EH

[Bijschrift bij een foto]

Dat stelt een internationale visitatiecommissie, die deze weekzijn rapport publiceerde over het onderzoek op veterinair terreinin Utrecht en Wageningen. Net als in eerdere rapportages scoortUtrecht ook deze keer uitzonderlijk hoog. Volgens de commissie kande faculteit Diergeneeskunde zich meten met de besteonderzoeksinstituten in de wereld en staat men in Europa zelfseenzaam aan de top.

Des te merkwaardiger is het dan ook dat het veterinair onderzoeker in Nederland in financieel opzicht zo bekaaid afkomt. In deconcurrentie om onderzoeksgeld moeten de 'dieren' het in Nederlandwel erg vaak afleggen tegen de 'mensen', constateert de commissie.Om de hoge kwaliteit van het onderzoek ook voor de toekomst tewaarborgen zou er op zijn minst een apart NWO-gebied voor dediergeneeskunde moeten komen, adviseert de commissie.

EH

Het hoger onderwijs kan tevreden zijn. Hermans geeft hogescholenen universiteiten meer vrijheid en vertrouwt op hun 'zelfregie'.Dat schrijft hij in het Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan.

In ruil voor deze autonomie zal Hermans scherper letten op dekwaliteit van het onderwijs en onderzoek. Prima, reageren devereniging van universiteiten VSNU en haar evenknie in het hbo, deHBO-raad. Ze zien de redelijkheid van deze deal in.

Instemming krijgt ook Hermans' voorstel om het verbod opbestuurlijke fusies tussen hogescholen en universiteiten op teheffen. Niemand hoeft bang te zijn dat daardoor het inhoudelijkeonderscheid tussen beide soorten opleidingen verdwijnt, benadruktde VSNU, want de universitaire gemeenschap hecht daar zeer aan.

De VSNU roemt het vernieuwende karakter van het HOOP. DeHBO-raad is minder scheutig met complimentjes. Het HOOP is vooraleen agenda met onderwerpen voor de toekomst geworden. Het bevatweinig concrete beleidsmaatregelen, vindt de HBO-raad. Na een"periode van relatieve stilstand" mag er volgens de raad niet teveel tijd meer verloren gaan.

Ongeduldig zijn ook de landelijke studentenbonden ISO en LSVb."Studenten willen nu eindelijk wel eens weten wat er concreet gaatgebeuren. Hermans geeft alleen de grote lijn aan. Maar hoe hetuitpakt, is onduidelijk", zegt ISO-voorzitter Kristian Valk.

De LSVb vindt dat Hermans zich te sterk laat leiden door hettekort aan hoger opgeleiden op de arbeidsmarkt. Door instellingende ruimte te geven voor nieuwe opleidingen en leerroutes, hooptHermans dat dat tekort slinkt. Tot ontevredenheid vanLSVb-voorzitter Fransien van ter Beek. "Alléén opleidenvoor de arbeidsmarkt, hoe groot de tekorten ook zijn, is eenvervlakking van het hoger onderwijs."

De onderwijsbegroting van Hermans vindt bij de studentenbondenook geen genade. Vooral het plan om 63 miljoen gulden te bezuinigenop de basisbeurs voor thuiswonenden moet het ontgelden. "Jarenlangzijn we gekort op onze financiële positie. Hermans gaatdaarmee door, ondanks de gunstige economie. Dat geld moet beslistterug naar de studenten", vindt Kristian Valk van het ISO.

De HBO-raad vindt de onderwijsbegroting in strijd met het belangvan kennis voor de Nederlandse economie. Volgensinternationalevergelijkingen steekt Nederland 5,4 procent van zijnwelvaart in onderwijs. Dat is onder de internationale norm van zesprocent. De HBO-raad onderschrijft Hermans' ambities, maarconstateert wel dat er "een groot gat" zit tussen zijn plannen ende begroting.

De universiteiten zijn tevreden dat zij er voor het eerst sindsjaren geld bij krijgen. Daardoor hoeven ze de komende jaren minderte bezuinigen, aldus de VSNU. De universiteiten moeten nog eenbezuiniging van 300 miljoen gulden wegwerken die dateert uit hettijdperk Ritzen. De trend van 'meer presteren voor minder geld'blijft zodoende wel bestaan, vindt de VSNU.

HOP, MtW

De zogeheten coulanceregeling is bedoeld voor studenten die alsgevolg van de wachttijden voor sommige co-schappen in de knel komenmet hun studiefinanciering en die geen aanspraak kunnen maken op deuniversitaire afstudeerregeling. Het gaat daarbij vooral omstudenten die ouder zijn dan 27.

De faculteit stelt aan de betreffende studenten in principe eentegemoetkoming ter beschikking ter hoogte van de basisbeurs.Voorwaarde is echter dat er geen sprake is van studievertraging(meer dan vijf jaar studeren) door eigen toedoen.

Het bestuur en de studenten in de faculteitsraad discussieerdenvorige week over de vraag, hoe om te gaan met studenten diewél langer dan vijf jaar studeren omdat ze pas in tweede ofderde instantie zijn ingeloot na in de tussentijd een andere studieals parkeerstudie te hebben gevolgd. Volgens de faculteit komendeze studenten niet in aanmerking voor financiële compensatieomdat zij immers ook geen recht hebben op extra studiefinanciering.Tastbaar gevolg van deze opstelling is dat tot nu toe maaréén van de zeventien ingediende aanvragen om steun konworden toegewezen.

