Rector: ‘Wie vlees wil, neemt dat maar van huis mee’

De rector is deze maandag de hoofdspreker bij het Living Lab Symposium van de GreenOffice die zich inzet voor een duurzame universiteit. Het jaarlijkse evenement is de afsluiter van Living Lab waarvoor studenten in opdracht van een UU-medewerker en onder begeleiding van een docent een duurzame oplossing zoeken voor een universitair probleem. Zo hebben studenten zich in het verleden gebogen over het groen in De Uithof, het uitbaggeren van slootjes in de Johannapolder en afvalscheiding in de UU-gebouwen.

Over koffiebekers, traplopen, keurmerken en eten
Vier van de twintig teams die zich over een universitair probleem bogen, mogen deze middag een presentatie geven tijdens het symposium. Zij zijn uitgekozen vanwege hun originele en uitvoerbare ideeën. Een jury beoordeelt vandaag wie van de vier hier het meest in is geslaagd en bovendien een goede presentatie heeft gegeven. Het winnende team krijgt ‘een duurzame ervaring op een duurzame plek’.

De eerste presentatie gaat over een onderzoek naar koffiebekers. Wat is de meest milieuvriendelijke variant: de huidige plastic bekers uit de automaat, de afwasbare, keramische mok of de wegwerp bagasse-beker uit biologisch afbreekbaar suikerriet?

Het tweede onderzoek dat is gedaan door één student gaat over het stimuleren van traplope in het Van Unnikgebouw om energie te besparen en fysieke activiteit te bevorderen.

Groep drie presenteert een heel technisch onderzoek naar criteria waaraan nieuwbouw in De Uithof moet voldoen om een duurzaam keurmerk te krijgen.

De uiteindelijke winnaar is als vierde aan de beurt. Zij willen de catering verduurzamen door in zee te gaan met lokale, biologische ondernemers. In hoeverre hun plan uitvoerbaar is, is nog even de vraag, erkent opdrachtgever Merijn Smelt van het Facilitair Service Centrum na afloop. “In 2017 loopt het contract met onze huidige cateraar Sodexo af en kunnen we een nieuwe aanbesteding doen. Volgens de wettelijke regelgeving kan je dan niet met allerlei lokale ondernemers afzonderlijk zaken doen. Maar misschien is het wel mogelijk dat lokale ondernemers gezamenlijk meedoen met de aanbesteding of dat we een cateraar vinden die samenwerkt met lokale ondernemers. De komende tijd gaan we deze mogelijkheden onderzoeken.”

Waarom een universiteit geld moet uitgeven aan duurzaamheid
Na de presentaties is rector Bert van der Zwaan aan de beurt. Hij legt uit waarom de UU geld uitgeeft aan duurzaamheid, geld dat in de eerste plaats bedoeld is voor onderwijs onderzoek.

Volgens Van der Zwaan is het in de eerste plaats de morele plicht van een universiteit om bij te dragen de klimaatverandering te stoppen of te keren. De laatste dagen van forse regenbuien en overstromingen laten weer eens zien, hoe het klimaat het dagelijks leven beïnvloedt, zegt hij. Hij vindt het een taak van een universiteit om kennis op te doen om problemen als deze op te lossen.

Een andere reden is dat een universiteit studenten moet voorbereiden op de toekomst en hen onderdeel moet maken van die toekomst waarin zij een leidende rol zouden kunnen spelen. Een toekomst die mede bepaald wordt door de mate waarin de huidige generaties omgaan met people, planet and profit.

Daarnaast, zegt Van der Zwaan, is er een plicht naar de samenleving toe, want "60 procent van onze financiering is afkomstig van de belastingbetaler. Het is daarom onze plicht om onderzoek te doen naar de problemen die de samenleving ondervindt van klimaatverandering en deze zo mogelijk op te lossen."  

Ecologische voetafdruk verkleinen door geen vlees meer aan te bieden als UU
Van der Zwaan vraagt daarna aan de zaal wat studenten en medewerkers zélf kunnen doen om de ecologische voetafdruk van de universiteit te verkleinen. Want alleen met de investeringen in duurzame energie zoals de koude-warmte opslag en de zonnepanelen die de UU onlangs op Uithofdaken heeft gelegd, zijn we er niet. Er moet nog veel meer gebeuren wil het doel om in 2030 energieneutraal te zijn, behaald wordt, zegt hij.

“Ik was bijvoorbeeld verbaasd toen ik hoorde dat 15 procent van onze kooldioxide-uitstoot van de vliegreizen van onze onderzoekers is. Hoe kunnen we dat voorkomen? Zeggen dat ze hun poster moeten mailen of dat ze voortaan moeten skypen in plaats van naar een symposium te gaan? We moeten namelijk wel zichtbaar zijn als universiteit.”

Van der Zwaan zegt met stomheid geslagen te zijn over de heftige discussie binnen de universiteit over een vleesvrije kantine. Door vlees van het menu te schrappen wordt de ecologische voetafdruk gereduceerd. “Ik vind die hele discussie onzin. Van mij mag de universiteit vleesvrij worden.” Het leverde hem een enorm applaus op.

De rector herhaalde na afloop zijn standpunt omtrent vlees in de kantine nogmaals tegen DUB. “Wie vlees wil eten, neemt dat maar van huis mee in een broodtrommeltje. Ik ben al heel lang die mening toegedaan, maar nu moest die maar eens verkondigd worden.” En desgevraagd: “Ik ben geen vegetariër, maar ik eet heel weinig vlees.”