Groningen pauzeert samenwerking met Israëlische hoogleraar-militair

Een Israëlische hoogleraar zit samen met Nederlandse wetenschappers uit Groningen en Eindhoven in een Europees onderzoekscollectief. Ze bestuderen onder meer hoe nieuwe computerchips het menselijk zelfbewustzijn kunnen nabootsen. 

Maar de Israëlische hoogleraar van Technion is ook reservist in het leger. Hij schrijft daarover op sociale media. Ook plaatste hij foto’s van zichzelf in militair tenue, met op de achtergrond verwoeste gebouwen.

Woensdag brachten journalisten van Investico dit naar buiten in dagblad Trouw. Daardoor twijfelt de Rijksuniversiteit Groningen. Het onderzoek krijgt Europees geld en een van de regels daarbij is dat het geen militair doel mag dienen. Daar hebben alle universiteiten voor getekend.

Aanleiding
De universiteit heroverweegt nu het project, zegt een woordvoerder in UKrant, het blad van de Rijksuniversiteit Groningen. “Het geeft ons aanleiding om er beter naar te kijken: wordt het nu wel of niet toegepast voor militaire doeleinden?”

Eerst moet het Adviesteam Kennisveiligheid en Sensitieve Partnerschappen ernaar kijken, zegt de instelling. Daarbij staan dus niet zozeer de banden tussen Israël en Groningen centraal, als wel de vraag of het om dual use-onderzoek gaat: naast civiel ook militair toepasbaar. 

Commotie
Aan de TU Eindhoven ontstond in augustus al commotie over deze samenwerking met Technion. De TU verbrak de banden met Israëlische instellingen, maar liet dit onderzoek ondertussen gewoon doorgaan, schreef universiteitsblad Cursor destijds. Het verbreken van de banden op ‘institutioneel’ niveau hoeft niet per se consequenties te hebben voor wetenschappelijke samenwerkingen, vindt de universiteit.

Een woordvoerder van de TU Eindhoven zegt nu dat het in de praktijk de Israëlische hoogleraar-annex-reservist nooit zal tegenkomen. Het project draait vooral om het opleiden van promovendi en dat doen alle universiteiten voor zich. De TU/e heeft inmiddels aan Cursor laten weten dat het geen extra maatregelen wil nemen bij dit project.

Eind september bracht Investico naar buiten dat Nederlandse technische universiteiten samenwerken met Israëlische instellingen aan technologie die militair ingezet kan worden. Ook hebben de instellingen via hun spin-offs financieel belang bij dat onderzoek, schreef Investico.