Oude jaargangen Ublad beter doorzoekbaar

De opheffing van Keltisch? Werd daar 35 jaar geleden niet ook al over gesproken? En wanneer kwam er een einde aan de zelfstandige ‘faculteit Biologie’?  Het zijn zomaar twee van vele vragen waar je een antwoord op kunt vinden in het machtige archief van veertig jaargangen U-blad, later Ublad.

De jaargangen (1969-2009) waren al online te vinden. In 2017 digitaliseerde de Utrechtse universiteitsbibliotheek de papieren bundels met financiële ondersteuning van het KF Heinfonds. De gebruiksvriendelijkheid van die database liet echter nog wat te wensen over. Een belangrijke beperking was bijvoorbeeld dat alleen per jaar op trefwoord gezocht kon worden.

Om die reden nam UBU-medewerker Edu Hackenitz contact op met software-ontwikkelaar Mees van Stiphout van het research software lab van het Centre for Digital Humanities. Samen zorgden ze ervoor dat alle artikelen van veertig jaar Ublad, in totaal zo’n 36.000 pagina’s, werden opgenomen in I-Analyzer.

Deze tekst- en datamining tool is sinds 2017 in ontwikkeling door UU-programmeurs van het Centre for Digital Humanities. De software is vooral bedoeld om studenten en wetenschappers te helpen sneller relevante documenten te vinden in grote hoeveelheden tekst. Dat is handig in de eerste fase van hun onderzoek of bij het opstellen van een onderzoeksvraag. 

Dankzij de inspanningen van de twee kunnen nu alle jaargangen tegelijkertijd doorzocht worden met een trefwoord of combinaties van trefwoorden. Wie dat doet, kan doorklikken naar de volledige tekst van de gevonden artikelen en naar een weergave van het oorspronkelijke artikel. Ook kunnen gebruikers eenvoudig visualisaties van de data creëren: bijvoorbeeld woordwolken en frequentiegrafieken.

I-Analyzer is open-source software en de meeste tekstcorpora zijn vrij toegankelijk met de tool, al moet in sommige gevallen met een Solis-id worden ingelogd. Zo kunnen ook alle troonredes en Nederlandse debatten doorzocht worden, of oude jaargangen van Nederlandse en Britse kranten. Onderzoekers moeten op het moment een aanvraag indienen om databases op te nemen in I-Analyzer, maar in 2025 wordt het mogelijk voor onderzoekers om meer zelfstandig eigen data erin te zetten. 

De redactie van DUB is benieuwd wat studenten en onderzoekers in de komende jaren gaan vinden in de rijke geschiedenis van het onafhankelijke universitaire medium.

Je kan I-Analyzer hier vinden, en hier kun je de jaargangen van het Ublad doorzoeken.