Reizen buiten de lestijden: hoe zit het?

Het coronavirus is nog lang niet weg en dat heeft gevolgen. Voorlopig mogen er nog altijd veel minder studenten naar de hogeschool- en universiteitsgebouwen komen dan voorheen.

Daarover hebben de onderwijsinstellingen afspraken gemaakt. Het idee is dat ze de toestroom van studenten en medewerkers naar de campus beperken. Daarom mogen de lessen alleen op bepaalde tijden plaatsvinden.

Wat zijn die lestijden?
De lessen moeten vanaf 15 juni beginnen en eindigen tussen 11 en 15 uur, of na 20 uur. Desgewenst mogen er lessen vóór 15 uur beginnen en pas ná 20 uur eindigen. Dan zit je dus ruim vijf uur op de campus. Maar let op, per 1 augustus is er alweer iets meer mogelijk.

Wat gebeurt er dan met de lestijden per 1 augustus?
De instellingen beloven dat hun lessen niet allemaal tegelijk beginnen. De ene les start bijvoorbeeld een kwartiertje later dan de andere. Zo krijg je een betere spreiding van reizigers over de dag. Wie weet kunnen de lestijden aan sommige instellingen dan verruimd worden, zodat lessen eerder dan 11 uur starten of later dan 15 uur eindigen.

Wanneer mogen studenten reizen?
In feite de hele dag: niemand houdt hen tegen, als ze met een mondkapje in de trein of bus stappen. Maar als ze pas om 11 uur in de les hoeven te zijn, zullen ze vast niet in de spits gaan reizen. Dat is het idee.

Maar het kán dus wel?
Het is niet wenselijk! Maar een onderwijsinstelling kan er ook weinig aan doen als studenten na de les ergens koffiedrinken en pas een paar uur later de trein pakken. Voor iedereen geldt: probeer drukte te mijden.

Moeten docenten nog steeds zoveel mogelijk thuiswerken?
Dat blijft inderdaad zo, al komen de lessen en tentamens vanaf 15 juni weer enigszins op gang. In september zullen vooral de eerstejaars veel aandacht moeten krijgen.

En andere medewerkers?
Er zijn alleen harde afspraken gemaakt over de lestijden. Verder gaat het om goede wil en gezond verstand. Als het even kan, mijd dan de spits, maar dat geldt voor iedereen. Werktijden worden misschien iets meer over de dag verspreid: niet meer allemaal om negen uur beginnen en half zes klaar. Voor de Universiteit Utrecht geldt vooralsnog dat iedereen die thuis kan werken, tot 1 september thuis werkt.

Kunnen we niet op de fiets komen?
Dat kan wel, en dat is ook een goed idee. De onderwijsinstellingen gaan het aanmoedigen. Ook drie planbureaus (SCP, CPB en PBL) prijzen de fiets aan om het openbaar vervoer te ontzien. Ze willen zelfs extra fietspaden, de gemeenteraad van Utrecht maakt zich hier ook hard voor. Maar het verandert in principe niets aan de vastgestelde lestijden.

Hoeveel minder moeten studenten en medewerkers reizen?
Daarover zijn de koepelverenigingen van universiteiten en hogescholen heel duidelijk: het aantal reizen beperken tot 20 procent van het normale aantal, en buiten de spits. Volgens de Vereniging Hogescholen zijn dat voor het hbo nog altijd 82.000 mensen die van en naar de gebouwen reizen. Het gaat dus echt om grote hoeveelheden reizigers.

Hoe rigide zijn de regels?
Het toverwoord is maatwerk. Sommige instellingen denken na over eigen busvervoer. Dan leg je geen druk op het openbaar vervoer. Ook e-bikes en andere oplossingen liggen op tafel. Misschien is er in sommige plaatsen meer mogelijk dan les tussen 11 en 15, zeker met die slimmere roosters. Daarover gaan de instellingen lokale afspraken maken.

En het weekend?
De tijdvensters gelden inderdaad niet in het weekend. Maar dan rijden er minder treinen en bussen. Daar moeten de onderwijsinstellingen wel rekening mee houden.