Brute betonkolos Kruyt geliefd bij filmstudenten

Afgelopen weekend op 9 en 10 september vond de Open Monumentendag 2023 plaats. Op deze dag krijgen mensen de gelegenheid om een kijkje te nemen in cultureel en/of historisch gewaardeerde gebouwen zoals de Botanische Tuinen, de Domtoren en het Rietveld Schröderhuis. De bijzondere waarde van de gebouwen worden dan aan publiek getoond. De gemeente heeft nu een nominatielijst gepubliceerd van 38 jonge monumenten. Door meer jonge monumenten aan te wijzen, zorgt de gemeente ervoor dat gebouwen uit een bepaalde tijdsperiode ook aandacht krijgen en niet worden gesloopt of getransformeerd. Ze verdwijnen door de status niet uit het straatbeeld.

Kruytgebouw
Op de lijst staan ook acht bouwwerken van de Universiteit Utrecht waaronder op het Utrecht Science Park het Educatorium, de Utrecht Science Park Bibliotheek, het Minnaert gebouw, de Warmtekrachtcentrale op de Limalaan, de Basket Bar en het Hugo R. Kruyt gebouw. Verder staan ook het vernieuwde universiteitsmuseum en de Dining Hall van het University College Utrecht op de lijst.

Opvallend is de keuze voor het Kruytgebouw. Dit gebouw was binnen de universiteit in het verleden vaak onderwerp van discussie. Uiteindelijk heeft de universiteit besloten het gebouw te behouden en te herontwikkelen om het gebouw toekomstbestendig  te maken.

Ilse Schipper-Pols, communicatiemedewerker bij de directie Vastgoed & Campus, is inhoudelijk betrokken bij het traject. Zij legt uit waarom het Kruytgebouw op de lijst staat: "Het is niet eens zozeer vanuit cultuur-historisch oogpunt, maar vooral omdat het een enorm solide gebouw is. Gebouwen met zo'n fundering worden tegenwoordig niet meer gemaakt. Ook vanuit duurzaamheidsoogpunt zou het eeuwig zonde zijn als zo’n gebouw gesloopt zou worden."

Het gebouw komt uit het brutalisme, een stroming binnen de architectuur. De architectuur kenmerkt zich door de karakteristieke betonnen structuur, die zowel aan de binnen als buiten zichtbaar is. Schipper-Pols: "Er zijn mensen die het Kruytgebouw maar een lelijk, grijs blok vinden, maar anderen zien er wel wat moois in. Zo ontvangen wij regelmatig verzoeken van studenten van bijvoorbeeld de filmacademie die er graag willen filmen vanwege zijn unieke sfeer.

Verantwoordelijkheid
De gemeente heeft nu acht gebouwen voorgedragen als monument. De Directie Vastgoed  & Campus van de universiteit gaat de komende periode per gebouw na wat de mogelijke impact zal zijn, mochten de gebouwen het label van monument krijgen.

Schipper-Pols: "Hierin kijken we bijvoorbeeld naar welke elementen van het gebouw beschermd zouden moeten blijven en wat dit betekent voor het onderhoud of de herontwikkeling van een gebouw."

Ze begrijpt dat de gebouwen op de lijst zijn opgenomen en geeft aan dat de universiteit de verantwoordelijkheid wil nemen om dit jong erfgoed te beschermen. Over 26 weken zal hierover een definitief besluit worden genomen. 

Losser regime
De Universiteit Utrecht heeft al enige ervaring met gebouwen die een monumentenstatus hebben. Zo zijn het Marinus Ruppertgebouw en de Sterrentoren al eerder benoemd tot gemeentelijk monument.

Schipper-Pols zegt dat de status van een Jong gemeentelijk monument minder lastig en kostbaar lijkt dan het bezitten van een Rijksmonument. Jonge monumenten krijgen een losser regime omdat de gebouwen wel met de tijd mee moeten kunnen: het moet verduurzaamd kunnen worden en mensen moeten er willen blijven wonen. Er komt volgens Schipper-Pols dus geen stolp over het gebouw waarin niks meer mag en voor elke kleine verandering vergunningen moeten worden aangevraagd.