Politie maakt een einde aan bezetting gebouwen aan de Drift

Pro-Palestinademonstranten hebben Drift 25 rond half zeven vanavond (8 mei) bezet. Demonstranten lopen in en uit. Velen lijken er te willen overnachten. Aan wie dat niet wil, is gevraagd buiten voor het pand te blijven staan als een menselijke barrière. De collegevoorzitter Anton Pijpers meldde zich kort na 21.00 uur bij de demonstranten. Hij vroeg ze het pand voor 22.00 uur te verlaten en toen dat niet was gebeurd riep hij dat de UU het pand ging "vorderen" als de actievoerders het gebouw om vijf minuten na middernacht niet hadden verlaten. Even na 1.00 uur is de ME in actie gekomen om de bezetters te verwijderen. Tot diep in de nacht was het onrustig in de omgeving. 

Foto DUB

Hoe het begon
De actie begon woensdag 8 mei om 16 uur met een bijeenkomst op het Domplein voor het Academiegebouw. Eén van de redenen hiervoor was de politie-inzet van dinsdagavond om de binnenplaats van de Universiteitsbibliotheek in de binnenstad (UBB) leeg te vegen. Hier werden zo’n vijftig demonstranten aangehouden en in een stadsbus naar Houten gebracht. Andere reden was dat de actievoerders nog steeds hun eisen ingewilligd willen zien. De voornaamste eis is het verbreken van de banden met de universiteiten in Israël waarmee de Universiteit Utrecht samenwerkt.

Op het Domplein werd het tegen 16 uur al heel erg druk. Geschat werd dat er tegen 18 uur zo’n driehonderd demonstranten stonden waaronder studenten en werknemers van de UU. Met Palestijnse vlaggen, protestborden met teksten zoals ‘bloed aan onze handen’ en ‘cops off campus’ en ‘we are all deserving freedom’ werden de inmiddels bekende teksten gescandeerd. “Apologize for me”, “UU shame on you” en “From the river to the sea, Palestine will be free.”

In het Academiegebouw waren volgens security op dat moment gewoon nog promoties en andere activiteiten bezig, maar niemand die er niet daadwerkelijk moest zijn, mocht naar binnen. Vanachter de ramen keken nieuwsgierigen naar de demonstratie voor de deur. Een van de demonstranten die rond zes uur de menigte toesprak, vergeleek het met de avond daarvoor toen collegevoorzitter Anton Pijpers vanuit de UB door het raam op de bezetters op de binnenplaats “neerkeek”, zoals zij het verwoordde.

Dergelijk gedrag werd niet meer getolereerd, vandaar ook deze nieuwe demonstatie, zei ze. De actie was ook bedoeld om de demonstranten van de Universiteit van Amsterdam (UvA) een hart onder de riem te steken. Die waren op dat moment in gesprek met hun collegevoorzitter. Tijdens een latere toespraak, van een docent van de UvA die door de politie op maandag was aangehouden op het Roeterseiland, werd de demonstratie in de hoofdstad door de ME uiteen geslagen. Een boegeroep klonk. Na nog een toespraak van een Utrechtse actievoerder zette de menigte zich in beweging richting de Drift.

Hoofd security liep snel voor de zeker driehonderd boze demonstranten uit die op weg waren naar de UB. Ook alle agenten die op het Domplein stonden, liepen met de menigte mee. Aangekomen op de Drift werd duidelijk dat de grote deuren van de UB waren gesloten, maar toen ging er een deur open op nummer 25, het naastgelegen pand. Deze deur is gewoonlijk afgesloten - studenten en docenten moeten altijd via de UB de onderwijspanden aan de Drift betreden. 

De demonstranten stroomden naar binnen en even later werd aan het balkon een spandoek opgehangen. ‘It’s time UU boycott Israeli apartheid!’ Demonstranten bleven in de deuropening staan. Ze riepen door een megafoon dat ze het pand hadden bezet en dat wie wilde, er kon slapen. Opgeroepen werd om dekens, eten en drinken te komen brengen. Daarna werden de leuzen die ook al op het Domplein te horen waren herhaald afgewisseld met toespraken.

In de panden en met name in de UB waren nog mensen aan het werk of zaten er te studeren. De beveiligers in de UB hadden hen verteld dat ze het gebouw konden verlaten, maar niet meer terug naar binnen konden, zo vertelde een aantal studenten dat de bieb had verlaten.

Ondertussen kwamen jongeren met boodschappentassen de Drift op. Wie zich bij de demonstranten voor de deur wilde voegen, moest de inhoud van de tas laten controleren door agenten. “Ze mogen geen illegale spullen meenemen. Eten, drinken en slaapspullen mogen door”, lichtte een agent toe. “Dat is de opdracht die we hebben gekregen.”

