Grote verschillen in verhalen actievoerders en politie vragen om nader onderzoek

Het spoeddebat was aangevraagd door de politieke partijen Bij1 en Denk. Zij wilden dat de burgemeester excuses aanbiedt en de universiteit ernstig toespreekt om escalatie in de toekomst te voorkomen. Op de publieke tribune zitten zo’n vijftig actievoerders aandachtig te luisteren. Zij hadden hun actie op en voor het binnenplein van de UB afgebroken om naar dit debat te gaan.

Het was een lange vergadering. Initiatiefnemer Stevie Nolten van Bij1 begon. De partij was in gesprek gegaan met de actievoerders en had  ervaringen van de demonstranten verzameld. Zo werden 53 mensen met de wapenstok geslagen, ook als ze op de grond lagen. Tenminste twee demonstranten werden buiten bewustzijn gebracht doordat ME'ers slagaders dicht knepen, ze kregen geen medische hulp. Verder werden 25 mensen weggesleept waarbij iemand met ontblote rug door glasscherven getrokken werd. 

Ook was er volgens de getuigenissen veel verbaal geweld gebruikt. Nolten somde op: "ik heb plannen met haar, jij krijgt een special treatment, randdebiel, zeug". Drie mensen zijn in de borsten gegrepen. Mensen werden harder aangepakt wanneer ze non-binair waren of vanwege hun culturele achtergrond. Nolten eiste van de burgemeester een reflectie en excuses.

Mahmut Sungur van Denk ging nog een stap verder. Hij wilde dat de gemeente zou aandringen bij de universiteit op het verbreken met de banden met Israëlische universiteiten, vond dat de universiteit vreedzame demonstranten hun gang moet laten gaan. Hij wilde dat de burgemeester bij de universiteit zou aandringen op het vertrek van collegevoorzitter Anton Pijpers. 

Ook andere partijen constateerden dat de informatie van de gemeente en de politie haaks staat op de ervaringen van de actievoerders. Zo werd op de Voorstraat hard met de wapenstok werd ingegrepen twintig seconden na de politie waarschuwde in te grijpen en actievoerders opriep weg te gaan. Dat zou volgens Geert Dijkstra van EenUtrecht echt over de schreef. Hij vroeg om betere protocollen. 

Amnesty International
De partijen maakten zich sterk voor het recht om in universitaire gebouwen te demonstreren en daarbij ook te kiezen voor bezettingen. Ze verwezen naar Amnesty Internationaldie dat aangeeft dat bezettingen horen bij het demonstratierecht. Het Utrechtse beleid van dialoog en de-escalatie was volgens de meeste raadsleden in dit geval niet zichtbaar. 

De meeste partijen vonden wel dat de gemeente zich niet moet bemoeien met het beleid van de universiteit, zowel wat betreft de keuze voor samenwerking met Israëlische universiteiten als omgang met demonstranten in gebouwen. Maar ze riepen de universiteit wel op vreedzame studenten en docenten de ruimte te geven om actie te voeren. 

Burgemeester
Burgemeester Sharon Dijksma nam tegen middernacht de tijd om alle vragen te beantwoorden. Ze gaf aan als burgemeester te waken over het recht op demonstraties, ongeacht de inhoud van de actie. Er is volgens haar een groot verschil tussen een actie in de openbare ruimte of in een ruimte van een organisatie, zoals in dit geval de universiteit. 

Ze was niet bereid de universiteit op zaken aan te spreken. Dat past niet bij haar functie, maar ze was het ook niet eens met de kritiek op collegevoorzitter Pijpers en vond de richtlijnen van de universiteit begrijpelijk. “De universiteit heeft de demonstranten ruimte gegeven hun stem te laten horen. Daarbij hebben ze de sluitingstijden van de gebouwen als richtlijn genomen. Na die tijd moesten de actievoerders het terrein verlaten.” Ook zei ze dat de universiteit wel degelijk het contact gezocht heeft, maar dat de actievoerders zelf niet bereid waren voor overleg. 

Wel gaf ze aan geschokt te zijn door de verhalen van Bij1 en erkende dat er een discrepantie zit tussen het verhaal dat ze van de politie had gehoord en de getuigenissen van de demonstranten. Ze was bereid dat in de evaluatie mee te nemen en in gesprek te gaan met de actievoerders om hun verhaal te horen. Van excuses wilde ze niet weten omdat ze de kwestie eerst wil onderzoeken. Ze riep de actievoerders wel op om ofwel een klacht in te dienen of aangifte te doen. 

Nolten gaf aan dat de actievoerders daar terughoudend in zijn. Zij wantrouwen het gezag. Volgens Dijksma moet de gemeente uitstralen dat zo’n aangifte of klacht wel zin heeft en serieus genomen zal worden. Dijksma: “Ik heb vertrouwen in de politie, maar er kan altijd wat misgegaan zijn. Dat moeten we dan wel goed onderzoeken. Daar kunnen we dan lessen uit trekken. Daar staat ook de politie voor open.”