het rekenmodel te latenkijken.

Verantwoordelijk bestuurslid Voorma kon niet voor commentaarworden bereikt.

GK

Zie ook de Analyse

Dat is de strekking van een deze week gepubliceerd rapport overhet in 1991 opgerichte FBU. In dit 'bedrijf' werden voormaligeambtelijke onderdelen als de technische dienst, debedrijfsbeveiliging, de post en de kantines ondergebracht met alsopdracht om voortaan kostendekkend te werken. Na acht jaarconstateert adviseur C. Pafort, die het FBU in opdracht van hetcollege van bestuur doorlichtte, dat de dertien onderdelen van deorganisatie weliswaar nooit een eenheid zijn geworden, maar dat zijindividueel niet slecht boeren en zich in meerderheid een hechtepositie binnen de universiteit hebben verworven.

Na de verkoop van het computerbedrijf ACCU aan Cap Gemini werddit voorjaar druk gespeculeerd over de vraag of uitbesteding ookvoor onderdelen van het FBU in de rede zou liggen. Pafort neemt inzijn rapport echter nadrukkelijk stelling tegen een overmaat aanenthousiasme op dit punt. De universiteit zou er 'buitengewoononverstandig aan doen afstoting van alle FBU-taken te overwegen'.Alleen de autoverhuur, de vervoersdienst en het congresbureau komenom verschillende redenen voor 'outsourcing' in aanmerking. Hetcongresbureau zou als het aan Pafort ligt, echter ook kunnen gaansamenwerken met de congresorganisaties van het medisch cluster ende hogeschool. Organisatorisch zou het dan onderdeel kunnen wordenvan een versterkte afdeling Restauratieve Verzorging.

Opmerkelijk in het rapport is het betrekkelijk positieve oordeelover de restauratieve dienst en de bedrijfsbeveiliging, onderdelendie sterk te lijden hebben van wat Pafort 'negatieve beeldvorming'noemt. Wel zou gekeken moeten worden of de prijzen van de tweeafdelingen de toets der kritiek kunnen doorstaan.

Het college van bestuur heeft de aanbevelingen van Pafortinmiddels in hoofdlijnen overgenomen. De adviseur zal de komendezeven maanden als interim-directeur de herstructering uitvoeren.Die zal volgens het college van bestuur 'naar het er nu naaruitziet' niet tot gedwongen ontslagen leiden.

Binnen het FBU zijn de aanbevelingen uit het rapport nietonwelwillend ontvangen. Volgens waarnemend directeur J. Lubberssporen de adviezenmet het strategisch plan van het FBU, al gaatPafort op onderdelen een stuk verder. Lubbers zet met namevraagtekens bij het voorstel om de succesvolle en ook winstgevendeautoverhuur uit te besteden. "Dat is een goede service aanmedewerkers en studenten. Ik zie er geen kwaad in om daar gewoonmee door te gaan."

EH

Hermans wil 75 miljoen gulden besteden aan een zogeheten'vernieuwingsimpuls' voor wetenschappelijk onderzoek. Niet langerworden er miljoenen besteed aan erkend toponderzoek, zoals onderoud-minister Ritzen. In plaats daarvan moet vernieuwend, 'dwars'onderzoek van 'nog niet gevestigde onderzoekers' steun krijgen.

Maar het leeuwendeel van het geld voor deze vernieuwing komt vande universiteiten en onderzoeksorganisatie NWO. Zelf trekt deminister slechts tien miljoen extra uit, en dat bedrag komt pas inhet jaar 2003 beschikbaar.

Dat is te weinig en te laat, vindt vrijwel de gehele TweedeKamer. Die vroeg Hermans er in elk geval voor te zorgen dat hetbedrag van tien miljoen eerder vrij komt. Daarnaast kreeg deminister de opdracht in het kabinet te gaan onderhandelen over eenverdubbeling van het totale vernieuwingsbudget tot 150 miljoengulden.

Maar volgens Hermans is er nu geen geld en heeft nieuw overlegin het kabinet daarom geen zin. Als het kabinet extra geld tebesteden heeft, "sta ik vooraan in de rij", zei Hermans wel. En danheeft wetenschappelijk onderzoek "hoge prioriteit".

HOP, HO