Het is voor het eerst dat al het letterenonderzoek vanNederlandse universiteiten -155 onderzoekprogramma's - dooronafhankelijke experts is beoordeeld; en het valt niet tegen. Hetmeeste onderzoek is van 'redelijke' tot 'goede' kwaliteit. Eénop de tien onderzoekprogramma's is net onvoldoende. Het aantalgoede programma's is groter. In Utrecht is slechts éénprobleemgeval: Political History.

Per vakgebied is er wel verschil. Taalwetenschap en archeologie,twee vakken waarin Nederland al een reputatie had, tellen veeluitblinkers. Ook in de klassieke talen en de literatuurwetenschapwordt goed onderzoek gedaan. Het panel dat de historicibeoordeelde, slaat een aanmerkelijk kritischer toon aan. Hetonderzoek in Rotterdam zou in de huidige opzet 'niet levensvatbaar'zijn. Dat van Nijmegen is te versnipperd. En bij de UvA klinkt deklacht dat onderzoeksprogramma's een samenraapsel zijn. Veelhistorisch onderzoek krijgt slechts zesjes. Maar toch ziet ook ditpanel twee toppers, in Utrecht en Groningen.

Utrecht scoort hoog met Classical & Medieval Culture(mediaevistiek) en Litterary Studies (ALW). De derde Utrechtsetopper, Computer Linguistics (Taalkunde), zit daar net onder.

De visitatiecommissie bekeek voorts wat de faculteitsbesturendoen om ook voor de toekomst kwaliteit te garanderen. De grootstezorg is dat faculteiten het onderzoekbeleid recent grotendeelshebben overgelaten aan de onderzoekscholen. "Dat is heel vruchtbaargeweest", zegt commissievoorzitter Godelieve Laureys. "Maar optermijn is het gevaarlijk." Want onderzoekbeleid is méérdan het onderbrengen van de kroonjuwelen in onderzoekscholen.Veelbelovende onderzoekers moeten de ruimte krijgen. De relatie methet onderwijs moet bewaakt worden. En hetzelfde geldt voor dekwaliteitszorg. Zo niet, dan dreigt op termijn uitholling van hetonderzoek.

FS, HOP

Rapportcijfer Onderzoek

1. Twente: 8,0

2. Tilburg 7,64

3. Groningen 7,56

4. VU 7,4

5. UvA 7,12

6. Utrecht 7,04

7. Leiden 6,98

8. Maastricht 6,94

9. Nijmegen 6,84

Voor bovenstaande lijstje is per beoordeeldprogramma het gemiddelde van de vier oordelen (kwaliteit,productiviteit, relevantie en levensvatbaarheid) berekend. Perfaculteit zijn alle oordelen over programma's gemiddeld en met tweevermenigvuldigd.

Kinderdagverblijf de Kikker beleefde vorige weekdonderdag het vijfjarig bestaan. Om dit heuglijke feit te vierenbereidden ouders een lunch voor de leidsters en de kinderen. Ookwerd een grote Kikker afkomstig uit een carnavalsoptocht voor hetgebouw aan de Toulouselaan gezet.

Nederlandse studenten willen of kunnen vaak niet fulltimestuderen. De Gentse taalkundige prof.dr. G. Laureys, voorzitter vande visitatiecommissie Letteren, heeft zich daarover verbaasd. Maarna gesprekken met studenten en bestuurders begrijpt ze wel dat defaculteiten hier weinig aan kunnen doen. "Dit is niet louter eenletterenprobleem. Je hebt het over de gevolgen van een systeem vanstudiefinanciering. Veel studenten zijn bang voor een hogestudieschuld, dus nemen ze een bijbaan."

Met een rapport van ruim zeshonderd pagina's is op 12december

de 'mega'-visitatie van de letterenfaculteiten afgerond. Dertienvakpanels hebben in totaal 167 opleidingen en 155onderzoekprogramma's beoordeeld. De commissie-Laureys bezochtdaarna alle faculteiten.

Ruim voldoende scoorden in Utrecht AlgemeneLiteratuurwetenschappen en Mediaevistiek. Over Italiaans, Arabisch,Geschiedenis, Communicatie en Algemene Letteren waren de panelsaanmerkelijk minder te spreken.

