Nieuw initiatief om kloof tussen UU en samenleving te dichten

De Utrechtse binnenstad was het eerste toneel waar wetenschappers zich voorstelden aan passanten aan wie ze vertellen wat voor onderzoek ze doen. Vorige week zaten ze in de bibliotheek op de Neude en in de tweede week van december zijn ze te vinden in het Stadskantoor en Hoog-Catharijne. Volgend jaar breidt het programma uit naar de hele regio. 

Volgens de organisatoren is een dergelijk programma nodig. Zowel in de media als politiek wordt er gesproken over een grotere kloof tussen wetenschap en samenleving, zegt Yuri Voesenek die betrokken is bij de organisatie. In tijden van klimaatontkenners en complottheorieën hebben influencers soms evenveel gezag als wetenschappers, zegt hij. Hij vindt het programma waarmee de universiteit verbinding zoekt met alle inwoners van Utrecht, als geroepen komen. 

Niet de eerste keer
Het is niet de eerste keer dat de universiteit iets dergelijks onderneemt. Eerder was er het programma Even over Morgen. Dit initiatief is volgens de projectleider van het programma Lieke Dekker, net even anders. De insteek was anders omdat er onder meer vragen werden opgehaald van Utrechters voor de Utrechtse Wetenschapsagenda. "Even over Morgen was nog niet laagdrempelig genoeg.”  Deze keer draait het om de wederzijdse kennismaking tussen wetenschappers en niet-wetenschappers. 

Over de wijze waarop de twee elkaar ontmoeten is nagedacht. Zo lopen bezoekers zowat tegen de onderzoekers aan als ze de bibliotheek inlopen. Om het nog makkelijker te maken is er ook een host. Deze zorgt voor het contact tussen de twee werelden. Dit leidt tot spontane gesprekken tussen, soms, onverwachte gesprekspartners, legt Dekker uit. Wetenschappers die zich aanmelden voor het programma, krijgen van tevoren coaching om hun onderzoek op een voor iedereen begrijpelijke manier te vertellen.

Twee kanten op
Bezoekers zijn niet de enige die wat opsteken van de gesprekken, ook de wetenschappers krijgen nieuwe inzichten. Dit was ook het geval bij Pascale van Zantvliet. Zij doet onderzoek naar het proces van samenwerkend leren en hoe om te gaan met verschillende perspectieven binnen de context van het onderwijs. Een van de mensen waarmee ze in gesprek kwam, vroeg of taal daar ook invloed op had. Een invalshoek waar ze tot dusver weinig bij stil had gestaan. Zo is het dus niet alleen de voorbijganger die wat leert, maar ook de wetenschapper. Ze heeft meerdere mensen gesproken waar ze normaal niet zo snel contact mee zou hebben. 

Een bezoeker, met een achtergrond in informatica, kon haarfijn reproduceren wat het onderzoek inhield van de wetenschapper die hij had gesproken. Dat ging over de voor- en nadelen van kunstmatige intelligentie. Hij heeft meer inzicht gekregen in het onderzoek naar AI en was zeer tevreden over de ontmoeting. 

De universiteit vraagt de bezoekers ook naar hun ervaring waardoor ook de organisatoren wat kunnen leren. Na het gesprek krijgen ze een simpel formulier met vier ja/nee vragen: Werd er naar ze geluisterd, hadden ze al eens eerder met iemand van de universiteit gepraat, vonden ze het gesprek interessant en weten ze nu wat onderzoekers doen. De organisatoren hopen hiermee een helder inzicht te krijgen in precies datgene wat ze proberen te bereiken: of de samenleving en de wetenschap dichter bij elkaar zijn gekomen na het gesprek.