Studentleden opleidingscommissies Geneeskunde moeten verkozen worden

De Onderwijs en Onderzoeksraad (O&O-raad), de student- en personeelsraad van de faculteit Geneeskunde en het UMC Utrecht, stapten in januari dit jaar naar de stichting Onderwijsgeschillen. Zij waren het oneens met de decaan die studenten laat solliciteren voor een positie in de opleidingscommissie.

De opleidingscommissie is een medezeggenschapsorgaan dat elke bachelor- en masteropleiding heeft. De commissie bestaat uit studenten en docenten, die toezicht houden op onder meer de uitvoering van de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en meepraten over het verbeteren van het onderwijs. 

Door de invoering van de Wet versterking Bestuurskracht in 2017, een wijziging van de Wet op hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, werden verkiezingen het uitgangspunt om de opleidingscommissies samen te stellen. Desondanks ging de UU niet hierop over en zijn er bij geen enkele opleidingscommissie van de UU verkiezingen gehouden. 

Weinig animo
Volgens decaan Arno Hoes van de faculteit Geneeskunde is het op dit moment lastig om voor de faculteitsraad, die wel verkiezingen heeft, kandidaat-studentleden te vinden. Ook opleidingscommissies kunnen hiermee te maken krijgen als zij studentleden gaan verkiezen. 

Volgens de decaan is het daarom beter om studenten te werven via een sollicitatieprocedure. Dat is ook de wens van de opleidingscommissies zelf. De decaan wees het verzoek van de O&O-raad om toch over te gaan op verkiezingen af, waarna de O&O-raad naar de onafhankelijke stichting Onderwijsgeschillen stapte. 

Ondemocratisch
Het zat de raad al een aantal jaren dwars dat studentleden moesten solliciteren. Het faculteitsbestuur hield zich volgens de raadsleden zo niet aan wet. Daarnaast vinden ze dat het selecteren van studentleden via sollicitaties ondemocratisch is en er kan niet worden uitgesloten dat de decaan en opleidingscommissies een persoonlijke voorkeur hebben voor sommige studenten. 

Volgens de raad zijn er in het verleden studenten buiten de boot gevallen en zij kaartte dit destijds ook bij de decaan aan. Zo gaf een studentlid van de O&O-raad aan meerdere keren te zijn afgewezen omdat er al genoeg aanmeldingen waren. Personeelslid Nico Hendriks zegt hierover: “De samenstelling van de opleidingscommissie was al rond voordat de benoemingsprocedure afgerond was. Dat had voorkomen kunnen worden door verkiezingen uit te schrijven.”

Anoniem solliciteren
De decaan laat in een schriftelijke reactie weten het beeld dat de O&O-raad schetst niet te herkennen. “De situatie, dat de samenstelling van de opleidingscommissies al rond was voordat de benoemingsprocedure was afgerond, heeft zich niet voorgedaan. Wel is het één keer voorgekomen dat een student heeft gesolliciteerd op een moment dat er geen vacature bij de opleidingscommissie was waarvoor deze student in aanmerking kwam en en daardoor niet kon deelnemen aan de sollicitatieprocedure.”

Hoes denkt niet dat hij alleen studentleden selecteert die het faculteitsbestuur goedgezind zijn. Bij de opleidingscommissie solliciteren kandidaten namelijk anoniem. Bij verkiezingen is er volgens de decaan ook een risico op vooringenomenheid. Studenten stemmen bijvoorbeeld op medestudenten die ze goed kennen en niet zozeer omdat zij hen geschikt vinden. Populaire studenten maken hierdoor meer kans op een plek in de opleidingscommissie. De decaan en opleidingscommissies “zien in de praktijk niet dat verkiezingen” tot meer “zichtbaarheid en interesse in de medezeggenschap” leidt. 

Bij de Universiteit Utrecht is de aandacht voor de medezeggenschap laag. Weinig studenten stemmen jaarlijks voor de Universiteitsraad en faculteitsraden. De faculteit Geneeskunde had tijdens de afgelopen verkiezingen in mei de laagste opkomst van de hele universiteit. Slecht 5,6 procent van de Geneeskundestudenten bracht zijn stem uit. 

Weinig animo
De Onderwijsgeschillencommissie stelt dat verkiezingen het uitgangspunt zijn voor de samenstelling van een opleidingscommissie. Elke student bij de bacheloropleiding Geneeskunde en Biomedische Wetenschappen moet de gelegenheid krijgen “om een rol in de medezeggenschap uit te oefenen”, schrijft de commissie in haar uitspraak afgelopen zomer. De redenen van Hoes om toch te kiezen voor sollicitaties en het verzoek van de O&O-raad af te wijzen, zijn ontoereikend.

De Onderwijscommissie stelt: “Verkiezingen zijn een belangrijk onderdeel van sterke medezeggenschap. Het houden van verkiezingen is belangrijk voor de zichtbaarheid en voor de interesse van de medezeggenschap. Daar komt bij dat het een graadmeter is van goede vertegenwoordiging. De bedoeling van de democratische verkiezingen is om zonder onderscheid studenten en medewerkers de mogelijkheid te bieden om medezeggenschap uit te oefenen.”

Als verkiezingen niet wenselijk zijn, is een alternatieve benoemingsprocedure mogelijk. Het faculteitsbestuur en de faculteitsraad moeten in overleg met de opleidingscommissie tot dit besluit komen en dit moet ieder jaar heroverwogen worden. 

De uitspraak geldt in eerste instantie voor de bacheloropleidingen van de faculteit Geneeskunde, omdat hieraan meer studenten studeren dan bij de masteropleidingen en er dus voldoende studenten zijn die zich kunnen kandideren voor de opleidingscommissies. De uitspraak van de Onderwijsgeschillencommissie is bindend.

De decaan en opleidingscommissies zijn in beroep gegaan. De Universiteit Utrecht heeft zich bij de zaak aangesloten. De zaak dient op 7 november.