Steeds meer concurrentie om Europese onderzoeksbeurzen

Voorzitter Jean-Pierre Bourguignon van de Europese Onderzoeksraad maakt zich zorgen. Van de 2.678 wetenschappers die een aanvraag deden konden er dit keer maar 209 worden blijgemaakt met een onderzoekbeurs die kan oplopen tot 2,5 miljoen euro.

Slaagkans omlaag
Daarmee zakt de slaagkans van 10,8 procent in 2018 en krap 10 procent in 2019 naar 8 procent nu. “Veel uitstekende onderzoekers met vernieuwende ideeën voldeden aan de norm, maar werden niet gefinancierd”, schrijft Bourguignon. Hij hoopt dat hun beursaanvragen alsnog zullen worden gehonoreerd door nationale wetenschapsfinanciers.

Met 17 toekenningen doet Nederland het als vanouds goed. Het moet alleen grote landen als het Verenigd Koninkrijk (51 beurzen), Duitsland (40) en Frankrijk (22) voor laten gaan. Opmerkelijk is de comeback van het VK, dat in 2019 maar 34 beurzen bemachtigde. Dat werd toen in verband gebracht met de Brexit. Waarschijnlijk doet het Verenigd Koninkrijk dit jaar weer mee met het Europese beurzenprogramma.

Utrechtse winnaars
Van de Nederlandse onderzoeksinstellingen is de Universiteit Leiden het succesvolst met maar liefst 5 toekenningen. De universiteiten van Delft, Eindhoven en Utrecht ontvangen ieder 2 beurzen.

De Utrechtse winnaars zijn Mark Bierkens, hoogleraar Hydrologie en Geert-Jan Boons, hoogleraar Chemical Pharmacologie. Bierkens doet onderzoek naar de wereldwijde uitputting van grondwater. Met zijn ERC-project wil hij een antwoord proberen te vinden op de vraag hoeveel grondwater er nog op de wereld is en hoelang we nog op kunnen teren.

Boons onderzoekt complexe koolhydraten die aan de buitenkant van elke cel van elke levensvorm zitten. Deze zogeheten glycanen zijn betrokken bij veel belangrijke ziekten die ons treffen, van kanker tot immuunziekten en virusinfecties. Over hun precieze functies en werking is opvallend weinig bekend. Met zijn ERC grant gaat Boons methoden ontwikkelen waarmee zeer complexe koolhydraten veel gemakkelijker te maken zijn. Dat moet het mogelijk maken om een grote collectie van deze natuurstoffen aan te leggen, en de eigenschappen van glycanen beter te bestuderen.

Daarnaast heeft ook universiteitshoogleraar Hans Clevers een ERC grant gekregen. Clevers is hoogleraar in Utrecht, maar is verbonden aan het Hubrecht Instituut dat onder onderzoeksorganisatie KNAW valt.  Samen met zijn team zal hij de beurs gebruiken voor onderzoek naar de biologie van menselijke Entero-endocriene cellen. Ze streven ernaar om deze cellen uitgebreid te karakteriseren, zodat nieuwe therapeutische benaderingen kunnen worden gevonden voor de behandeling van stofwisselingsziekten zoals obesitas en diabetes. Clevers ontvangt de ERC Advanced Grant al voor de derde keer in zijn carrière.