In het algemeen krijgen de faculteiten een milde beoordeling. Decommissie prijst de 'innovatieve kracht' waarmee de faculteitenzich in tijden van teruglopende studentenaantallen staande houden.Men stroomlijnt het studieaanbod, verbetert de studiebegeleiding enspeelt in op nieuwe ontwikkelingen zoals de vraag naar stages enandere praktijkgerichte elementen. In het algemeen verdienenafgestudeerden de doctorandustitel.

Een typisch letterenprobleem is de veelsoortigheid van deaangeboden opleidingen. De kunst voor een faculteit is om de zaakbij elkaar te houden, dat lukt lang niet altijd.

De commissie heeft verder kritiek op het lage studierendement.Ook van

de studenten die de propedeuse halen, blijkt nog maar tweederdeuiteindelijk af te studeren. De visitatiecommissie vindt dat hierde selectie in de propedeuse verbeterd moet worden.

Een probleem apart is het personeelsbeleid. Door het slinkendebudget slaat de vergrijzing toe. Er zijn nog steeds weinigvrouwelijke docenten. Een behoorlijk loopbaanbeleid en goedebeoordeling en bijscholing van personeel zijn extra nodig om hetdocentenbestand op peil te houden. Groningen, de UvA en vooralLeiden schieten hierin tekort. Zeer goed is het personeelsbeleid inUtrecht en Maastricht.

Prof. dr. mr. P. van den Hoven, vice-decaan van de faculteitLetteren, toontzich 'zeer tevreden' over het 'correcte beeld' datde visitatiecommissie van de faculteit heeft weten te schetsen. "Deopleidingsprogramma's zijn in grote lijnen positiefgeëvalueerd", zegt hij. Van nog groter belang acht Van denHoven echter dat de commissie het specifieke Utrechtse matrixmodel,waarbij de student na de propedeuse en een vast doctoraalgedeeltede keuze heeft uit een groot aantal -vaak interdisciplinaire-specialisaties, op waarde heeft weten te schatten. De faculteitonderkent het landelijke beeld waarin studenten meer gaan werken enminder studeren. Om dit probleem enigszins te ondervangen zijninmiddels zogeheten duale programma's aangevraagd voor enkeleopleidingen. Studenten kunnen hierbij werk en studie combineren. Defaculteit gaat in januari het visitatierapport met de afzonderlijkeopleidingen evalueren.

HOP, FS/XB

Meer over de letterenvisitatie op de pagina's 5en 20.

Het NITG, dat onderdeel is van TNO, komt naar Utrecht in hetkader van de vorming van een landelijk Centrum voorGeowetenschappen. Voor dat Centrum zal in de Noord-Westhoek van deUithof nieuwbouw verrijzen op de plaats van de huidige barak van deTechnische Dienst. Als architect voor dit project is na eenEuropese competitie Bureau Hoogstad geselecteerd, dat ook tekendevoor de nieuwbouw van het ministerie van VROM.

Omdat de nieuwbouw pas op zijn vroegst in 2002 gereed zal zijn,moeten de NITG-onderdelen tijdelijk elders worden ondergebracht. Denu nog in Heerlen en Haarlem gevestigde laboratoria verhuizenkomend voorjaar naar het gebouw van Aardwetenschappen. Andereonderdelen van het NITG zullen in afwachting van de opening van denieuwbouw in twee gebouwen op het Kromhoutterrein wordengehuisvest.

In de plannen van het UC zijn die gebouwen bestemd voororganisaties zoals het James Boswell Instituut en het InternationalCentre, die de campus een internationale uitstraling moeten geven.Decaan Adriaansens van het University College vreest dat dieplannen nu op de lange baan moeten worden geschoven en zegtbovendien verbaasd te zijn over het feit dat het collegebesluitzonder enig overleg met hem is genomen.

EH

Het onderzoek van de medewerkster van het Delftse Prins MauritsLaboratorium van TNO betreft de mogelijkheid voor militairen omzich te beschermen tegen aanvallen met zenuwgas. Op dit momentgebruikt de NAVO daarvoor een stof (pyridostigmine) die op zich eengoede bescherming biedt maar die slecht in de hersenen doordringt.Daardoor is de kans op hersenschade bij een gasaanval nietdenkbeeldig.

