Coronadreiging kan enthousiasme voor fysiek collegejaar niet drukken

Maandagochtend vroeg druppelen de eerste mensen vanaf het tramstation de langverlaten campus op. Na twee maanden onderhoud is het de eerste dag dat de Uithoftrams weer rijden en dat blijkt hoognodig: rond 10 uur zitten ze al tjokvol eerstejaars studenten. Buiten houden introductiementoren bordjes met opleidingsnamen omhoog – Sociologie, Pedagogische Wetenschappen, Clinical Psychology – en verzamelen elk langzaam een kring van ongemakkelijk wachtende studenten om zich heen.

Hoewel ongemak de introductiedagen traditioneel kenmerkt, zijn de studenten blij dat ze eindelijk fysiek contact hebben met nieuwe studiegenoten. Het is te verwachten en te hopen dat het onderwijs dit jaar fysiek blijft, zegt Monica, premaster student Culturele Antropologie. “Er zijn veel maatregelen genomen en veel studenten zijn al gevaccineerd, dus voordat alles weer dicht gaat, moet het wel heel erg uit de hand lopen, denk ik.” Medestudent Lobke knikt: “Dat de hoorcolleges nu nog online zijn, is op zich geen probleem; vanwege mijn lange reistijd komt dat eigenlijk wel goed uit.”

Hoewel het per opleiding en vak kan verschillen, worden komende periode vrijwel de meeste hoorcolleges nog online of in hybride vorm gegeven. Van het kabinet mogen maximaal 75 mensen zich in een collegezaal bevinden en de hoorcolleges van veel opleidingen overstijgen dit aantal. De werkgroepen vinden wel op locatie plaats, al volgen sommige internationale studenten deze colleges mee vanuit het buitenland. Mensen hoeven daarnaast geen mondkapje te dragen wanneer ze binnen zitten en hoeven in de collegezalen geen anderhalve meter afstand meer te houden.

Coronazorgen
De mentoren leiden hun studenten kriskras over de campus en geven uitleg over de opleiding en de verschillende gebouwen op het Utrecht Science Park. Binnen dragen de studenten mondkapjes maar met de verplichte looprichting in het Koningsbergergebouw en Educatorium lijken ze nog moeite te hebben. In het Ruppertgebouw ontstaat een opstopping en staat er een rij voor het toilet. “Rechtdoor, links en dan naar buiten!”, commandeert een mentor die net met haar groepje uit een collegezaal gelopen komt. De studenten zijn het ongemak voorbij en praten opgewekt over hun vorige studies, de vakantie, ontgroeningen en de vakken die ze gaan volgen.

In de net verlaten collegezaal zit Marijn Stok, programmacoördinator van de master Social Policy & Public Health. “Je merkt aan de studenten in de zaal dat ze super blij zijn dat ze weer interactie kunnen hebben met elkaar en met ons. Ook voor ons docenten geeft dat veel energie: het is hartstikke leuk om al die gezichten weer tegenover mij te zien”, zegt ze. Toch leven er bij het personeel en een deel van de studenten ook veel zorgen, merkt Stok, en vreest ze voor een stijging in het aantal besmettingen. “Volgens de experts is de kans op een heropleving van het virus in het najaar aardig groot.”

De zorgen rondom de heropening van het onderwijs zijn al vaker in de media aan de orde geweest. Hoewel het kabinet half augustus heeft besloten de coronamaatregelen in het hoger onderwijs te versoepelen, adviseerde het Outbreak Management Team om hier tot in ieder geval 20 september mee te wachten. Dit zou voorkomen dat studenten het virus vanaf hun vakantiebestemming de collegezaal in brengen en kan daarnaast de jongere leeftijdsgroepen langer de tijd geven om volledig gevaccineerd te geraken.

Spitsuur
Rond lunchtijd is het spitsuur. Vanwege de 75-studenten-regel is de kantine van het Educatorium opgesplitst met ongezellige, kale schotten maar dankzij het zonnige weer zit iedereen buiten. Op het pleintje voor de UB banen introductiegroepjes zich langs de brede rijen mensen die voor de foodtrucks en winkels staan te wachten. Een goed getimede actie van Extinction Rebellion maakt de chaos op het plein compleet. Blij verrast loopt een viertal universiteitsmedewerkers de menigte in: “Het is hier net een festival!”

