NWO verdubbelt Tulp Fonds voor bedreigde wetenschappers

In de Verenigde Staten van president Donald Trump liggen universiteiten zwaar onder vuur: er is sprake van censuur en sommige financiering wordt met een pennenstreek geschrapt. Zelfs de Nederlandse wetenschap voelt de gevolgen.

Deze wetenschapsvijandige houding van de regering-Trump was voor de Tweede Kamer reden om een speciaal fonds voor te stellen, waarmee onderzoekers uit de VS hun werk hier kunnen voortzetten. Het kabinet had daar wel oren naar, maar wilde zich niet expliciet op de VS richten.

Geopolitieke spanningen
Nu is er een fonds voor wetenschappers van buiten Europa, die door de “geopolitieke spanningen” in de wereld naar Nederland willen komen. Daar is 50 miljoen euro voor gevonden, schrijft demissionair minister Eppo Bruins aan de Tweede Kamer. De helft komt van het ministerie van OCW, de andere helft van onderzoeksfinancier NWO.

“De wetenschap levert oplossingen voor grote maatschappelijke problemen in bijvoorbeeld de zorg. En draagt bij aan onze onafhankelijkheid van andere landen, nu en in de toekomst”, zegt Bruins in een persbericht. “Dat maakt dat ik het belangrijk vind om dit te kunnen doen, ook in tijden waarin we over de breedte bezuinigen op onderzoek en wetenschap. Dit is een kans die we niet moeten laten liggen.”

NWO beheert het fonds. Nederlandse onderzoeksinstellingen hebben een half jaar de tijd om onderzoekers voor te dragen. Daarna volgt de selectie. Ook Nederlanders komen in aanmerking, als ze momenteel buiten Europa werken. 

Evident belang
Het doel is het aantrekken van internationale topwetenschappers “op terreinen die van evident belang zijn voor Nederland”, schrijft Bruins. Het kan gaan om fundamenteel of praktijkgericht onderzoek in “bijvoorbeeld de zorg, energietransitie, landbouw, waterbeheer of volkshuisvesting”.

Sinds het aantreden van Trump schijnen veel Amerikaanse wetenschappers emigratie naar Canada of Europa te overwegen. Een Franse universiteit speelde daar als eerste op in door een ‘safe space’ voor Amerikaanse wetenschappers te openen.

NWO-voorzitter Marcel Levi is groot voorstander van het fonds. Volgens hem is er al jaren “een braindrain gaande vanuit Europa naar andere landen, terwijl talent dat hier wil werken keihard nodig is”.