Philippens vond dat een sterk verwante stof (fysostigmine) netzo effectief bescherming biedt en wél in de hersenendoordringt. Een probleem was nu echter dat een te hoge dosis vandeze beschermer zelf een nadelige werking heeft, met name op hetonthouden van aangeleerd gedrag, wat zeker voor militairen nietecht handig is. Wanneer fysostigmine echter druppelsgewijs wordttoegediend, ontstaat geen schade, ontdekte Philippens, die verwachtdat deze verbinding in de toekomst NAVO-breed zal worden toegepast,waarschijnlijk via een pleister op de huid.

Na het wetenschappelijk intermezzo in het Academiegebouw vattede bruid de draad van haar trouwdag weer op en stortte zij zich inhet feestgewoel. '11 december 1998, een grote dag in mijn leven',zo besluit zij haar dissertatie stemmig. 'Het proefschrift eenafronding, het huwelijk een begin.'

EH

Een en ander blijkt uit het Solis-ontwikkelingsplan dat op 17december officieel wordt gepresenteerd. Volgens het plan is deuniversiteit op dit moment nog vooral passief op Internet aanwezigen is er nog te weinig sprake van samenhang in de aangebodeninformatie. 'Nu is de tijd rijp om een volgende ontwikkelingsfasein te gaan waarin de Universiteit Utrecht de (potentiële)toegevoegde waarde van dit nieuwe medium beter benut', aldus de ookop Internet te lezen nota.

In het plan wordt een groot aantal projecten genoemd die dekomende jaren zullen worden uitgevoerd met de drie ton die hetcollege van bestuur jaarlijks voor dit doel beschikbaar stelt.Naast een aantrekkelijker vormgeving wordt ook gestreefd naar hetaanbrengen van afscherming en beveiliging voor privacy-gevoeligeinformatie en naar een meer interactief gebruik van het net.

Een greep uit de plannen:

- Inrichten van een leuke, interactieve, wervende site, gerichtop scholieren, met onder meer een speelse vorm vanstudiekeuzebegeleiding en de de mogelijkheid om contacten te leggenmet studenten.

- Vernieuwen van de informatie over de UU met minder tekst enmeer grafische elementen.

- Een nieuwe taak voor het U-blad om op Internet bij te dragenaan het aanzwengelen van het academisch debat.

- Onderwijsroostering zichtbaar maken in het ZalenRegistratieSysteem (ZRS).

- Volwaardige sites opbouwen voor Olympos, Parnassos en Pnyx

- Readers via WWW beschikbaar stellen, verrijkt met links naarandere bronnen en met reacties van studenten.

- Onderwijsmodulen beschikbaar stellen: (groeps)werkomgevingenwaarin documenten, applicaties en communicatiemiddelen wordengecombineerd.

- Het opzetten van een of meer technische woordenboeken opInternet, met illustraties, video, geluid en animaties) alsondersteunend materiaal t.b.v. onderwijs en onderzoek in eenvakgebied.

- Het organiseren van de mogelijkheid om via Solisstudieresultaten op te vragen via password of pincode, wat nu almogelijk is bij Letteren.

De presentatie van het ontwikkelingsplan vindtplaats tijdens een symposium op donderdag 17 december in het VanUnnikgebouw, aanvang 13.30 uur. Het plan kan worden geraadpleegdvia de Nieuws-link op de home-page van de Universiteit Utrecht(adres: http://www.uu.nl/UU_algemeen/ontw_planSOLIS/index.htm)

Spoelwormen zijn tot 18 cm lange, roze wormen die in de dunnedarm van de hond en de kat leven. Spoelwormen produceren eengigantisch aantal eitjes, één worm kan zo'n 200.000eitjes per dag produceren. Spoelwormen kunnen jaren in levenblijven en zijn bestand tegen extreme omstandigheden, zoals strengevorst en ontsmettingsmiddelen. Honden en katten rakengeïnfecteerd door het opnemen van de eitjes via de bek.

Ontwormen is het devies, maar dat blijkt niet altijd eenvoudigaangezien honden en katten vaak weinig zin hebben om pillen teslikken. In Nederland hebben ruim 550.000 hondeneigenaren problemenmet het ontwormen van hun dieren. Dit signaleerte prof. dr. F. vanKnapen van de Faculteit Diergeneeskunde.

