Een zieke geest in een gezond lichaam

Wie ziek is, is ziek. Maar, zo blijkt uit landelijke cijfers, de oorzaak van de ziekte is lang niet altijd fysiek. Problemen op het werk of in de privésfeer leiden te vaak tot een ziekmelding. Dat mag binnen de Universitaire Bestuursdienst niet meer gebeuren.

Ziektekiemen voelen zich blijkbaar thuis bij de Universitaire Bestuursdienst, de UBD: met een ziektepercentage van 5,7 in 2011 zijn UBD’ers zieker dan de gemiddelde UU’er (3,08 procent). Om te kijken wat daar de oorzaak van zou kunnen zijn, moesten zowel de leidinggevenden als alle bijna 500 medewerkers van de dienst de cursus Ziek zijn is een keuze volgen.

Waarom denk jij dat iemand die niet ziek is zich ziek meldt?

 

Leidinggevenden

1. privé-situatie
2. gebrek stijl leidinggevenden
3. mentaliteit met betrekking tot werk
4. geringe persoonlijke aandacht van de leidinggevende
5. onduidelijke taken en bevoegdheden

Medewerkers

1. gebrekkige stijl leidinggevenden
2. onduidelijke taken en bevoegdheden
3. mentaliteit met betrekking tot werk
4. te veel werk
5. privé-situatie
6. gebrekkige communicatie
7. slechte collegiale verhoudingen
   (de nummers 5, 6 en 7 ontlopen elkaar nauwelijks)

Ziek motto
Het bewustwordingscollege werd gegeven door verzuimtrainer Bertjan Soetevent. Hij werd als eerste geconfronteerd met het motto van de training die menig collega misselijkmakend vond: “Hoezo een keuze? Ik meld me alleen ziek als ik echt ziek ben.” Soetevent kent de verontwaardigde reactie. “Dertig procent van alle mensen die zich ziek melden, is ook echt ziek”, verklaart hij.

Bij zeventig procent van de ziektegevallen ligt dat anders. Zij voelen zich ziek, maar de oorzaak van hun ziekte is vaak niet fysiek, weet hij. Het zijn mensen die bijvoorbeeld niet met hun chef overweg kunnen, die zich niet op hun plek voelen zitten op het werk, die problemen in de privésfeer hebben of die kampen met andere sores. Zij zijn de zogeheten grijsverzuimers.

De mensen die een dagje willen vissen en daar geen vrije dag voor willen opnemen, vallen hier niet onder. Zij worden geschaard in de categorie zwartverzuimers, wat in Nederland een verwaarloosbaar percentage is

In de groep grijsverzuimers zitten vaak de mensen die een aantal keren per jaar kort ziek zijn. Voor een organisatie is in deze groep de meeste winst te halen. Om te weten hoe hoog het grijsverzuim is, kijken deskundigen als Soetevent naar de ziektefrequentie van een organisatie. “Hoe hoger deze is, hoe harder de alarmbellen moeten afgaan." Uit de statistieken blijkt dat de gemiddelde Nederlander zich 0,9 keer per jaar ziek meldt. "In het bedrijfsleven is een ziektefrequentie van twee exceptioneel hoog. Bij de universiteit gaan de alarmbellen pas af bij een frequentie van vier.” Dat vindt Soetevent rjkelijk laat.

Vertrouwen en de chef
De bijeenkomsten van de UBD zijn gericht op dit grijsverzuim. Te beginnen bij de chef, zo blijkt. De manier om het grijsverzuim terug te dringen, begint bij de leidinggevenden, zegt de arbeidsdeskundige. Hun rol is cruciaal in het welbevinden van medewerkers. Hij of zij moet een sfeer van vertrouwen creëren en oog hebben voor persoonlijke en werkgerelateerde problemen. Gaat iemand bijvoorbeeld scheiden, dan weet de chef dat die persoon het emotioneel zwaar heeft. Een gesprek over hoe werk en de scheidingsperikelen gecombineerd kunnen worden, kan voorkomen dat de medewerker zich ziek meldt.

De sfeer van vertrouwen moet er voor zorgen dat een medewerker met problemen in het werk of met persoonlijke zorgen zijn verhaal durft te delen met zijn chef. Samen kunnen ze dan zoeken naar een goede oplossing zonder dat de werknemer zich hoeft ziek te melden. Makkelijker gezegd dan gedaan, geeft ook Soetevent toe, maar het zijn de dingen waarin een organisatie moet investeren. Hij heeft het dan niet over luttele bedragen: een ziekteverzuim van 3,5 procent kost een werkgever zo’n 1,4 miljoen euro per jaar. Daar kan dus best wel wat tegenover staan.

Lees ook wat columnist Baaierd heeft opgestoken van zijn verzuimcursus