Helpt een taaleis wel tegen steenkolenengels?

Volgens de Keuzegids Universiteiten, die deze week verscheen, gaven de studenten van de TU Delft het Engels van hun docenten een 6,6 als rapportcijfer. Het college van bestuur had net besloten dat het Engels van docenten straks minstens van niveau C1 moet zijn, het een na hoogste voor ‘non-native speakers’.

Tot nu toe gold die norm alleen voor docenten bij masteropleidingen. Het onderwijzend personeel krijgt drie jaar de tijd om aan de norm te voldoen, onder meer via cursussen die de TU aanbiedt. Of er consequenties zijn als het Engels daarna nog steeds onvoldoende is, kon de universiteit zo snel niet zeggen.

Is zo’n strikte eis ook een idee voor de – op andere vlakken uitstekend scorende – Universiteit Twente, samen met de TU Eindhoven kampioen ‘steenkolenengels’ in de Keuzegids? “Bij ons zitten alle docenten op C1-niveau”, zegt woordvoerder Bertyl Lankhaar. Maar de uitspraak verbeter je niet zomaar.  

Als je pretendeert een internationale universiteit te zijn, kan het niet zo zijn dat studenten je Engels zo slecht beoordelen

Je kunt als docent nog zo keurig de Engelse spellings- en grammaticaregels beheersen, als je moeilijk te verstaan bent, hebben studenten daar weinig aan. “De Engelse taal is een speerpunt van ons internationaliseringsbeleid”, vervolgt Lankhaar. “Daar hoort behalve lezen en schrijven ook spreken bij, en het is duidelijk dat daarvoor nog extra aandacht nodig is. Maar wie lager wordt beoordeeld, hoeft absoluut niet te vrezen voor consequenties.”

De TU Eindhoven baalt flink van de lage score in de Keuzegids. “Als je pretendeert een internationale universiteit te zijn, kan het niet zo zijn dat studenten je Engels zo slecht beoordelen”, zegt woordvoerder Barend Pelgrim.

Of er in Eindhoven C1 of C2 van docenten wordt gevraagd, weet hij niet precies. “Maar wie consequent niet aan de minimumeis voldoet, geeft bij ons in het slechtste geval geen onderwijs meer. Zeker in de masterfase zijn we daar zeer strikt in.” 

Het verbasterde Engels van Indiër, Italiaan of Spanjaard is zo mogelijk nog lastiger te verstaan dan steenkolenengels

Niet alleen Nederlandse docenten moeten het boetekleed aantrekken, zegt Pelgrim: “Het verbasterde Engels van bijvoorbeeld een Indiër, Italiaan of Spanjaard is zo mogelijk nog lastiger te verstaan dan het steenkolenengels van het Nederlandse personeel.” Daarom krijgen ook internationale docenten een cursus als hun taalniveau onder de maat is.   

Hoe anders is het bij Maastricht University, met een 7,4 de trotse koploper van het ‘Engels-klassement’ in de Keuzegids. “Omdat wij veel internationale docenten hebben, is ons Engels automatisch al van hoog niveau”, zegt voorlichter Josephine Dols. Formeel geldt weliswaar de C1-eis voor Engels, maar dat is geen wet van Meden en Perzen. “We kijken vooral naar de docentevaluaties die studenten invullen.” Als daaruit blijkt dat er klachten zijn over het Engels van de docent, kan die altijd nog een cursus volgen, is de gedachte.

Docenten moeten net een stukje boven het niveau van studenten uit stijgen

De Rijksuniversiteit Groningen en Tilburg University, vlak achter Maastricht de universiteiten waar docenten volgens de Keuzegids het best Engels spreken, nemen hun taaleis wel erg serieus. In Tilburg is sinds 2008 het hoogste niveau Engels de norm, zegt een woordvoerder: “De eis is C2, omdat we van masterstudenten C1-niveau verwachten. Docenten moeten daar net een stukje bovenuit stijgen.”

De Universiteit Utrecht maakte onlangs bekend vanaf november 2017 de Engelse taalvaardigheid van alle medewerkers - van onderhoudsmonteur tot faculteitsdirecteur - flink op te krikken. In 2020 moeten zij allemaal het niveau hebben dat past bij de functie die zij vervullen.  Voor wetenschappelijk personeel betekent dit dat hun Engels op C1-niveau moet zijn. Om op dat niveau te komen kunnen personeelsleden, ook docenten met een tijdelijke aanstelling van minimaal twee jaar, de komende tijd gratis cursussen volgen. Voor nieuw personeel wordt het gewenste niveau meegenomen in vacatureteksten; wie in dienst treed moet via een certificaat of test laten zien daadwerkelijk over de gevraagde taalvaardigheid te beschikken.

Het Interstedelijk Studenten Overleg is blij dat de TU Delft meer eisen gaat stellen. Voorzitter Rhea van der Dong: “Onderwijs staat of valt met de interactie tussen docent en student, dus die moet in orde zijn. Elke hoger opgeleide docent moet het C1-niveau aankunnen.” 

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) maakt zich al jaren zorgen over het gebrekkige Engels van sommige docenten. Twee jaar geleden bleek uit een enquête van de LSVb dat veel studenten tijdens colleges “afgeleid” raken door steenkolengels. Minister Bussemaker was ook kritisch, maar het leek haar destijds “niet wenselijk” om strakke normen te handhaven.