Amnesty vraagt UU opnieuw manifest tegen seksueel geweld te ondertekenen

Volgens de actievoerders – velen zelf student aan de universiteit van Utrecht – zou het ondertekenen van het manifest een sterke boodschap tegen seksueel wangedrag uitdragen. Bovendien zou het universiteitsbestuur ermee laten zien dat er een concreet plan ligt waaraan daadwerkelijk gewerkt wordt. Activistenleider bij Amnesty en rechtenstudent Indy Schoenmakers: “De UU zegt al twee jaar lang met een intern beleid bezig te zijn. Maar in de praktijk zien we nog te weinig gebeuren en dat is frustrerend.”

Het manifest, dat deel uitmaakt van Amnesty’s campagne Let’s Talk About YES, werd vorig jaar aan hogere onderwijsinstellingen door het hele land aangeboden. Volgens Amnesty hebben deze instellingen een belangrijke verantwoordelijkheid in het beschermen van seksuele veiligheid onder studenten. Uit onderzoek bleek dat 1 op de 10 vrouwen en 1 op de 100 mannen tijdens de studietijd wordt verkracht. Het manifest bevat zes basisstappen (pdf) die daarvoor genomen kunnen worden. In Utrecht hebben de Hogeschool Utrecht en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht destijds getekend; de UU weigerde.

Waarom zou de universiteit van gedachten zijn veranderd en alsnog tekenen?, vraagt DUB aan de actievoerders. De inhoud van het manifest is niet veranderd, zeggen ze, maar wat ze hebben gedaan is de urgentie van het document proberen te benadrukken. Zo zijn ze een petitie begonnen en hebben ze allianties gesmeed met Utrechtse studentenverenigingen. “We willen de universiteit laten zien dat niet alleen Amnesty deze handtekening wil. Er zijn heel veel studenten die dat belangrijk vinden”, vertelt Iva Hoefnagel, één van de campagnevoerders. Net zoals de andere aanwezigen houdt ze een bord omhoog met statements van instellingen die al meedoen.

Namens de UU nemen twee mensen het manifest en de petitie in ontvangst: Anneloes Krul, studentassessor van het College van Bestuur, en Marieke de Bakker, hoofd van de afdeling Studenten van de directie Studenten, Onderwijs & Onderzoek. Indy geeft er knipogend een pen bij: “Voor het geval dat”. Maar Anneloes en De Bakker vertellen onmiddellijk dat zijzelf het manifest niet kunnen ondertekenen. Anneloes: “Dat is aan Henk Kummeling.” De rector was voor de gelegenheid uitgenodigd, maar had al andere afspraken staan.

Marieke de Bakker en Anneloes Krul nemen namens de rector het manifest en de petitie van de studenten van Amnesty in ontvangst, foto DUB

Wel een gesprek maar geen handtekening
Wat volgde was een gesprek. Actievoerders en bestuursleden zitten met een kopje koffie rond de tafel. Na het eerste slokje vragen de Amnestyleden het opnieuw: waarom twijfelt het bestuur zo om het manifest te ondertekenen?

Tijdens de U-raad een aantal dagen eerder, stelde studentenraadslid Susannah Burger dezelfde vraag al aan het College van Bestuur. Voorzitter Anton Pijpers herhaalde wat eerder ook de rector als argument gaf om in 2021 niet te tekenen. Hij antwoordde dat het manifest te veel verantwoordelijkheid bij de universiteit neerlegt, terwijl verkrachting meestal buiten de universiteitsmuren plaatsvindt. Daarnaast is de UU al met het thema bezig behorende bij acties rond sociale veiligheid op de universiteit.  Zo is er een online module over consent opgezet, zijn er Active Bystander-trainingen en wordt er nagedacht over een theatervoorstelling die het thema belicht. Ook wil de UU graag samenwerken met de studenten van Let’s Talk About Yes.

De Bakker en Anneloes herhalen deze argumenten. De Bakker vraagt zich bovendien af waar de excessieve focus op een handtekening vandaan komt. Tot nu toe hebben maar vijf van de veertien universiteiten het manifest ondertekend. Die handtekening op zich is toch geen einddoel?

Daarop schudden de aanwezige activisten hun hoofd: de ondertekening van het manifest is geen einddoel, maar een middel. Ze zijn blij dat de universiteit werkt aan het verbeteren van de veiligheid, maar zij vinden dat er nog onvoldoende vooruitgang is geboekt. Het manifest zou helpen om tot een effectievere aanpak van seksueel geweld te komen. Indy: “Er wordt steeds gepraat over individuele projecten, zoals de consentmodule of een theatervoorstelling. De meerwaarde van het manifest is juist dat het een lange termijnplan biedt. Dat er steeds opnieuw aandacht is voor seksuele veiligheid. Zo’n overkoepelende strategie helpt onder andere om op de doelmatigheid van de lopende projecten te reflecteren.”

Ook zou het manifest volgens de campagnevoerders in één oogopslag duidelijk maken aan de buitenwereld dat de universiteit zich inzet tegen seksueel geweld en welke doelen er worden nagestreefd. Er mag binnen de universiteit misschien actie worden ondernomen, voor studenten is het nog moeilijk om te zien waar precies aan gewerkt wordt. Terwijl daar, zoals de petitie laat zien, wel veel behoefte aan is.

Hoewel er geen handtekening is gezet, zijn de actievoerders na de overhandiging blij om te horen dat er projecten lopen om seksueel welzijn onder studenten te vergroten, maar ze vinden wel dat er nog meer kan worden samengewerkt met studenten en dat de universiteit haar plannen beter voor het voetlicht moet brengen. Indy: “En we blijven hopen dat de universiteit alsnog het manifest als uitgangspunt wil nemen voor een langetermijnstrategie. Ze zijn goed bezig, maar om de seksuele veiligheid onder studenten te verbeteren, moet er nog veel gebeuren.”