De studenten vonden in eerste in stantie dat iedereen die destudie diergeneeskunde voldoende snel doorlopen heeft ook rechtheeft op compensatie. Na enige discussie toonden de studenten zichbereid om hun eis te beperken tot het ophogen van het aantalgestudeerde jaren van vijf naar zes. Omdat twee van de zevenpersoneelsleden in de raad het studentenstandpunt onderschreven,zegde decaan prof.dr. A. Cornelissen toe de al sinds mei slependezaak nog éénmaal te willen heroverwegen. Hij noemde dekans dat het bestuursteam overstag zal gaan echter uiterstgering.

EH

Zie ook de Opinie

Het grootste nieuws dat de begroting voor de universiteiten inpetto heeft, was al eerder bekend: de universiteiten krijgen eenvergoeding voor het groeiende aantal studenten. Uit de begrotingblijkt nu dat het gaat om een bedrag van 55 miljoen gulden volgendjaar, oplopend tot 78 miljoen in 2004. Met dat geld moeten ook deextra eerstejaars geneeskunde en tandheelkunde betaald worden.

Een meevaller in de begroting is de prijscompensatie. Deafgelopen jaren kregen de universiteiten die niet of slechtsgedeeltelijk uitbetaald. Maar Hermans maakt een eind aan dezesluipende bezuiniging. Dat scheelt komend jaar 27 miljoen gulden.Daarbovenop komt ook nog een klein bedrag, drie miljoen, om dekosten te dekken van de invoering van de euro.

Hermans gaat in de begroting nog niet in op het rapport van decommissie-Koopmans. Die kwam onlangs tot de conclusie dat deuniversiteiten te weinig vermogen hebben om bedrijfsrisico's op tevangen. Daarom moeten ze tachtig miljoen per jaar extra krijgen."Als de economie zich gunstig ontwikkelt, moeten we kijken of ergeld naar onderwijs kan en of de universiteiten dan als eerste inaanmerking komen", zegt Hermans desgevraagd. "Maar zo ver ben iknog niet."

Al het extra geld dat de universiteiten toegeschoven krijgen,doet overigens niets af aan de eerdere bezuinigingen van Paars-I enII. Die kwamen opgeteld uit op zo'n driehonderd miljoen gulden. Demeevallers uit de nieuwste begroting brengen dat bedrag terug tot160 miljoen.

De enige universiteit die extra moet bezuinigen, is de OpenUniversiteit voor onderwijs-op-afstand. In 2003, is de verwachting,kan ze wel met vijftien miljoen minder toe. Intussen moet de OUnadenken over haar toekomst: ofwel privatiseren ofwel integrerenmet een andere universiteit.

HOP, HO

Dat schrijft minister Hermans in het Hoger Onderwijs enOnderzoek Plan (HOOP), dat hij op Prinsjesdag openbaar heeftgemaakt. Hermans wil dat Nederland zich aanpast aan deinternationale trend. Daarom wil hij serieus bekijken ofuniversiteiten en hogescholen het Angelsaksische model moeteninvoeren.

In het Angelsaksische model krijgen studenten eerst een bredebasisopleiding, afgesloten met een bachelors-examen. Wie daarnadoorstudeert, kan master worden. De consequenties van deze opzetkan Hermans nog niet overzien, schrijft hij in het HOOP. Daarom zalhij de Onderwijsraad vragen die in kaart te brengen.

Intussen moet Nederland zorgen dat zijn hoger onderwijs aaninternationale maatstaven voldoet, vindt Hermans. Hogescholen enuniversiteiten bewaken de kwaliteit van hun opleidingen nu al viavisitaties. Daarbovenop moeten er 'accreditaties' komen. Dat houdtin dat opleidingen die aan van tevoren vastgestelde minimumeisenvoldoen een soort keurmerk krijgen.

Vervolgens wil Hermans toewerken naar accreditaties aan de handvan internationaal gangbare eisen. Nederlandse studenten kunnen danin het buitenland beter uit de voeten met hun diploma. De ministerwil binnenkort praten met zijn collega's in Engeland, Duitsland enVlaanderen over zo'n internationale kwaliteitsbewaking.

Er moet ook orde komen in het woud aan niet door de overheiderkende mastersopleidingen, vindt Hermans. Vooral hogescholen encommerciële instellingen, maar ook universiteiten bieden zulkeopleidingen aan. De markt ervoor groeit, maar wat ze precies tebieden hebben, is niet duidelijk. Daarom wil Hermans dat deopleidingen zich vrijwillig laten registreren. De volgende stap isdat er ook voor deze sector een soort kwaliteitskeurmerk komt.

"Meer ruimte voor het hoger onderwijs" is volgens Hermans zelfhet centrale thema van het HOOP. De belangrijkste maatregelen diehij erin aankondigt, waren de afgelopen weken al bekend geworden.Het gaat om de volgende plannen:

- Universiteiten en (in mindere mate) hogescholen krijgen meervrijheid als ze een nieuwe opleiding willen beginnen. Nog nietbekend was dat de minister hen voortaan ook niets in de weg legtals ze filialen in andere steden willen opzetten.

- De besturen van hogescholen en universiteiten mogen fuseren.Het inhoudelijke onderscheid tussen beroepsonderwijs enerzijds enwetenschappelijk onderwijs anderzijds moet blijven bestaan.

- Er komt een experiment met een soort strippenkaart vooronderwijs in het hbo. Studenten kunnen daardoor makkelijker van deene naar de andere hogeschool switchen.

- Het aantal universitaire opleidingen in exacte vakken hoeftniet gehalveerd te worden, zoals de Adviesraad voor Wetenschaps- enTechnologiebeleid vorige maand voorstelde. Wel kunnenspecialisaties gebundeld worden.

HOP, HO