Een groepje eerstejaars studenten Algemene Sociale Wetenschappen (ASW) dat tijdelijk is achtergelaten door haar mentoren, kijkt beduusd om zich heen. “Het is drukker dan verwacht”, zegt één van de studenten. “Maar wel gezellig”, voegt een ander toe; “het voelt bijna alsof alles weer normaal is.” De twee studenten zeggen dat ze zich niet onveilig voelen in de menigte – ze zijn gevaccineerd en één van hen heeft toch net corona gehad. Net als de meeste andere studenten zien ze dan ook geen reden om zichzelf twee keer per week te testen, zoals de universiteit adviseert.

De ASW-studenten kijken uit naar het komende collegejaar maar ze rekenen zichzelf nog niet rijk met de versoepelingen: “Ik durf niet te verwachten dat het onderwijs dit jaar open blijft”, zegt één van de twee. De andere student knikt. “Het zou even goed weer dicht kunnen gaan.”

Hele verbetering
Twee studenten Global Sustainability Science (GSS) Tjeerd en Rosa lopen rond met dezelfde zorgen maar zijn iets optimistischer ingesteld. “Ik verwacht dat dit collegejaar sowieso beter wordt dan afgelopen jaar, want toen mochten we alleen in de eerste periode één keer per week naar de universiteit. Nu zijn alle werkgroepen fysiek en dat is een hele verbetering”, zegt Tjeerd. Beiden denken dat de politiek zich ondertussen heeft gerealiseerd hoe belangrijk het is voor studenten om fysiek onderwijs te hebben. Ook als de besmettingen oplopen, zouden ze het liefst nog steeds op locatie werkcolleges willen volgen.

Als het aan demissionair minister Van Engelshoven ligt, zouden de twee GSS-studenten weleens hun zin kunnen krijgen. Afgelopen week maakte ze bekend dat het kabinet de deuren van het hoger onderwijs niet gaat sluiten bij een eventuele nieuwe golf van besmettingen. Mocht het zover komen dan zou het kabinet de studenten wel kunnen verplichten om hun coronapas te laten zien voor ze de collegezaal binnenstappen.

Een lastige en heftige maatregel, vinden de GSS-studenten. “Ik ben gevaccineerd, dus voor mij maakt het niet uit, maar je moet ook aan de mensen denken die zich niet kunnen laten vaccineren vanwege auto-immuunziekten”, zegt Tjeerd. “Die mensen zouden zich dan om de dag moeten laten testen.” Andere studenten zeggen dat het waarschijnlijk niet handig of haalbaar is om de QR-code van elke student bij elk college te controleren.

Vertrouwen
Ook docent Marijn Stok vindt dit een lastige kwestie. “Fysiek onderwijs is een groot goed en ik kan mij voorstellen dat het nemen van maatregelen om dit in stand te houden, te verkiezen is boven online onderwijs”, zegt ze. Ze benadrukt dat het online onderwijs afgelopen jaar van goede kwaliteit was maar dat fysieke colleges zeker meerwaarde bieden. “Je kunt zien hoe mensen reageren op lichaamstaal; of studenten iets minder interessant vinden en ik meer vaart moet maken of dat ik juist uitgebreider moet uitleggen vanwege vragende blikken.”

Om de goede verwachtingen en het enthousiasme bij zowel studenten als docenten veilig te stellen, hoopt Stok dat iedereen zich laat vaccineren, zichzelf regelmatig test en thuisblijft bij klachten. De kans dat corona consequenties heeft voor het onderwijs houden we op die manier zo klein mogelijk, zegt ze. “Ik heb er wel vertrouwen in dat studenten deze verantwoordelijkheid nemen. Wat we hiermee samen veroverd hebben, moeten we ook behouden en daar kan iedereen aan bijdragen.”