Afgelopen maandag presenteerde hij nieuwe gegevens over deomvangrijke Toxocara-problematiek in Nederland. Wanneer de mensbesmet is met Toxocara, een veel voorkomende worminfectie, wordtdat vaak niet herkend. De infectie wordt veroorzaakt door in hetlichaam rondtrekkende larven (larva migrans) die zich in diverseorganen nestelen. Toxocara infecties bij de mens treden op nacontact met de ontlasting van honden en katten die met Toxocarazijn besmet. Waarschijnlijk heeft tien à vijftien procent vande bevolking ooit contact gehad met de larven van Toxocara. Vaakgaat de aandoening onopgemerkt voorbij, soms worden weinigspecifieke klachten gezien als buikgriep, hoesten, benauwdheid,spierpijn, algemene malaise en futloosheid. Ook worden welhuidletsel en jeukende plekken gezien. Geïnfecteerde kinderengroeien soms slecht. De klachten verdwijnen spontaan inéén tot twee jaar zonder behandeling. In zeldzamegevallen kunnen rondtrekkende larven op ongelukkige plaatsenterechtkomen en ernstige consequenties hebben. Een speciale vorm islarva migrans van het oog, die aanleiding kan zijn tot acuutgezichtsverlies.

b:tM%_8!#$&&De infectie draagt ook bij aan het ontstaanvan allergische astma of kan bestaande klachten verergeren. Eengroot deel van hen die met Toxocara in aanraking zijn geweestontwikkelt een allergie. Bij een larva migransinfectie doorToxocara-larven ontstaat precies dezelfde reactie, met dezelfdekenmerken in het bloed als bij astma. De stof die de allergieveroorzaakt komt vrij tijdens het rondtrekken van de larven enheeft waarschijnlijk dezelfde uitwerking op het immuunsysteem vandemens als de allergiestoffen in de lucht die worden ingeademd. Zeversterken elkaar en veroorzaken daardoor heviger allergischereacties tegen de stoffen waar men al overgevoelig voor is. Welmoet nog worden onderzocht in hoeverre Toxocara alleen genoeg is omastma of andere allergische aandoeningen te veroorzaken bij mensenmet een genetische aanleg om allergisch te reageren.

De industrie heeft inmiddels een nieuw ontwormingstabletontwikkeld. Honden, altans 86 procent van de onderzochte populatie,bleken er dol op. Mogelijk dat dit een effectieve bijdrage kanleveren aan de bestrijding van spoelwormen in Nederland.

Hugo Kamperman

De oud-voetballer is bezig met de opzet van een Master ofBusiness Administration-opleiding voor sporters in Nederland, zomeldt het financieel-economische blad FEM/De Week. Cruijff is ookin onderhandeling met de hogescholen van Groningen enAmsterdam.

Studenten aan de vierjarige MBA-opleiding krijgen demogelijkheid hun studie te onderbreken voor trainingen enwedstrijden.

Op de Johan Cruijff University zullen vakken als journalistiek,management en marketing worden gegeven, alle geënt op desport. Studenten die met goed gevolg afstuderen ontvangen eenbachelor-graad, vergelijkbaar met een heao-diploma.

De Hogeschool van Utrecht is zeer geïnteresseerd in deCruijff-opleiding. "Volgend jaar starten we met de studierichtingsport en entertainment, daarom trekken we graag sporters aan.",aldus docent sport Ela Donkers van de faculteit Economie enManagement (FEM). De nieuwe opleiding zal worden gevestigd in hetgebouw van de FEM aan de Padualaan op de Uithof. De FEM gaatsamenwerken met de faculteit Communicatie en Journalistiek.Vooralsnog wordt de universiteit niet betrokken in deopleiding.

In maart van dit jaar opende Cruijff in Barcelona deInternational University. Cruijff zei bij die gelegenheid dat hijde mogelijkheid om te studeren vroeger zelf niet had gekregen endat dat de reden was voor zijn initiatief. Johan Cruijff ontvingsteun van grote multinationals als Nike, KLM, Philips en deCatalaanse sportfederatie, die het project ook financieren. NaSpanje en Nederland worden in de VS, Groot Brittannië en deJapan mogelijk ook vestigingen van de Johan Cruijff University opgezet.

HK