Hoi onderzoeker, hoeveel les geef jij?

De Tweede Kamer kon het nauwelijks geloven toen de Algemene Rekenkamer dit voorjaar erop wees. De financiering van universiteiten is deels gebaseerd op tijdschrijfonderzoek uit de jaren ’80. Is dat niet achterhaald?

Destijds hebben medewerkers bijgehouden hoeveel uren ze aan onderwijs en aan onderzoek besteedden. Daar rolde een bepaalde verhouding uit. De financiering van de universiteiten is later, op grond van die verhouding, gesplitst in een bedrag voor onderwijs en voor onderzoek.

Het gevolg: toen er meer studenten kwamen, groeide alleen het onderwijsdeel mee. Het onderzoeksdeel bleef grofweg hetzelfde. Inmiddels is het aantal studenten sterk gegroeid, dus de vraag wordt steeds prangender of die verdeling nog wel klopt.

Herhaald?
Waarom is dat onderzoek niet een keer herhaald, wilde de Tweede Kamer weten. Omdat het ‘draagvlak’ daarvoor ontbrak bij de universiteiten, antwoordt de minister nu. De universiteiten lieten haar weten: “Dit soort onderzoek treedt in de persoonlijke sfeer van medewerkers en dan is belangrijk in wat voor ‘klimaat’ het plaatsvindt.”

Met andere woorden, als het tot extra controle of nieuwe bezuinigingen leidt, hoeft het van de universiteiten niet. Van Engelshoven: “Inmiddels is mijn indruk dat de universiteiten bereid zijn om over een nieuw onderzoek te spreken.”

Dat klinkt heel voorzichtig, maar het klopt wel. “We gaan het gesprek aan met het ministerie”, zegt woordvoerder Ruben Puylaert van koepelvereniging Universiteiten van Nederland (voorheen VSNU).

Even afwachten
Het nieuwe onderzoek staat nog niet in de steigers. “Het is even afwachten hoe of wat”, zegt Puylaert. “Het moet bijvoorbeeld ontzettend duidelijk zijn wat het doel van het nieuwe onderzoek is. De timing moet ook goed zijn. Het is niet handig om het nu te doen. Door covid is de werkdruk nog hoger dan hij toch al is.”

Maar de gesprekken moeten nog gevoerd worden, zegt hij, en eigenlijk moet eerst de basisfinanciering op orde zijn. “Dan kun je vervolgens vragen stellen als: wat is de tijdsbesteding nu, wat is gewenst, wat zijn de verschillen tussen de sectoren?”

Het onderzoek zou in elk geval geen check moeten zijn of het wetenschappelijk onderwijs echt extra geld nodig heeft. Dat staat volgens de universiteiten buiten kijf. Daarvoor verwijzen ze naar een rapport van adviesbureau PwC over de financiering.

Demissionair minister Van Engelshoven kan niets meer aan de financiering veranderen, zegt ze al lange tijd. Maar als het goed is, komt er binnenkort een nieuw kabinet. Dan zal ook duidelijk worden of de boodschap van de universiteiten is aangekomen.