De situatie bleef onveranderd. Tegen negen uur meldde de universiteit contact te zoeken met de demonstranten. Nadere mededelingen doet de woordvoerder van de UU niet – ingaan op mogelijke scenario’s wil ze niet.

Bezoek collegevoorzitter
Kort na 21.00 uur kwam collegevoorzitter Anton Pijpers naar Drift 25 om te spreken met de actievoerders. Hij heeft ze laten weten dat de UU ruim 40.000 studenten telt en circa 9.000 medewerkers met heel verschillende opvattingen die allemaal gewogen moeten worden in de gebruikelijke democratische (mede)zeggenschapsprocedures van de universiteit. De demonstranten is gevraagd netjes met het gebouw om te gaan, zich aan de huisregels te houden, geen schade aan te brengen en ook is de demonstranten gevraagd het gebouw om 22.00 uur te verlaten omdat het gebouw dan sluit.

Video die AD Utrechts Nieuwsblad maakte van het gesprek is hier te zien:

Anton Pijpers, voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht, heeft zich in het hok van de leeuw gewaagd. Hij ging in gesprek met demonstranten die het universiteitsgebouw Drift 25 bezetten. Hij gaf ook aan níet tegemoet te komen aan hun eisen. pic.twitter.com/F9Bo0pSJTb

— ADUtrechtLive (@ADUtrechtLive) May 8, 2024

De actievoerders herhaalden hun eisen en bleven in het pand aanwezig gesteund door ruim honderd medestanders voor de deur. 

Om 23.35 uur kwam collegevoorzitter Anton Pijpers de straat op en zei dat hij het pand ging "vorderen". De bezetters moesten het pand om 0.05 uur hebben verlaten. De universiteit kan de veiligheid van de mensen in het pand niet garanderen, zie hij. Hij herhaalde dat de bezetters het pand netjes moeten achterlaten. Anders zal de universiteit de schade op hen verhalen. Buiten op straat roept een demonstrant om voor het pand te blijven staan 'om onze studenten te beschermen'.

Om 1.00 uur maakte de driehoek, het overleg tussen politie, openbaar ministerie en de burgemeester, bekend dat ze het pand gingen ontruimen vanwege huisvredebreuk. Kort daarna begon de politie met het afvoeren van de bezetters. De politie kwam Drift 25 via de binnentuin binnen en voerde via deze ingang de bezetters af. De actievoerders werden net als dinsdag in een stadsbus gezet op de Wittevrouwenstraat. Op beelden van de NOS is te zien dat betogers geboeid worden afgevoerd.

De demonstranten die eerder op de Drift stonden, liepen ook naar de Wittevrouwenstraat. Ze scandeerden leuzen als 'We are people, what are you'. Toen na half twee de bussen vertrokken, bleef het onrustig. De politie riep de overgebleven betogers op te vertrekken, maar dat waren ze niet van plan. De ME waarschuwde geweld te gebruiken als de betogers niet zouden vertrekken. Het kwam dan ook even tot een confrontatie. Een deel van de demonstranten vertrok richting Asch van Wijkkade. Een deel hield stug vol. De ME verjaagde de achterblijvers actief en dat leidde tot enkele arrestaties.

Zo rond 2.30 uur leek de rust teruggekeerd. Volgens berichtgeving van de NOS zijn de actievoerders niet aangehouden, maar op een andere plek weer vrijgelaten.

Foto James Huang

De UU meldt in een e-mail dat alle gebouwen in de binnenstad tot maandagochtend 8 uur gesloten zijn, dus ook de UB. Dit omdat de burgemeester en de politie de universiteit gevraagd heeft om extra maatregelen te nemen ter bescherming van de openbare orde. Voor de meeste medewerkers van de UU is Hemelvaartdag een vrije dag en vrijdag 10 mei een verplichte vrije dag - er zijn dus ook geen colleges. De UB in De Uithof is wel gewoon open. Vandaag van 10 tot 18, vrijdag van 8 tot 22.30 uur en zaterdag en zondag van 10 tot 22.30 uur. 

Utrecht in Solidarity with Palestine is woedend op de universiteit en de burgemeester voor het "zinloze" geweld waarmee een einde aan de bezetting en de demonstratie is gekomen, schrijven ze in een persbericht. "Wij, samen met de Amsterdam Student Encampment, roepen de minister van Onderwijs en de minister van Justitie en Veiligheid op om in te grijpen bij de herhaaldelijke en grensoverschrijdende schendingen van de rechten van studenten, faculteit en andere burgers."